មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី នៅតែជឿជាក់ថា របបក្រុងភ្នំពេញមានកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាសម្ងាត់ជាមួយប្រទេសចិន ទោះជាមានការបដិសេធពីភាគីចិន និងរបបនេះក៏ដោយ។ លោកថា ការពង្រីកឥទ្ធិពលយោធាដ៏គ្រោះថ្នាក់របស់ប្រទេសចិន អាចកើតមានទៅបាន អាស្រ័យលើរដ្ឋាភិបាលរណប និងភាពអសកម្មរបស់អន្តរជាតិ។
ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ជំរុញឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិទាមទារឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញរៀបចំការបោះឆ្នោតជាថ្មីម្ដងទៀត ដោយមានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីបញ្ចប់ការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសចិនលើកម្ពុជា។ លោកបន្តថា តាមរយៈដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដែលគួរឱ្យទុកចិត្តបាន ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនឹងផ្លាស់ប្ដូររបបដឹកនាំបែបចាស់គំរិលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដោយជំនួសមកវិញនូវរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលគោរពនីតិរដ្ឋ និងការពារផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋពិតប្រាកដ។ លោកបញ្ជាក់ថា រឿងដំបូងដែលត្រូវធ្វើនោះ គឺការលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងដែលអនុញ្ញាតឱ្យចិនបោះទីតាំងទ័ពនៅលើទឹកដីខ្មែរ។
លោក សម រង្ស៊ី សរសេររៀបរាប់នៅក្នុងអត្ថបទចុះផ្សាយនៅលើគេហទំព័រ Project Syndicate ថា ហេតុផលដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្វើផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ អនុញ្ញាតឱ្យចិនតាំងមូលដ្ឋានទ័ពលើទឹកដីខ្មែរនោះ គឺដើម្បីបន្តជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួន។ លោកជឿជាក់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរ រួមទាំងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធផង បានឆ្អែតចិត្តនឹងរបៀបដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការ និងពុករលួយរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ លោកថា របបនេះអាចទ្រាំរស់បានមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន គឺដោយសារតែការវាយបង្ក្រាបក្រុមអ្នកប្រឆាំងប៉ុណ្ណោះ។
មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួនរូបនេះ សរសេរទៀតថា លោក ហ៊ុន សែន ដឹងថា ការដាក់ខ្លួនរណបក្រុងប៉េកាំង នឹងអាចជួយការពារគាត់បានយ៉ាងរឹងមាំពីកងកម្លាំងដែលមិនពេញចិត្តគាត់ ក៏ប៉ុន្តែទង្វើបែបនេះនឹងមកនូវការខាតបង់យ៉ាងធំធេង ហើយមិនបានផ្ដល់ផលអ្វីដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ផៃ ស៊ីផាន បានច្រានចោលគំនិតចង់ឱ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញ និងថា មេបក្សប្រឆាំងទំនងជាមានបញ្ហាខួរក្បាល ទើបចេះតែស្រែកហៅអន្តរជាតិឱ្យដកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញពីអំណាចបែបនេះ៖ «ការលើកឡើងនេះ វាបង្ហាញពីលក្ខណៈរបស់ សម រង្ស៊ី លែងជាអ្នកនយោបាយហើយ ទៅជាអ្នកវិកលចរិតនយោបាយទៅវិញ ដ្បិតការរក្សាអំណាច ការឡើងទៅកាន់អំណាចតាមរយៈការបោះឆ្នោតនៃការជ្រើសរើសរបស់មហាជន មិនមែនដោយសារបរទេសណានោះទេ។ ខុសប្លែកពី សម រង្ស៊ី ដែលតែងតែយកបរទេសដើម្បីឱ្យគេជូនមក ដើម្បីឱ្យខ្លួនឯងកាន់អំណាច»។
របបក្រុងភ្នំពេញបានរៀបចំការបោះឆ្នោតបែបបង្គ្រប់កិច្ចមួយ កាលពីថ្ងៃទី២៩ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ បន្ទាប់ពីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាដៃគូប្រកួតប្រជែងដ៏ស្រួចស្រាល់របស់ខ្លួន បានដោយជោគជ័យនៅចុងឆ្នាំ២០១៧។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បាន ក្ដោបយកអាសនៈសភាទាំង ធ្វើឱ្យកម្ពុជាក្លាយជារដ្ឋឯកបក្សប្រាសចាករដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ក្រោយក្រសោបយកបានអំណាចផ្កាប់មុខតែម្នាក់ឯងហើយ របបនេះបានងាកទៅពឹងពាក់ប្រទេសចិនស្ទើរគ្រប់វិស័យ ដើម្បីត្រៀមទប់ទល់នឹងទណ្ឌកម្មរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ដែលមិនពេញចិត្តនឹងទង្វើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យធ្ងន់ធ្ងររបស់របបក្រុងភ្នំពេញ។ ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធខ្លាំងពេកជាមួយក្រុងប៉េកាំង បានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកមានមន្ទិលសង្ស័យថា របបលោក ហ៊ុន សែន មានគម្រោងការណ៍សម្ងាត់ផ្នែកយោធាជាមួយប្រទេសចិន និងបានទាមទារឱ្យរបបនេះបកស្រាយឱ្យបានច្បាស់លាស់ម្ដងហើយម្តងទៀត។
អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តកម្ពុជា លោក គៀន ពន្លក យល់ថា វត្តមានកងទ័ពចិននៅលើទឹកដីខ្មែរ គឺជារឿងមុន ឬក្រោយប៉ុណ្ណោះ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែមានជំហរលម្អៀងខ្លាំងទៅរកប្រទេសចិនដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ លោកបន្ថែមថា កម្ពុជាត្រូវការការបោះឆ្នោតសាជាថ្មី ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលមួយដែលគិតគូរពីផលប្រយោជន៍ជាតិពិតប្រាកដ៖ «អ្វីទាំងអស់នេះ ខ្ញុំគិតថា វាគឺជាមុន និងក្រោយទេ នឹងកើតឡើងដដែលហ្នឹង។ ដោយសារអី គឺរដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នចាប់ផ្ដើមរកខ្នងបង្អែក ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ និងអំណាចរបស់ខ្លួន។ អ៊ីចឹងហើយការលើកឡើងរបស់ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការលើកឡើងមួយដែលពិតប្រាកដ»។
ថ្មីៗ នេះ កាសែតល្បីល្បាញមួយរបស់អាមេរិក ឈ្មោះ The Wall Street Journal ស្រង់សម្ដីមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក មកផ្សាយអត្ថបទមួយថា របបក្រុងភ្នំពេញបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាជាសម្ងាត់ជាមួយប្រទេសចិន។ កិច្ចព្រមព្រៀងនោះ អនុញ្ញាតឱ្យចិនកាន់កាប់មួយផ្នែកនៃមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ និងអនុញ្ញាតឱ្យចិនដាក់កងទ័ព និងនាវាចម្បាំងរបស់ខ្លួននៅទីនោះទៀតផង។
ភ្លាមៗក្រោយផ្ទុះព័ត៌មាននេះ របបក្រុងភ្នំពេញ និងប៉េកាំង បានចេញមុខបដិសេធរឿងនេះ និងចាត់ទុករបាយការណ៍នេះថា ជាការបំផ្លើសព័ត៌មានខុសពីការពិត។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក ម៉ៃឃ៍ ប៉ុមប៉េអូ (Mike Pompeo) បានស្វាគមន៍ការបដិសេធនេះ និងជំរុញឱ្យប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់យកលំនាំតាមកម្ពុជាប្រឆាំងនឹងការដាក់មូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិន ដើម្បីការការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន និងសន្តិសុខតំបន់។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ជឿថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនបញ្ឈប់ប្រតិកម្មរឿងតម្រុយមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅកម្ពុជាឡើយ ដរាបណាក្រុងភ្នំពេញនៅតែលាក់លៀមព័ត៌មានអំពីវិស័យយោធាជាមួយចិន។ បន្ថែមពីលើនេះ ពួកគេថា ប្រសាសន៍របស់ប្រមុខការទូតអាមេរិកនេះ មិនមែនទទួលស្គាល់ការបកស្រាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឡើយ ក៏ប៉ុន្តែគឺដើម្បីដាក់សម្ពាធឱ្យរបបនេះគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួនជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិទៅវិញទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។