ចំពោះជំងឺដែលបណ្តាលឲ្យសត្វស្លាបងាប់រង្គាលនេះ បើថាជាជំងឺញិវកាស់ ឬដង្កោកាច់ ក៏មិនមែន ព្រោះញិវកាស់កើតនៅរដូវរំហើយអាកាសត្រជាក់ស្ងួត និងថាពុលកូនគីង្គក់ដូចលោក នូវ កាស៊ី ប្រធានវិទ្យាស្ថានសន្តិភាពនិងអភិវឌ្ឍន៍ធ្លាប់មានប្រសាសន៍ប្រាប់ក៏មិនសំណំ ព្រោះមិនទាន់មានភ្លៀងឲ្យកើតកូនក្អុកកូនក្អាត់នៅឡើយ។
លោកអតីតអ្នកនយោបាយដែលងាកមកប្រឡូកក្នុងកិច្ចការកសិកម្ម នូវ កាស៊ី បានប្រើអានុភាពនៃការសង្កេតរបស់លោក ដើម្បីស្រាវជ្រាវរាវរកដើមហេតុនៃជំងឺសាហាវមួយនេះ។ ហើយលោកក៏បានសង្កេតឃើញថា ពេលអាកាសធាតុក្តៅហើយស្ងួតខ្លាំង រលកកម្ដៅគឺជាដើមចមនៃការស្លាប់រង្គាលរបស់សត្វចិញ្ចឹម។
លោក នូវ កាស៊ី បានឲ្យដឹងដូច្នេះ ៖ «នៅដោយតំបន់ទេ មិនទូទៅមួយស្រុកខ្មែរទេ តំបន់ណាដែលស្ងួតខ្លាំង ក្ដៅខ្លាំង ហើយនៅក្នុងខ្យល់សំណើមមិនគ្រប់គ្រាន់ដូចធម្មតា សត្វមាន់ ទា ដែលគ្នានៅផ្ទាល់ដីហ្នឹងគឺថាវាឆួលចំហួលខ្លាំងពីដីមក ហើយខ្លួនគាត់ គាត់សម្របសម្រួលទៅតាមការប្ដូរធាតុអាកាសមិនទាន់ ក៏ចាប់ផ្ដើមមិនស្រួលខ្លួនទៅ។ ហើយសត្វមាន់សត្វទា តែមិនស្រួលខ្លួនអត់ស៊ីចំណីអាហារ ដល់អ៊ីចឹងទៅគឺផ្ដើមសំកុកចាប់ផ្ដើមអីអ៊ីចឹងទៅ ហើយតែកាលណាវាដាច់អាហារ ២-៣ថ្ងៃ ៤-៥ថ្ងៃ ងាប់មាន់ងាប់ទា»។
តើមានវិធីណាសម្គាល់បានថាមាន់ទាដែលចិញ្ចឹមចាប់ផ្តើមមានបញ្ហា? លោក នូវ កាស៊ី បានប្រាប់ដូច្នេះ ៖ «ក្រោយពីខ្ញុំបាត់បង់ទាកាប៉ាមួយថ្ងៃអស់ ៣០-៤០ កាលដំបូងអត់ទាន់ដឹងនោះ គឺថាខ្ញុំផ្ដើមសង្កេត គឺប្រើឥទ្ធិពលនៃការសង្កេតហ្នឹង សង្កេតទៅថាកាលណាតែគាត់ជល់គ្នា សត្វក្នុងហ្វូងបងប្អូនបង្កើតវាមួយហ្វូងៗ ជល់គ្នាតែផ្ដេសផ្ដាសទៅ មាន់ដាំងដុងជល់ជាមួយទាកាប៉ាទៅ ទាកាប៉ាជល់ជាមួយមាន់គកអ៊ីចឹងទៅ បានន័យថាវាជល់គ្នាខុសរឿង គឺវាមួម៉ៅ ជួនកាលវានាំគ្នារត់ទៅជ្រកហើយដង្ហក់ យើងឃើញដង្ហក់តាមកញ្ចឹងកវាហ្នឹងដង្ហក់ឃឹកៗ ហើយខ្លះក៏ឡើងទៅលើមែកឈើទទះស្លាបមិនធម្មតាអ៊ីចឹងទៅ គឺថាអាហ្នឹងជាសញ្ញាមួយតាមដែលខ្ញុំសង្កេតឃើញគឺថាមិនយូរប៉ុន្មានគឺវានឹងឈឺហើយ»។
ជំងឺនេះលោក(នូវ កាស៊ី)ហៅថាជំងឺក្តៅកើតពីរលកកម្ដៅ ឬ Heat Wave ៖ «ក្ដៅហ្នឹងមិនធម្មតាទេ ក្ដៅហ្នឹងបើថាមាន់វិញគឺងាប់មួយទ្រុង អ្នកខ្លះយល់ថាអាសន្នរោគ ថាប៉េសអី។ ខ្ញុំអត់ដឹងថាជាស្អីទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំសង្កេតឃើញថាមកពីរលកកម្ដៅ ខ្យល់វាក្ដៅបក់មកម្ដងៗប៉ះត្រង់ណាងាប់មាន់ងាប់ទាត្រង់ហ្នឹង រលកនៃខ្យល់ក្ដៅហ្នឹងមកចំតំបន់ណា មកត្រង់ហ្នឹង ៣,៤,៥,៦ មួយព្រឹកអីទៅ តាមគន្លងហ្នឹងគឺងាប់មាន់ទា»។
យោងតាមបទពិសោធន៍របស់លោក នូវ កាស៊ី ក្នុងករណីមាន់ទាឈឺងាប់ដោយសាររលកកម្ដៅ គឺលោកប្រើសំបកដើមឈើម្យ៉ាងឈ្មោះដើមកណ្តោល ដែលយោងតាមវចនានុក្រមរុក្ខជាតិប្រើប្រាស់នៅកម្ពុជារបស់អ្នកគ្រូ ឌី ផុនប៉ូលីន គឺជាដើមឈើតូចដុះក្នុងព្រៃស្រោង ឬព្រៃល្បោះស្លឹកខ្ចីៗអាចធ្វើបន្លែ ឬរបោយបាន។ សំបកដើមសម្រាប់ធ្វើអានដំរី។ ជ័រពណ៌ខ្មៅចេញពីសំបកគេប្រើធ្វើថ្នាំលាងដំបៅឲ្យឆាប់ជា ឬជាថ្នាំរាក។ ឈើវាគេសម្រាប់សង់ផ្ទះ។
លោក នូវ កាស៊ី រៀបរាប់ដូច្នេះ ៖ «ខ្ញុំសួរចាស់ទុំតាមពិតទៅខ្ញុំមិនមែនជាអ្នកជំនាញអីទេ ខ្ញុំចូលស្ដាប់ចាស់ទុំនៅតាមស្រុកតាមភូមិ ហើយចាស់ទុំគាត់ឲ្យគំនិតថាតាមបទពិសោធន៍ផងដែរ គាត់ដាក់កណ្ដោលទៅ។ សំបកកណ្ដោលហ្នឹងនៅក្បែរៗចម្ការខ្ញុំច្រើនដែរ តាមជាយភូមិអីមានច្រើនណាស់កណ្ដោល ហើយសំបកកណ្ដោលនេះអ្នកខ្លះយកមកដំឲ្យទក់ យកទឹកឲ្យខាប់ អ្នកខ្លះទៀតចង់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពហ្នឹងគឺយកមកដាំទឹកបីយកទឹកមួយ»។
តែចំពោះលោក នូវ កាស៊ី លោកប្រាថ្នាចង់ឃើញកសិករខ្មែរឈរលើជំហរការពារទុកប្រសើរជាងកែខៃ ៖ «កាលណាឃើញមាន់ទាហ្នឹងចាប់ផ្ដើមមិនស្រួលហើយ ខ្ញុំឲ្យគេរកសំបកកណ្ដោលមក យកមកដំឲ្យទក់ទៅ ត្រាំនៅក្នុងកន្លែងទាលេងទឹកហ្នឹង អាងទឹកតូចៗទាលេង ត្រាំទៅវាចេញជ័រឡើងពណ៌ស្វាយ។ ហើយទាកាប៉ាដែលវាទៅលេងទឹកហ្នឹង វាលេងខ្លះទៅវាផឹកខ្លះទៅ ហើយក៏អត់ឃើញទាហ្នឹងងាប់ម្ដង២០ ម្ដង៣០ ទៅទៀតទេ។ ដូច្នេះខ្ញុំឃើញថាសំបកកណ្ដោលហ្នឹងវាត្រឹមមួយបែបដែរ។ ធម្មតាទេមាន់ខ្លះគាត់មិនបានផឹកដិតដល់អាចឈឺដែរ អាហ្នឹងយើងចូលទៅដល់ព្យាបាល»។
វិធីព្យាបាលមាន់ទាឈឺពីរលកកម្ដៅ លោក នូវ កាស៊ី រៀបរាប់ថា ប្រើសំបកកណ្តោលក៏បាន ឬប្រើថ្នាំពេទ្យដែលនាំចូលពីយៀកណាមក៏បាន ៖ «ព្យាបាលក៏សំបកកណ្ដោលហ្នឹងទៀត គ្រាន់តែថាឲ្យតែវាខាប់ទៅហើយច្រកតែម្ដង។ ជាវិធីដែលកសិករយើងអាចធ្វើបានដោយអត់អស់លុយអស់កាក់ គឺថាមាននៅជើងភូមិយើងស្រាប់។ ហើយប្រសិនបើគាត់មានលទ្ធភាពអាហ្នឹងគាត់ទៅទិញថ្នាំនៅកន្លែងលក់ថ្នាំលក់ចំណីមាន់ ចំណីទាហ្នឹង គឺ StreptomycineTheramycineថ្នាំមួយកញ្ចប់ហ្នឹងឈ្មោះ២មុខហ្នឹង ម្សៅលឿងៗដូចល្មៀតអ៊ីចឹង ហើយមាននៅប្រទេសវៀតណាម មួយកញ្ចប់តែ ៥ពាន់ ឬ៦ពាន់ប៉ុណ្ណឹង។ មួយកញ្ចប់ខ្ទង់ ២០០ក្រាមអីដែរ មើលទៅបាន ៤-៥ស្លាបព្រាបាយដែរ ហើយយើងយកមួយស្លាបព្រាបាយច្របល់ជាមួយបាយកកទៅ ព្រោះមាន់ឈឺកាលណាមាន់ឈឺយើងយកទៅដាក់ក្នុងទ្រុងកុំឲ្យវាដើរ ហើយទឹកក៏យើងលាយទឹកថ្នាំហ្នឹង ហើយចំណីយើងលាយបាយកកជាមួយStreptomycineTheramycine ហើយបើឃើញថាវាស៊ី យើងឲ្យវាស៊ីទៅ យើងបើមិនស៊ីទេយើងច្រក ហើយជា ស័ក្ដិសិទ្ធិមែនទែន។ ហើយនេះមិត្តភក្ដិខ្ញុំម្នាក់ដែលគេជាពេទ្យសត្វដ៏ជំនាញគេប្រាប់មក ហើយមិនប្រាប់តែខ្ញុំទេ ប្រាប់គេឯងច្រើនគ្នាដែរ ដែលគេអនុវត្តហ្នឹងគឺជាសឹង១០០%»៕