ព្រះមហាក្សត្របានចេញព្រះរាជក្រឹត្យបញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ា របស់មេប៉ូលិសចំនួន ៣៦នាក់ ក្នុងជួរក្រសួងមហាផ្ទៃ តាមសំណើរបស់មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ។ សកម្មជនព្រៃឈើ និងសង្គមស៊ីវិល ស្វាគមន៍ការបញ្ចប់ងារឧកញ៉ា របស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ តែស្នើសុំឱ្យពិនិត្យសើរើមើលគោរមងារឧកញ៉ារបស់ឈ្មួញមួយចំនួនទៀត ដែលកំពុងរកស៊ីល្មើសច្បាប់។
ព្រះរាជក្រឹត្យបញ្ចប់ងារឧកញ៉ា លើមេប៉ូលិសចំនួន ៣៦នាក់ ធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៣ វិច្ឆិកា តែទើបត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ នៅដើមខែធ្នូនេះ។ ក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យនោះ មានមេប៉ូលិស ចាប់ពីថ្នាក់នាយឧត្ដមសេនីយ៍ ដល់ថ្នាក់អនុសេនីយ៍ឯក ត្រូវបានបញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ា។ មេប៉ូលិសទាង ៣៦នាក់ ដែលត្រូវបានបញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ានេះ មានដូចជា អគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ និងជាមេបញ្ជាការ ទទួលបន្ទុកទិសភូមិភាគ៤ និងភូមិភាគ៥ ប្រាសាទព្រះវិហារ លោក ខេង សុមេធ អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានភស្តុភារ និងហិរញ្ញវត្ថុ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ឈន សារ៉ាណេ ជាដើម។
ការបញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ា ក្នុងជួរកងកម្លាំងប៉ូលិសនេះ ធ្វើឡើងតាមគោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត ដូចករណីបញ្ចប់ងារឧកញ៉ា នៅជួរកងកម្លាំងយោធាដែរ។ កាលពីខែកញ្ញា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី លោក សាយ ឈុំ បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យ បញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ា លើមេយោធា ចំនួន ៧៥នាក់។
ការបញ្ចប់ងារឧកញ៉ា ក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន កាលពីចុងខែសីហា បានដាក់លក្ខខណ្ឌឱ្យមេទាហាន និងមេប៉ូលិស មានគោរមងារឧកញ៉ា ជ្រើសយកតួនាទីបានតែ១ គឺធ្វើជាឧកញ៉ា ឬធ្វើជាកងកម្លាំង ព្រោះរបបលោក ត្រូវហាមឃាត់កងកម្លាំង មិនឱ្យមានងារ ជាឧកញ៉ាតទៅទៀត។ លោក ហ៊ុន សែន ទទួលស្គាល់ថា មានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមួយចំនួន បានយកតួនាទី និងគោរមងារឧកញ៉ា ទៅប្រកបការងារ ឬរបរខុសច្បាប់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការក្រសោបយកតួនាទី និងគោរមងារឧកញ៉ានេះ បង្កើតឱ្យមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ក្នុងការងាររដ្ឋ។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងសង្គមស៊ីវិលស្វាគមន៍ការបញ្ចប់ងារឧកញ៉ា លើមេយោធា និងមេប៉ូលិសជាបន្តបន្ទាប់។ ប៉ុន្តែពួកគេរកឃើញថា ឥទ្ធិពលរកស៊ី និងអំណាចកាងឱ្យឈ្មួញទុច្ចរិត របស់មេទាហាន និងមេប៉ូលិសមួយចំនួន នៅតែមាន ទោះជាបានបញ្ចប់ងារជាឧកញ៉ារួចហើយក៏ដោយ។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើ លោក ហេង ស្រស់ ស្នើសុំថា ក្រៅពីមេទាហាន និងមេប៉ូលិសទាំងជាង ១០០នាក់ ដែលបានបញ្ចប់ងារទៅហើយនោះ រដ្ឋាភិបាល គួរស្នើថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ ពិនិត្យសើរើ ចំពោះឧកញ៉ាមួយចំនួនទៀត ដែលរកស៊ីដុះស្នឹម ក្នុងការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងរកស៊ីឈើខុសច្បាប់។ លោកថា ឧកញ៉ារកស៊ីជួញឈើខុសច្បាប់ខ្លះ នៅតែទទួលបានការជ្រោមជ្រែងជាប្រព័ន្ធ ពីមេយោធា និងមេប៉ូលិសដដែល។ សកម្មជនការពារព្រៃឈើរូបនេះយល់ថា បើត្រឹមជម្រុះងារឧកញ៉ា តែមិនអនុវត្តច្បាប់តឹងរ៉ឹង នឹងមិនអាចធ្វើឱ្យបទល្មើសព្រៃឈើថយចុះទេ៖ «ត្រូវតែពិនិត្យ និងតាមដានអ្នកដែលព្រះអង្គបានឡាយព្រះហស្តឡើងងារជាឧកញ៉ា ប៉ុន្តែបែរជាយកងារជាឧកញ៉ា ដែលព្រះមហាក្សត្រឱ្យទៅសម្លុតកំហែងរកស៊ីខុសច្បាប់។ ជាក់ស្ដែង ដូចជាឧកញ៉ា សឹង សំអុល ឧកញ៉ា លឹម ប៊ុណ្ណា ឧកញ៉ា គង់ ក្រឹង សុទ្ធតែមានងារជាឧកញ៉ា ប៉ុន្តែលទ្ធផលបែរជាគាត់ទៅរកស៊ី ក្នុងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ទៅវិញ។ អ៊ីចឹងហើយ យើងស្នើឱ្យព្រះមហាក្សត្រ ពិនិត្យពិច័យឡើងវិញថា នៅមានឧកញ៉ាប៉ុន្មានរយនាក់ទៀត យកងារជាឧកញ៉ាទៅរកស៊ីខុសច្បាប់ហ្នឹង»។
ប្រធានអង្គការសម្ពន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ថា វិធានការបញ្ចប់ងារឧកញ៉ា ពីជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មិនអាចកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់អំណាច ឬឥទ្ធិពលរបស់មន្ត្រីខិលខូចមួយចំនួន ដែលមានតួនាទីក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបានឡើយ។ លោកពន្យល់ថា បើទោះជាមន្ត្រីទាំងនោះ លែងមានងារជាឧកញ៉ាក៏ដោយ ក៏ពួកគេនៅតែអាចប្រើអំណាចជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកយោធា ឬនគរបាលជាតិ ដើម្បីកាងមុខជំនួញរបស់ខ្លួន ឬប្រព្រឹត្តទង្វើល្មើសច្បាប់បានដដែល។ តំណាងសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ជឿថា ដំណោះស្រាយ ដែលមានប្រសិទ្ធភាព គឺការបង្កើតច្បាប់ ស្ដីពីទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ដែលកំណត់ឱ្យច្បាស់អំពីមុខងារ ឬមុខរបរដែលត្រូវហាមឃាត់សម្រាប់មន្ត្រីកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ៖ «យើងនៅតែយល់ថា វិធានការនេះនឹងមិនអាចជួយកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល ឬក៏ការរំលោភអំណាចពីក្រុមអ្នកដែលមានបុណ្យស័ក្ដិខិលខូចមួយចំនួននោះទេ ដោយសារកម្ពុជាមិនទាន់មានច្បាប់ស្ដីពីទំនាស់ផលប្រយោជន៍អ៊ីចឹងទៅឃើញអ្នកមានបុណ្យស័ក្ដិមានអំណាចនៅក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្លះហ្នឹង ជាថៅកែក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬក៏ជាផ្នែកមួយនៃអ្នកជួយសម្រួលទៅដល់ជំនួញធំៗ មួយចំនួនរបស់ក្រុមហ៊ុនបរទេស»។
ការប្រើប្រាស់អំណាច និងឥទ្ធិពលរបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬប្រកបការងារខុសច្បាប់ ឬកាងឱ្យក្រុមឧកញ៉ាខិលខូច បានកើតឡើងជាហូរហែ។ ឧទាហរណ៍ ឧកញ៉ា គង់ ក្រឹង ដែលល្បីខាងរកស៊ីឈើដុះស្លែ និងមានទ្រព្យសម្បត្តិនៅខេត្តភាគឦសាន ក៏ជាមន្ត្រីយោធាថ្នាក់វរសេនីយ៍ទោក្នុងជួរទ័ពជើងគោកដែរ។ ចំណែកឧកញ៉ា ហូរ ចំរើន ដែលជាអតីតឧត្ដមសេនីយ៍ក្នុងជួរកងអង្គរក្ស លោក ហ៊ុន សែន វិញ ក៏ធ្លាប់ប្រើប្រាស់អំណាចរកស៊ីឆបោកគេដែរ។ ឧកញ៉ារូបនេះ ត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារ ១ឆ្នាំកន្លះ ពាក់ព័ន្ធករណីឆបោក និងការចេញសែកមិនមានទឹកប្រាក់។
ដោយឡែក នៅក្នុងជួរនគរបាលជាតិវិញ អ្នកដែលលេចធ្លោជាងគេគឺ លោកឧកញ៉ា ហ៊ុន ជា ត្រូវជាក្មួយប្រុសរបស់ លោក ហ៊ុន សែន។ លោក ហ៊ុន ជា មានឋានន្តរសក្ដិជាមន្ត្រីប៉ូលិសផ្កាយ៣ ក៏ប៉ុន្តែលោកបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាច្រើនករណី ហើយករណីចុងក្រោយគេ គឺការបាញ់បោះសេរី។
សកម្មជនព្រៃឈើ និងអ្នកឃ្លាំមើល យល់ថា ការជម្រុះងារឧកញ៉ា ក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយការអនុវត្តច្បាប់ពិតប្រាកដ បើពុំដូច្នេះទេ មន្ត្រីយោធា និងនគរបាលមួយចំនួន នឹងមិនរាងចាល ក្នុងការរំលោភអំណាច និងប្រើឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់ឡើយ។
លើសពីនេះ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើល ក៏ទាមទារឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ដកហូតងារឧកញ៉ា ពីមន្ត្រីក្នុងជួរស្ថាប័នស៊ីវិល និងស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិដែរ ពីព្រោះមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងរបបក្រុងភ្នំពេញមួយចំនួន ពិសេសក្រុមឧកញ៉ា ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា រងការរិះគន់ថា បានរំលោភច្បាប់ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរក្នុងករណីវិវាទដីធ្លី និងបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។