គណបក្សកាន់អំណាចអះអាងថា សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនឆ្នាំ ២០១៩នេះ ជាការកំណត់ខណ្ឌសីមាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម មានភាពច្បាស់លាស់ ផ្ដល់ប្រយោជន៍ឱ្យពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅក្បែរព្រំដែន និង រក្សាទឹកដីកម្ពុជាឱ្យគង់វង្ស។ ទោះជាយ៉ាងណា មជ្ឈដ្ឋានពលរដ្ឋខ្មែរ និងក្រុមយុវជនមួយចំនួននៅតែយល់ថា សន្ធិសញ្ញាថ្មីនេះ ធ្វើឱ្យបាត់បង់បូរណភាពទឹកដីទៅប្រទេសវៀតណាមបន្ថែមទៀត។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ថ្លែងប្រាប់អាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ ថា បង្គោលព្រំដែនដែលបានចុះហត្ថលេខាសម្រេចបាន ៨៤ភាគរយ ឬស្មើ ៣១៥បង្គោល គឺជាព្រំដែនជាក់លាក់មិនកែប្រែ និងផ្ដល់ប្រយោជន៍ឱ្យប្រជាជនរស់នៅតំបន់ដែលមានព្រំដែនជាប់ព្រែក និងទន្លេ មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ទឹកធ្វើកសិកម្ម នេសាទត្រី និងនាវាចរ។ លោកថ្លែងទៀត សន្ធិសញ្ញាថ្មីនេះ មិនធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីកម្ពុជានោះទេ ហើយរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃហ៊ានធានាទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ចំពោះជោគវាសនាជាតិ និងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសជាតិ។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះច្រានចោលសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមនេះ ជាសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់៖ «អាសង្គ្រោះជាតិហ្នឹង វារលាយទៅហើយ ហើយវារាល់ថ្ងៃនេះ វាជាក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់។ អ៊ីចឹងយើងយកពាក្យឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ មកធ្វើជាបានការម៉េច ? យើងមានគណៈកម្មការព្រំដែនគេធ្វើការជាក់ស្ដែង។ អ៊ីចឹងវាអត់មានបាត់ទេ ហើយនិងមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះជោគវាសនា និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសជាតិ មិនមែនអ្នកថា ដូចពួកអ្នកថា អ៊ីណា។ អ្នកថា ជូនណា នៅថៃ នៅអាមេរិក ចេះតែថាមកទៅ»។
លោក សុខ ឥសាន ចាត់ទុកមតិរិះគន់រឿងសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមថ្មីនេះ និងការដាក់រូបកាន់មរណទុក្ខក្នុងទំព័រហ្វេសបុកថា ជារឿងគ្មានប្រយោជន៍នោះទេ ព្រោះលោកថា អង្ករបានក្លាយជាបាយហើយ។ លោកអះអាងទៀតថា រដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋសភាជាតិ ធានាថា ផ្ទៃដីកម្ពុជា១៨១.០៣៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ នៅតែរក្សាបានដដែលហើយលោកថា ប្រសិនបើ នរណាមិនសុខចិត្ត ការបោះបង្គោលព្រំដែនសម្រេចបាន ៨៤ ភាគរយ គឺអាចទៅវាស់ដី តាមបណ្ដោយព្រំដែនដោយខ្លួនឯងបាន៖ «និយាយរួមទៅ សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ ២០១៩ នេះវាមានអត្តប្រយោជន៍ ៣ ទី១ ព្រំដែនជាក់លាក់១ អត់មានកែប្រែ ទី២ យើងបានទឹកប្រើប្រាស់នៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន ដែលខណ្ឌដោយព្រែក និងទន្លេ ហើយទី៣ យើងរក្សាបានដីស្រែចម្ការ របស់ពលរដ្ឋដែលពីមុនមក គេស្រែកថា បាត់ឥឡូវវាអត់បាត់ទេ យើងធានាបានទាំងអស់»។
កាលពីពេលថ្មីៗនះ ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ប្រកាសឱ្យប្រើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ ស្ដីពីបង្គោលព្រំដែនដែលកម្ពុជាបានបោះរួចចំនួន ៨៤% ជាមួយភាគីវៀតណាម។
ការប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់សន្ធិសញ្ញានេះ ផ្ទុះការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ពីសំណាក់ពលរដ្ឋ ក្រុមយុវជន គណបក្សប្រឆាំង និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ហើយពួកគេមួយចំនួន បានតាំងរូបសម្ដែង មរណទុក្ខក្នុងទំព័រហ្វេសបុក របស់ខ្លួន ដោយសារយល់ថា រឿងនេះ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់បូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ជាប្រវត្តិសាស្ដ្រ នៅគ្រាដែលប្រទេសជាតិកំពុងឋិតក្នុងកណ្ដាប់ដៃលោក ហ៊ុន សែន។
ព្រះសង្ឃមួយអង្គបានប្រតិកម្ម ក្នុងទំព័រហ្វេសបុករបស់ព្រះអង្គថា ការប្រកាសឱ្យប្រើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ ២០១៩នេះជា ជាការប្រមាថមើលងាយទឹកចិត្តកូនខ្មែរទាំងមូល និងជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយទៀត ក្នុងទំព័រប្រវត្តិសាស្ដ្រ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវយ៉ាងសំខាន់៖ «កាលដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើព្រះករុណា ធ្វើបច្ចុប្បន្នមកលើជាតិរបស់យើងនេះ ជាការជាន់ពន្លិចរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ព្រះករុណាទ្រង់ធានា បូរណភាព អធិបតេយ្យ អត់មានឱ្យនរណារំលោភបំពានបាន ហើយបើព្រះករុណាលោកធានា មិនបានម្ដេចលោក ធ្វើឱ្យឈឺចាប់ដល់ពលរដ្ឋទៀត ? អ៊ីចឹងកាលដែល ព្រះរាជក្រមថា ប្រញាប់នេះ ព្រោះ ហ៊ុន សែន គាត់មើលឃើញថា គាត់ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់ រឿងឱ្យដីឱ្យទឹកទៅយួន រឿងបោះបង្គោលព្រំដែន រឿងរំលាយបក្សសង្គ្រោះជាតិ រឿងប្លន់អាសនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រឿងចុះហត្ថលេខានេះ សុទ្ធតែជារឿងក្តៅក្រហាយដល់ពលរដ្ឋ»។
ចំណែក តំណាងរាស្ដ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន អះអាងថា រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃនេះ កើតឡើងដោយការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ ពុំមែនជាស្ថាប័នកំពូលតំណាងឱ្យឆន្ទៈរាស្ដ្រខ្មែរទាំងមូលនោះទេ ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិក៏មិនទទួលស្គាល់ ការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយនេះដែរ។ លោកថា ប្រសិនបើទៅថ្ងៃមុខ គណបក្សប្រឆាំងឈ្នះឆ្នោតដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល នឹងសើរើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩នេះ និងស្នើឱ្យរដ្ឋសភាប្រកាសលុបចោលសន្ធិសញ្ញាទាំងនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស កំពុងពិភាក្សាគ្នា ស្វែងរកមេធាវី ប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ) ប្រទេសម្ចាស់ហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ ១៩៩១ និងប្តឹងទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីប្រកាសមិនទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩នេះ៖ «រដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃ គាត់ជំពាក់គុណយួន គាត់នៅយកអាសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៨៥ មកប្រើ កាលណាយើងយកអាហ្នឹងមកប្រើ វាធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីហើយ ធម្មតាសម័យហ្នឹង សម័យយួនគ្រប់គ្រងគេមិនដែល ឱ្យយើងស៊ីញ៉េសម័យគេគ្រប់គ្រង ចំណេញមកយើងទេ ជាធម្មតាចំណេញទៅយួនហើយ។ យើងដឹងហើយថា សន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ ១៩៨៥ហ្នឹង យួនជាអ្នករៀបចំឱ្យទាំងអស់ ទាំងសន្ធិសញ្ញា និងផែនទី យួនជាអ្នករៀបចំឱ្យទាំងអស់ យើងអត់មានគណៈកម្មការព្រំដែនមកចរចាជាមួយយួនទេ ព្រោះយួនជាអ្នកគ្រប់គ្រងចាត់ចែងសម័យហ្នឹង»។
លោក អ៊ុំ សំអាន បន្ថែមថា សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥ និងសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម គឺជាសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ ដែលកើតឡើង អំឡុងពេលដែលវៀតណាមគ្រប់គ្រងកម្ពុជា។ លោកថា សន្ធិសញ្ញានេះ ផ្ទុយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា ៥៥ និងមាត្រា ២ចែងថា សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណា មិនស្របនឹងឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា ត្រូវលុបចោល។ បូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា មិនអាចរំលោភបានដាច់ខាត ក្នុងព្រំដែនរបស់ខ្លួន ដែលកំណត់ ក្នុងផែនទីខ្នាត ១/១០០ពាន់ ធ្វើនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៣៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣ ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ ជាអន្តរជាតិ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៦៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៦៩៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។