ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី បានសម្រេចជាផ្លូវការហើយថា លោកនឹងវិលត្រឡប់ទៅកម្ពុជាវិញ ក្នុងពេលជាងពីរខែខាងមុខទៀតនេះ។ តើមជ្ឈដ្ឋាននានា យល់ឃើញដូចម្តេចចំពោះដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ?
មន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងពលរដ្ឋមួយចំនួនស្វាគមន៍ដំណើរវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញរបស់លោក សម រង្ស៊ី ហើយពួកគេបញ្ជាក់ថា នឹងទៅជួបជុំគ្នាដើម្បីចាំទទួលប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ។
អតីតចៅសង្កាត់ជាប់ឆ្នោតមួយរូបនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅខេត្តសៀមរាប លោក សៀក ចំណាប់ ថ្លែងថា លោក និងពលរដ្ឋដទៃទៀត នឹងទៅទទួលដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី ឱ្យបានអធិកអធម។ លោកជឿថា វត្តមានរបស់លោក សម រង្ស៊ី នឹងអាចធ្វើឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានដំណើរការល្អឡើងវិញ៖ «នៅពេលណាដែលអ្នកនយោបាយប្រើកម្លាំងបាយទៅធ្វើការបង្ក្រាបគ្នា វាអត់មានផលចំណេញទាំងសងខាង ខាតប្រយោជន៍ជាតិ។ ខ្ញុំនៅតែយល់ថា ទាំងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជន ទាំងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងមានការចរចារនយោបាយមួយដើម្បីឱ្យចំណេញដល់ប្រយោជន៍ជាតិ»។
តាមសេចក្តីប្រកាសរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រធានស្តីទីនៃគណបក្សនេះ គឺលោក សម រង្ស៊ី នឹងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ទៅកម្ពុជាវិញ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ ដែលចំថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិរបស់កម្ពុជា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ទាំងឡាយរបស់បក្សប្រឆាំងដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស រួមទាំងសមាជិកសភាអឺរ៉ុបមួយចំនួនផង នឹងអមដំណើរលោក សម រង្ស៊ី ត្រឡប់ទៅកម្ពុជាវិញ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបញ្ជាក់ថា ដំណើរវិលត្រឡប់នេះ គឺដើម្បីទៅដោះស្រាយការជាប់គាំង និងបញ្ហាប្រឈមទាំងឡាយរបស់ជាតិ ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន មិនអាចដោះស្រាយបាន ជាពិសេស គឺជួយកុំឱ្យមានការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
ប្រធានក្រុមអ្នកនាំពាក្យរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ផៃ ស៊ីផាន មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយចំពោះរឿងនេះឡើយ ដោយលោកប្រកាន់ជំហរមិននិយាយអ្វីពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៀតទេ៖ «ខ្ញុំអត់និយាយជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សដែលគេរំលាយចោលនោះទេ។ ខ្ញុំនិយាយតែជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ហើយនិងគណបក្សស្របច្បាប់តែប៉ុណ្ណឹង«។
ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឆាយ គឹមខឿន វិញ ថ្លែងថា ការត្រឡប់ ឬមិនត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ គឺជាសិទ្ធិរបស់លោក សម រង្ស៊ី។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកថា បើមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះមកដល់ទឹកដីកម្ពុជា នោះសមត្ថកិច្ចនឹងចាប់ខ្លួនគាត់តាមដីការបស់តុលាការ៖ «តាំងពីណាពីណីមក ឱ្យតែមានវត្តមានគាត់នៅក្នុងប្រទេសមិនដែលបានសុខទេ ហើយមកលើកនេះ ក៏គ្មានបានសុខអីដែរ។ ពេលគាត់មក យើងអនុវត្តតាមដីកាតុលាការ ដូចអត់មានចាត់ការអី ក្រៅពីចាប់ខ្លួនគាត់នោះទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណា ពលរដ្ឋមួយរូបនៅខេត្តព្រៃវែង លោក សុភាព មេត្រី យល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋនឹងជួយការពារមិនឱ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ឡើយ។ លោកថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរហ៊ានចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី មែន នោះសហគមន៍អន្តរជាតិនឹងថ្កោលទោស ហើយដាក់សម្ពាធកាន់តែធ្ងន់លើរបបដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកបញ្ជាក់ថា រូបលោក និងប្រជាពលរដ្ឋដទៃទៀតនៅតែប្រកាន់ជំហរទៅទទួលលោក សម រង្ស៊ី ដដែល បើទោះជារងការគំរាមកំហែងពីអាជ្ញាធរក៏ដោយ។ ពលរដ្ឋរូបនេះថ្លែងទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាកំពុងស្រេកឃ្លានការផ្លាស់ប្តូរ ដូច្នេះវត្តមានរបស់លោក សម រង្ស៊ី គឺជាការផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ពលរដ្ឋ៖ «ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនចាប់មនុស្សដែលប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់ ដែលប្រជាពលរដ្ឋទុកចិត្តបោះឆ្នោតឱ្យ ការតវ៉ាត្រូវតែមានហើយ ដូច្នេះខ្ញុំជឿថា សន្ទុះរឹតតែខ្លាំងឡើងៗ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងស្រុកនឹងអស់ការសំងំហើយ»។
ចំណែកខាងសង្គមស៊ីវិលវិញ ក៏រំពឹងថា វត្តមានរបស់លោក សម រង្ស៊ី នឹងជួយឱ្យមានដំណោះស្រាយនយោបាយនៅកម្ពុជាដែរ។
ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានតស៊ូក្នុងសមរភូមិការទូតលើឆាកអន្តរជាតិរួចហើយ ដូច្នេះដល់ពេល ដែលត្រូវវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញហើយ។ លោកបន្តថា វត្តមានរបស់លោក សម រង្ស៊ី នៅក្នុងស្រុក មានភាពចាំបាច់ខ្លាំង ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយ ដែលនឹងជួយឱ្យកម្ពុជារក្សាបាននូវប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បន្តទៅទៀត។ លោកជឿជាក់ថា អាជ្ញាធរនឹងមិនចាប់ខ្លួន លោក សម រង្ស៊ី ឡើយ ហើយការព្រមានកន្លងមក គ្រាន់តែជាយុទ្ធសាស្រ្តបំភ័យប៉ុណ្ណោះ៖ «វត្តមានរបស់គាត់មានសារៈសំខាន់ក្នុងការចូលមក ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅកម្ពុជា ហើយជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងរឿង EBA បើយើងមានដំណោះស្រាយនូវរាល់វិបត្តិនយោបាយ នៅពេលហ្នឹងហើយ ដែលយើងអាចរក្សា EBA បាន»។
ចំណែក អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេតនៃអង្គការ ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស វិញ មើលឃើញថា បញ្ហាទាំងឡាយដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈម សុទ្ធសឹងតែផ្តើមចេញពីរឿងនយោបាយ ដូច្នេះលោកថា មានតែការចរចារតាមផ្លូវនយោបាយទេ ទើបរឿងទាំងនោះអាចដោះស្រាយបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ចង់ឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច និងបក្សប្រឆាំងជជែករកដំណោះស្រាយជាមុន ចៀសវាងការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ដោយម្ខាងអាងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងម្ខាងទៀតអាងកម្លាំងមហាជន៖ «ខ្ញុំនៅតែទទូចថា ចៀសឱ្យផុតពីការប្រឈមនៃកម្លាំងទាំងពីរកុំឱ្យមានការប្រឈមគ្នា។ ខ្ញុំមិនធ្វើការវិនិច្ឆ័យខុសត្រូវខាងណានោះទេ ប៉ុន្តែសង្ឃឹមថា ខាងរដ្ឋាភិបាលលោកនឹងធ្វើការពិចារណា និងបន្តការជជែកឱ្យអស់លទ្ធភាពអំពីបញ្ហានយោបាយ»។
លោក សម រង្ស៊ី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាច្រើននាក់ បានភៀសខ្លួនទៅនៅក្រៅប្រទេសជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីគេចចេញពីការតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលមានអំណាចផុតលេខនៅកម្ពុជា មិនបានអត់ឱន ឬទុកឱកាសឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដណ្តើមអំណាចពីលោកបានឡើយ។ លោកបានបញ្ជាឱ្យសមត្ថកិច្ច និងតុលាការចាប់ខ្លួនប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ដាក់ពន្ធនាគារ ទោះជាគ្មានមូលដ្ឋានចោទប្រកាន់គ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមុនការបោះឆ្នោតមកដល់ ហើយប្រើស្ថាប័នកំពូលៗរបស់ជាតិ ឱ្យដកហូតអាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ និងតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងយកទៅចែកគ្នាកាន់កាប់ទៀតផង។ ក្រៅពីនេះ លោកក៏បានប្រើអំណាចផ្តាច់ការ បំបិទសិទ្ធិមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងមិនឱ្យធ្វើនយោបាយផងដែរ ទាំងមន្រ្តីនៅថ្នាក់ជាតិ រហូតដល់សកម្មជននៅតាមមូលដ្ឋាន។
ទង្វើទាំងអស់នេះហើយដែលបានធ្វើឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិនិយមប្រជាធិបតេយ្យថ្កោលទោសរបបលោក ហ៊ុន សែន ជាខ្លាំង និងកំពុងរិះរកវិធីសាស្ត្រដាក់ទណ្ឌកម្មរបបនេះ ឱ្យងាកមកដើរលើគន្លងប្រជាធិបតេយ្យវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។