គណបក្សកម្លាំងជាតិប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ ទាមទាររដ្ឋាភិបាលឱ្យគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និង GSP
2024.12.12
មេដឹកនាំគណបក្សកម្លាំងជាតិ នៅលើវេទិកាប្រារព្ធធ្វើទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ១០ធ្នូ នៅខេត្តកំពង់ធំ ថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤។
រូបពីពលរដ្ឋ
គណបក្សកម្លាំងជាតិនៅថ្ងៃទី១២ ធ្នូ បានប្រារព្ធធ្វើទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ១០ធ្នូ នៅខេត្តកំពង់ធំ ដើម្បីទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងដោះលែងអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ ដើម្បីទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីសហភាព អឺរ៉ុប និងGSP ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ពួកគេទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលបន្ទន់ឥរិយាបថឯកភាពជាតិឡើងវិញ ដើម្បីស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងយុត្តិធម៌សង្គម។
សកម្មជនគណបក្សកម្លាំងជាតិប្រមាណ ២០០នាក់ មកពីស្រុក/ក្រុងចំនួន៧ ក្នុងខេត្តកំពង់ធំ និងខេត្តកំពង់ចាម បានថ្លែងសារនយោបាយបើកចំហក្នុងទិវានេះ ដោយបង្ហាញពីភាពឈឺចាប់ដក់ត្រាំក្នុងចិត្ត រឿងអយុត្តិធម៌សង្គមកាន់តែច្រើនឡើង ដោយសារការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការធ្វើបាបសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងដាក់ពន្ធនាគារ ពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលឥតស្រាកស្រាន្ត។
មេដឹកនាំគណបក្សកម្លាំងជាតិនៅតែទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ដំណោះស្រាយជាវិជ្ជមានផ្នែកនយោបាយ ដោយត្រូវសាមគ្គីជាតិឡើងវិញ និងផ្តល់តម្លៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដែលពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងស្រេកឃ្លាន។
ភរិយាអតីតប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិ (NPP)លោក ស៊ុន ចន្ធី ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារគឺលោកស្រី យាន ស្រីយ៉ាន ថ្លែងក្នុងពិធីនោះថា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សគឺជាឧបសគ្គរាំងខ្ទប់សង្គមជាតិមិនឱ្យរីកចម្រើន ហើយរារាំងអ្នកវិនិយោគបរទេស មិនឱ្យវិនិយោគនៅកម្ពុជា។
លោកស្រីបារម្ភថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលនៅតែធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ លើសកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជននយោបាយ សហជីព អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាប្រឈមបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងស្រុង។
លោកស្រី យាន ស្រីយ៉ាន៖ «ត្រូវគោរពសិទ្ធិបានត្រឹមត្រូវ ឱ្យបានស្មើៗ គ្នាដូចរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលបានចែងក្នុងរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសូមបើកលំហដោះលែងអ្នកជាប់ទោសមនសិការទាំងអស់ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។ បើពុំនោះទេប្រទេសរបស់យើងនឹងគ្មានភាពរីកចម្រើន ហើយក៏គ្មានបរទេសណាគេហ៊ានមកវិនិយោគដែរ ព្រោះនិយាយអីមិនបានចាប់ដាក់គុករហូត»។
តំណាងស្ត្រីនៃគណបក្សកម្លាំងជាតិ គឺលោកស្រី ព្រំ ចន្ថា ថ្លែងក្នុងពិធីនោះ ដោយអំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់ទិសទីថា ត្រូវប្រឹងប្រែងតស៊ូទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពត្រឡប់មកវិញ បើពុំដូច្នេះទេ ពលរដ្ឋនៅតែទទួលរងការគាបសង្កត់សិទ្ធិសេរីភាពផ្នែកនយោបាយគ្មានទីបញ្ចប់ រហូតដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយទៀត។
លោកស្រីបារម្ភថា ក្នុងពេលពលរដ្ឋបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាព មិនត្រឹមតែមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សទេ សូម្បីតែទឹកដី ឬអធិបតេយ្យជាតិ ក៏ប្រឈមការរំលោភបំពានពីប្រទេសជិតខាងដែរ។
លោកស្រី ព្រុំ ចន្ថា៖ «ក៏មិនមែនជាប្រទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលដែរ គឺប្រទេសយើងទាំងអស់គ្នា ហើយប្រឹងទាំងអស់គ្នា ដើម្បីទុកឱ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយ។ ប្រសិនបើយើងមិនប្រឹងប្រែងទេ ហើយធ្វើជាម្ចាស់ការ ម្ចាស់ឆ្នោត ម្ចាស់ប្រទេស ប្រសិនបើមិននិយាយមិនប្រឹងប្រែងទេ ខាងលិចគេយកបន្តិច ខាងកើតគេយកបន្តិច អស់រលីងតែម្ដង»។
ការអបអរទិវាសិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំនេះ គណបក្សកម្លាំងជាតិគ្រោងប្រារព្ធឡើងក្នុងថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ក៏ប៉ុន្តែត្រូវលើកពេល ដោយសារមានជនមិនស្គាល់មុខទៅគំរាមកំហែងម្ចាស់ផ្ទះជួលទីស្នាក់ការបក្សកម្លាំងជាតិដល់ផ្ទះ។ ដោយសារតែភ័យខ្លាចការគំរាមនេះ ទើបម្ចាស់ផ្ទះជួលមិនអនុញ្ញាត ហើយគណបក្សកម្លាំងជាតិប្តូរមកប្រារព្ធពិធីនេះ ក្នុងបរិវេណផ្ទះលោក ស៊ុន ចន្ធី អតីតប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិ ក្នុងខេត្តកំពង់ធំ នៅថ្ងៃទី ១២ ធ្នូ ដោយពុំមានអាជ្ញាធរណាមករំខាន ឬរារាំងនោះឡើយ។
អ្នកចូលរួមទាំងអស់ពាក់អាវយឺត និងមួកនិមិត្តសញ្ញាគណបក្សកម្លាំងជាតិ អមដោយពាក្យស្លោកសរសេរលើបដាកម្មវិធីនោះថា «បើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្ស កម្ពុជានឹងទទួលបាន EBA និង GSP មកវិញ» ដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំមនសិការ គឺជាការគោពសិទ្ធិមនុស្ស» និង«ប្រទេសដែលរីកចម្រើនទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមផ្តើមចេញពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស» ជាដើម។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះ ពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បាននៅឡើយទេ ដោយសារទូរស័ព្ទហៅចូលតែគ្មានអ្នកលើក។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន បដិសេធ ចំពោះការលើកឡើងរបស់សកម្មជនគណបក្សកម្លាំងជាតិ ដោយលោកចាត់ទុកថា បើកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ទាំងស្រុង គឺមិនជាប់ទាក់ទងនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ។ លោកថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាកំពុងមានសន្តិភាព ប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក សុខ ឥសាន៖ «ឧបមាថា ឥឡូវនេះ កម្លាំងជាតិចង់ទិញពីរបីរយនាក់ធ្វើទៅមាន នរណាធ្វើអី! អាហ្នឹង ឆ្លុះបញ្ចាំងពីសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ ព្រោះយើងមានលំហសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយទូលំទូលាយ។ តែបើមុខចោទថា អត់មានប្រជាធិបតេយ្យ អត់គោរពសិទ្ធិមនុស្ស គឺមិនដែលមាន ទោះយើងធ្វើអ្វីក៏ដោយ បើគេចង់កាត់ គេនៅតែតាមកាត់អ៊ីចឹង»។
ជុំវិញរឿងនេះ អនុប្រធានគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក សុខ គឹមសេង បានថ្លែងក្នុងកម្មវិធីនោះថា គណបក្សកម្លាំងជាតិមានការយកចិត្តទុកដាក់លើការគោពសិទ្ធិមនុស្ស និងការឯកភាពជាតិដើរតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស តាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។
លោក សុខ គឹមសេង៖ «ដើម្បីគោរពសិទ្ធិមនុស្សបានគឺយើងត្រូវតែមានយុត្តិធម៌ទាំងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ មិនមែនដូចបងស្រីថាយុត្តិធម៌មិនមានសម្រាប់អ្នកក្រ ហើយអ្នកមានទិញបាននោះទេ យុត្តិធម៌គឺត្រូវស្មើគ្នាទាំងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ»។
ចំណែកទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា មុននឹងសហភាពអឺរ៉ុបកាត់ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA ២០ភាគរយ គឺគេទុកពេលឱ្យរដ្ឋាភិបាលកែលម្អឡើងវិញ នូវលំហសេរីភាព និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដែរ ក៏ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលមិនព្រមកែប្រែនោះទេ។
លោកបារម្ភថា ប្រសិនបើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនៅសល់ ៨០ភាគរយបាត់បង់ទៀត នោះមិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់វិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរប៉ុណ្ណោះទេ វិស័យទេសចរណ៍ ក៏ប៉ះពាល់ខ្លាំងដែរ។
លោក រ៉ុង ឈុន៖ «អញ្ចឹងគេមើលតើកម្ពុជាយើងគោរពប្រជាធិបតេយ្យឬអត់? មានចំណោទបញ្ហាសួរ បាត់ក៏បាត់គេមិនខ្វល់ទេ ប៉ុន្តែកុំភ្លេចអ្នកដែលរងគ្រោះគឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ កម្មករខ្មែរ»។
ក្នុងចំណោមអ្នកទោសមនសិការជិត ៨០នាក់ មានអ្នកទោសនយោបាយចំនួន ៣៨នាក់ កំពុងជាប់ពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌។
ចំណែករបាយការណ៍អង្គការលីកាដូឱ្យដឹងថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋាភិបាលបានចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយ សហជីព សិស្ស និស្សិត សកម្មជនបរិស្ថាន អ្នកសារព័ត៌មាន និងពលរដ្ឋដទៃទៀតដោយសារតែការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសរុបចំនួន ១០២នាក់ ក្នុងនោះ ៤៥នាក់ ត្រូវបានដោះលែង ខណៈ៥៧នាក់ទៀតបន្តជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ឃួង ស្រេង ពីមន្ត្រីខណ្ឌតូចតាចទៅជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញដោយសារស្នាដៃបម្រើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន
- លោក ហេង សិទ្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដល់រុស្សីក្រោយស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចុះចេញពីតំណែង
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ស្នើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានចំនួន៤ ខេត្ត នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់
- មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមលាងជម្រះលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- លោក សម រង្ស៊ី អំពាវនាវឱ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងអ្នកនយោបាយរួមគ្នាផ្លាស់ប្ដូររបបត្រកូល ហ៊ុន
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បដិសេធមិនពាក់ព័ន្ធនឹងឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- ភរិយា លោក លិម គិមយ៉ា រៀបរាប់ពីសកម្មភាពនៅលើឡានក្រុង មកទីក្រុងបាងកក មុនពេលឃាតកបាញ់សម្លាប់ប្ដី
- តុលាការបារាំង បានសាកសួរភរិយាលោក លិម គិមយ៉ា អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសជប៉ុនទាមទារយុត្តិធម៌ជូនសពលោក លិម គិមយ៉ា
- អ្នកឃ្លាំមើលថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អសមត្ថភាពរកទីផ្សារជូនពលរដ្ឋ ទើបងាកទៅទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើបក្សប្រឆាំង