គ្រួសារជនរងគ្រោះ និងសង្គមស៊ីវិល បន្តអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញព័ត៌មានស៊ើបអង្កេតករណីបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំរបស់យុវជន ខឹម សុផាត ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍អាជ្ញាធរបាញ់បង្ក្រាបដោយ ហិង្សាលើក្រុមកម្មកររោងចក្រដែលធ្វើបាតុកម្មទាមទារដំឡើងប្រាក់ឈ្នួល ១៦០ដុល្លារនៅផ្លូវវ៉េងស្រេង កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៤។ ការអំពាវនាវបែបនេះ ធ្វើឡើងក្នុងឱកាសទិវាអន្តរជាតិជនរងគ្រោះនៃការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ថ្ងៃទី៣០ សីហា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល នៅតែឆ្លើយជាដដែលថា ករណីនេះ មិនទាន់បិទបញ្ចប់ការស្រាវជ្រាវនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែក៏មិនមានភាពជឿនលឿនទៅមុខដែរ។
គិតត្រឹមខែសីហាឆ្នាំ២០២០ នេះ កម្មកររោងចក្រវ័យ១៦ឆ្នាំ យុវជន ខឹម សុផាត បានបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំអស់រយៈពេលជាង៦ ឆ្នាំមកហើយ។ ក្រុមគ្រួសារមិនបានដឹងអំពីជោគវាសនារបស់យុវជនរូបនេះថា នៅរស់ឬស្លាប់នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែសាក្សីមួយចំនួន បានអះអាងថា ក្រុមសមត្ថកិច្ចចម្រុះ បានបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើងពិតចំដើមទ្រូង ហើយលើកយុវជន ខឹម សុផាត ដាក់លើឡានដឹកចេញពីកន្លែងបាតុកម្មនៅផ្លូវវ៉េងស្រេងក្រុងភ្នំពេញ។
ឪពុករបស់យុវជន ខឹម សូផាត គឺលោក ខឹម សឿន ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ក្រោយកូនរបស់លោកបាត់ខ្លួនភ្លាមៗ ក្រសួងមហាផ្ទៃធ្លាប់បានហៅលោកទៅសួរនាំម្តងគត់ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីពេលនោះមក អាជ្ញាធរគ្រប់កម្រិត មិនដែលបានយកចិត្តទុកដាក់សួរនាំ ឬជូនដំណឹងអំពីលទ្ធផលស្រាវជ្រាវករណីនេះដល់លោកនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកថា មានអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានខ្លះបានគំរាមកំហែងបំភិតបំភ័យគ្រួសាររបស់លោកថែមទៀតផង។ ឪពុករបស់ជនរងគ្រោះរូបនេះ បន្តថា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់គ្រួសារលោកនោះទេ ព្រោះអាជ្ញាធរ មានការពាក់ព័ន្ធក្នុងអំពើបាញ់បង្ក្រាបទាំងកម្រោលនោះ៖ « ខ្ញុំ ថា សំដៅ ទៅ តែ ហ៊ុន សែន ហ្មង ដែល បញ្ជា ឲ្យ កូនចៅ បាញ់ ។ ខ្វះ អី បើ គេ បាតុកម្ម យើង បាញ់ ទឹកបាញ់ អី ទៅ លែងគ្នា ដៃទទេ ហើយ យក កាំភ្លើង មក បាញ់ គ្នា ចឹ ង មើលតែ បាញ់ ចាប បាញ់ លលក ហើយ ។ ខ្ញុំ ថា បើកុំតែ មាន មេ កំពូល ចឹ ង គឺ កូន របស់ ខ្ញុំ អាច រក យុត្តិធម៌ ឃើញ ហើយ ។ បើ ថា ស្លាប់ អី ទុក សាកសព ឲ្យ គ្នា ធ្វើបុណ្យ ធ្វើទាន អី ទៅ បែរជា យក សាកសព គ្នា ទៅ ចោល នៅឯណា បំបាត់ ភស្តុតាង ហើយគ្នា មិនទាន់ គ្រប់ អាយុ មក បាញ់សម្លាប់ គ្នា » ។
ទោះយ៉ាងណា លោក ខឹម សឿន នៅតែទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជួយស៊ើបអង្កេតនិងផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យបានត្រឹមត្រូវលើករណីបាត់ខ្លួនកូនប្រុសរបស់លោក ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ និងបន្សាបការឈឺចាប់របស់ក្រុមគ្រួសារលោក៖ «ខ្ញុំចេះតែអំពាវនាវដល់អង្គការខាងក្រៅរដ្ឋាភិបាល ឲ្យគាត់ទាក់ទងជួយរកយុត្តិធម៌ដល់កូនខ្ញុំផង ព្រោះខ្ញុំជាអ្នកទន់ខ្សោយមិនដឹងទៅរកនៅណាទេ» ។
ទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ធ្លាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ករណីបាញ់បង្ក្រាបដោយហិង្សានៅផ្លូវវេងស្រេងនោះ គ្មានអ្វីត្រូវស៊ើបអង្កេតនោះទេ ព្រោះជាវិធានការស្របច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកចោទកម្មករ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនថា ជាអ្នកធ្វើចលនាបះបោរចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិបង្ក្រាបចលាចលនេះ។ លោក ជិន ម៉ាលីន អះអាងថា ក្នុងបរិបទបែបនេះ ការបាញ់សម្លាប់កម្មករ និងអំពើហិង្សាទាំងឡាយលើមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល មិនចាំបាច់មានការទទួលខុសត្រូវទេ។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ កម្មករកម្មការិនីរាប់ម៉ឺននាក់ បានផ្ទុះការតវ៉ានៅផ្លូវវេងស្រេង ទាមទារដំឡើងប្រាក់ឈ្នួល ១៦០ដុល្លារ ក្នុងមួយខែ។ កងកម្លាំងចម្រុះរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បើកការបង្ក្រាបដោយបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើងពិត ទៅលើកម្មករបណ្ដាលឱ្យកម្មករ៤នាក់ស្លាប់ និង២៥នាក់ទៀត រងរបួសដោយគ្រាប់កំាំភ្លើង។ ចំណែក យុវជន ខឹម សុផាត បានបាត់ ខ្លួនមកដល់សព្វថ្ងៃ បន្ទាប់ពីសាក្សីបានឃើញយុវជនរូបនេះជាលើកចុងក្រោយ កំពុងដេកដួលលើដីដោយមានត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើងចំដើមទ្រូង ហើយត្រូវបានលើកចេញដោយកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ បានចាត់ទុកករណីយុវជន ខឹម សុផាតនេះ គឺជាបាត់ខ្លួន ដោយបង្ខំប្រព្រឹត្តដោយអាជ្ញាធរកម្ពុជា។
នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសតែមួយគត់ ដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការការពារជនគ្រប់រូបពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ប៉ុន្តែប្រទេសកម្ពុជា នៅតែរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងថា បណ្តោយឲ្យមានការបាត់ខ្លួនជនរងគ្រោះដោយបង្ខំកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ជាក់ស្តែង កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏បានសម្តែងកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងជុំវិញករណីចាប់ពង្រត់និងការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំរបស់សកម្មជននយោបាយអាវក្រហមថៃ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម សាតស័ក្តិសិទ្ធិ (Wanchalerm Satsaksit) នៅកម្ពុជាផងដែរ។ សកម្មជនអាវក្រហមថៃរូបនេះ ត្រូវបានក្រុមជនប្រដាប់អាវុធចាប់ពង្រត់ កាលពី ដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងពេលលោក កំពុងរស់នៅជាជនភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយ។ អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញមិនបានផ្តល់ការពន្យល់ណាមួយអំពីករណីបាត់ខ្លួននេះ ដែលអាចឱ្យសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិជឿជាក់បាននៅឡើយទេ។
ក្នុងឱកាសនៃទិវាអន្តរជាតិជនរងគ្រោះពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍អំពាវនាវដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់រួមមានទាំងកម្ពុជាផងដែរ ឲ្យចាត់វិធានការចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលឈានដល់ការបាត់ខ្លួនមនុស្សដោយបង្ខំ។
តំណាងប្រចាំតំបន់នៃការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សនៅទីក្រុងបាងកក អ្នកស្រី ស៊ីនធា វេលីកូ (Cynthia Veliko) លើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា ការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ គឺជាការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ ដែលអាចចាត់ទុកថា ជាការប្លន់ជោគវាសនា និងការបំបែកបំបាក់សុភមង្គលពីក្រុមគ្រួសារជាទីស្រឡាញ់របស់គេជារៀងរហូត។ អ្នកស្រី សង្កត់ធ្ងន់ថា គ្រួសារទាំងនោះមានសិទ្ធិទទួលដំណឹងដែលនេះ គឺជាការខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះជាបន្ទាន់។ អ្នកស្រី បន្តថា សមត្ថកិច្ច ត្រូវស៊ើបអង្កេតឲ្យទាន់ពេលវេលា និងគួរឱ្យទុកចិត្តបានដើម្បី កំណត់អត្តសញ្ញាណជនល្មើស និងនាំយកមកកាត់ទោសតាមច្បាប់ ហើយក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះត្រូវទទួលបានសំណង។
ឆ្លើយតបនឹងករណីនេះ ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា មិនបានព្រងើយកន្តើយក្នុងការរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះដែលបានបាត់ខ្លួនឡើយ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ រកមិនឃើញមានភស្តុតាំង ឬតម្រុយអ្វីផ្សេងឡើយ។ លោក ជំរុញឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធរួមមានគ្រួសារជនរងគ្រោះ និងសង្គមស៊ីវិល ជួយផ្តល់ភស្តុតាងទៅសមត្ថកិច្ច ប្រសិនបើមាន ព្រោះករណីទាំងនេះ នៅមិនទាន់បញ្ចប់នោះទេ៖ « យើង ប្រើ ពាក្យ ថា បាត់ខ្លួន បានសេចក្តីថា ពិបាក នឹង ស្វែងរក តែ មិន បានសេចក្ដីថា យើង មិនបាន កិច្ចការ នោះ ទេ ហើយ នៅ ក្នុង ទិវា នេះ បើ សិន យើង នាំគ្នា គោរព នោះ អង្គការ ដែល ខំ ប្រឹងប្រែង ដាក់ សម្ពាធ មក លើ រដ្ឋាភិបាល រក្សា ករណី នេះ ចំហ រងចាំ ទទួល ភស្តុតាង ឬ ក៏មាន ពី សាធារណៈ ជន ហ្នឹង នៅតែ បន្ត ទៀត គួរតែ អង្គការ នោះ រៀបចំ ខ្លួន ប្រឹងប្រែង ស្វែងរក កិច្ច សហការ ជាមួយ រាជរដ្ឋាភិបាល ផង ព្រោះ ការងារ នេះ មិនមែន ជា ការងារ ផ្ដាច់ មុខ របស់ រាជរដ្ឋាភិបាល ទេ » ។
ផ្ទុយពីការលើកឡើងនេះ នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាល មិនគួរចេះតែអះអាងដោយគេចពីការទទួលខុសត្រូវ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួននោះទេ។ លោក ទទួលស្គាល់ថា ករណីបាត់ខ្លួន នេះ គឺជារឿងមួយពិបាក ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាល ត្រូវតែបង្ហាញឆន្ទៈពិតប្រាកដ និងព្យាយាមឲ្យអស់លទ្ធភាព ហើយជាពិសេស ត្រូវផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការវិវត្តន៍ផ្សេងៗនៃការស្រាវស្រាវជា្រវនោះ ជូនក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះឬអ្នកពាក់ព័ន្ធ។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ បន្តថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល គ្រាន់តែអះអាងថា ករណីនេះនៅតែបើកចំហ ប៉ុន្តែគ្មានបង្ហាញព័ត៌មានជាក់លាក់និងជឿនលឿនទៅមុខ នោះ នឹងធ្វើឲ្យគ្រួសារជនរងគ្រោះ កាន់តែអស់សង្ឃឹមក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងជនបាត់ខ្លួន៖ « គ្រប់ ភាគី ពាក់ព័ន្ធ នឹង អង្គការសង្គម ស៊ីវិល មិនមែន អង្គុយ ចំា តែថា ទេ គេ ក៏ ស្វែងរក ព័ត៌មាន ទាក់ទង នឹង បញ្ហា នៃ ការ បាត់ខ្លួន ទាំងអស់ នេះ ដែរ ដើម្បី ស្វែងរក ការពិត យ៉ាងម៉េច ឲ្យ ក្រុម គ្រួសារ ទទួល បាន នូវ ព័ត៌មាន ជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែ យើង ដឹង ហើយ ថា អ្នក ដែល មានលទ្ធភាព ជាងគេ គឺ រដ្ឋាភិបាល។ អ៊ីចឹង ហើយ បានជា អង្គការសង្គម ស៊ីវិល អង្គការ ជាតិ និង អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្នើ ឲ្យ រដ្ឋ ដែល ជា ភាគី ពាក់ព័ន្ធ ស្វែងរក យ៉ាងម៉េច ឲ្យអស់ លទ្ធភាព និង ការ ផ្តល់ ព័ត៌មាន នៃ ការវិវត្តន៍ សម្រាប់ គ្រួសារ របស់ គេ ហើយនឹង ការស្វែងរក យុត្តិធម៌ » ។
ជារឿយៗជនរងគ្រោះនៃការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំទាំងនោះ រួមមាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជននយោបាយ អ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល មេធាវី និងអ្នកសារព័ត៌មាន ជាដើម។ មាត្រា១ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីការការពារជនគ្រប់រូបពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ចែងថា គ្មានជនណាម្នាក់ត្រូវស្ថិតក្រោមការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំឡើយ។ ទោះជាក្នុងស្ថានភាពសង្គ្រាម ឬការគំរាមកំហែងដោយសង្គ្រាម អស្ថិរភាពនយោបាយផ្ទៃក្នុង ឬភាពអាសន្នជាសាធារណៈណាក៏ដោយ មិនអាចយកជាយុត្តិកម្មចំពោះការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំឡើយ។ ចំណែកមាត្រា៣ ចែងថា រដ្ឋភាគីនីមួយៗត្រូវចាត់វិធានការសមស្រប ដើម្បីស៊ើបអង្កេតអំពើល្មើសដែលមានចែងក្នុងអនុសញ្ញានេះ ដែលបានប្រព្រឹត្តដោយបុគ្គល ឬដោយក្រុមបុគ្គលដែលគ្មានការអនុញ្ញាត ការគាំទ្រ ឬការយល់ព្រមពីរដ្ឋ ហើយត្រូវនាំខ្លួនជនដែលទទួលខុសត្រូវទៅតុលាការ ដើម្បីផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។