តើ​កូន​ប្រុស​កូន​ស្រី​ត្រូវ​មាន​សង្គហធម៌​និង​សមធម៌​ប៉ុន្មាន​ប្រការ​ចំពោះ​ឪពុក​ម្តាយ?

នៅ​ក្នុង​នាទី​វិជ្ជា​មេផ្ទះ​ថ្ងៃ​នេះ អ្នកស្រី សារី រ័ត្ន សូម​លើក​យក​សមធម៌​បួន​យ៉ាង​ដែល​បុត្រ​ធីតា​ត្រូវ​មាន​ចំពោះ​មាតា​បិតា​តាមរយៈ​ទស្សនៈ​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​មក​ជម្រាប​ជូន។

0:00 / 0:00

លោក​អ្នកនាង​បាន​ជ្រាប​ពី​សប្តាហ៍​មុន​មក​ហើយ​ពី​សង្គហធម៌​ប្រាំ​ប្រការ​ដែល​បុត្រ​ធីតា​ត្រូវ​មាន​ចំពោះ​មាតា​បិតា។

ព្រះតេជ​ព្រះគុណ វរជិរគន្តោ សម ស៊ីណាន ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​អប់រំ សីលធម៌ ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា នា​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ មាន​ថេរដីកា​រំឮក​ឡើង​វិញ​ថា ៖ «អ៊ីចឹង​បុត្រ​ធីតា​មាន​បី​ប្រភេទ​គេ​ហៅ​ថា ទី​១ អវជាតបុត្ត​ជា​កូន​ដែល​មិន​ស្តាប់​បង្គាប់​ឪពុក​ម្តាយ ជា​ក្មេង​ចូលចិត្ត​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ពាលា​អាវាសែ ចូលចិត្ត​លេង​ល្បែង ប្រព្រឹត្ត​តែ​ទង្វើ​អាក្រក់​ទាំង​កាយ ទាំង​វាចា​និង​ចិត្ត ជា​ពិសេស​មិន​ស្តាប់​ដំបូន្មាន​ឪពុក​ម្តាយ​ជា​ដើម។ ទី​២ អនុជាតបុត្ត​ជា​កូន​ដែល​ស្តាប់​តាម​ដំបូន្មាន​ឪពុក​ម្តាយ។ ឪពុក​ម្តាយ​ទូន្មាន​ឲ្យ​ធ្វើ​អ្វី​គឺ​ស្តាប់​តាម។ ចំណែក​ទី​៣ អតិជាតបុត្ត​ជា​កូន​ដ៏​ប្រសើរ​បំផុត គោរព​ស្តាប់​ឱវាទ​ដំបូន្មាន​ឪពុក​ម្តាយ ចូលចិត្ត​ប្រព្រឹត្ត​តែ​អំពើ​ល្អ ឧស្សាហ៍​ព្យាយាម​សិក្សា ចំណេះដឹង​ខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយ​និង​អាច​ជួយ​ឪពុក​ម្តាយ​បំពេញ​នូវ​ទង្វើ​ល្អ​ផ្សេងៗ»

ចំណែក​នៅ​ក្នុង​សំណេរ​របស់​លោក​ធម្មបណ្ឌិត ប៊ុត សាវង្ស ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា "សិក្ខាបទ​មនុស្ស​ល្អ" បាន​ចែង​ថា កូន​ល្អ​ត្រូវ​មាន​សេចក្តី​សង្គ្រោះ​ប្រាំ​យ៉ាង៖ ទី​១ កូន​នៅ​ពេល​ដែល​បាន​ទទួល​នូវ​ការទំនុក​បម្រុង​ថែរក្សា​ឲ្យ​បាន​ធំធាត់ រៀនសូត្រ ប្រកប​របរ​រកស៊ី​បាន​ហើយ កូន​ត្រូវ​ជួយ​ទំនុក​បម្រុង​ម្តាយ​ឪពុក​វិញ ដោយ​ការដឹង​គុណ និង​ដោយ​ការពេញចិត្ត​ចំពោះ​សេចក្តី​ល្អ។ ទី​២ ជួយ​កិច្ចការ​របស់​ឪពុក​ម្តាយ​នៅ​ពេល​ដែល​លោក​ទាំង​ពីរ​ចាស់​ដែល​លោក​មិន​អាច​ធ្វើ​បាន​ដូច​ពី​មុន កូន​ប្រុស​ស្រី​ត្រូវ​ធ្វើ​ជំនួស​លោក ជា​ពិសេស​កិច្ចការ​ធ្ងន់ៗ​នៅ​ពេល​ដែល​លោក​មាន​វ័យ​ចាស់​ជរា។ ទី​៣ ត្រូវ​រក្សា​វង្ស​ត្រកូល កេរដំណែល​របស់​ឪពុក​ម្តាយ។ ទី​៤ កូន​ត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ខ្លួន​ឲ្យ​ស័ក្តិសម​ជា​អ្នក​ទទួល​កេរមត៌ក​អំពី​ឪពុក​ម្តាយ។ ទី​៥ នៅ​ពេល​មាតា​បិតា​ធ្វើ​មរណកាល​ទៅ​ហើយ កូន​ត្រូវ​មាន​តួនាទី​មួយ​ទៀត​គឺ​បំពេញ​ទក្ខិណាទាន​ផ្សេង​ៗ ហើយ​ឧទ្ទិស​នូវ​បុណ្យ​កុសល​ជូន​ចំពោះ​លោក។

ទន្ទឹម​នឹង​ទស្សនៈ​របស់​លោក​ធម្មបណ្ឌិត ប៊ុត សាវង្ស នេះ ព្រះ​ភិក្ខុ សម ស៊ីណាន មាន​ថេរដីកា​បន្ត​ថា ក្រៅពី​សង្គហធម៌​ទាំង​ប្រាំ​ចំណុច​ដូច​ដែល​រៀបរាប់​មក​នេះ កូន​ប្រុស​ស្រី​ក៏​ត្រូវ​មាន​សមធម៌​បួន​យ៉ាង​ទៀត។

ព្រះ​ភិក្ខុ សម ស៊ីណាន បាន​មាន​ថេរដីកា​ថា ៖ «រាល់​រូប​បុត្រ​ធីតា​ទាំងអស់​ត្រូវ​គិត​យ៉ាង​នេះ ព្រោះ​មាតា​បិតា​យើង​មិន​បាន​សិក្សា​រៀនសូត្រ​ច្រើន អ៊ីចឹង​យើង​មាន​វិធី​មួយ​ដើម្បី​ជួយ​គាត់​រស់នៅ​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន​ផង​និង​ទៅ​អនាគត​ផង។ កូន​ដែល​មាន​ការយល់​ដឹង​និង​ពិចារណា​គួរ​ពន្យល់​លោក​ទាំង​ពីរ​ឲ្យ​មាន​សទ្ធា គឺ​កុំ​ឲ្យ​មាន​ជំនឿ​ផ្តេសផ្តាស ព្រោះ​ថា​ទ្រឹស្តី​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ជំនឿ​មាន​ហេតុផល។ ជឿ​លើ​កម្ម ជឿ​លើ​ផល បើ​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ បាន​ផល​ល្អ ធ្វើ​អំពើ​អាក្រក់​គឺ​បាន​ផល​អាក្រក់។ ប្រឹង​រៀន​នឹង​ចេះ បើ​មិន​រៀន​គឺ​អត់​ចេះ ប្រឹង​រកស៊ី​នឹង​មាន តែ​មិន​រកស៊ី​គឺ​មិន​មាន...»

ព្រះភិក្ខុ សម ស៊ីណាន ថេរដីកា​អធិប្បាយ​បន្ត​ថា ៖ «ទី​២ សីល៖ បើ​ម្តាយ​ឪពុក​មិន​មាន​សីលធម៌​ល្អ​ទេ មិន​មាន​សុជីវធម៌​ក្នុង​ការរស់នៅ​ទេ ជា​ពិសេស​បើ​ម្តាយ​ឪពុក​ខ្មែរ​យើង បើសិន​ណា​គាត់​មិន​សូវ​មាន​សីល​មាន​ទាន​ទេ​ត្រូវ​ជំរុញ​គាត់​ទៅ អ៊ីចឹង​យើង​ធ្វើ​ទង្វើ​ល្អ​បាន​ផល​ល្អ ចាស់​ទុំ​គាត់​រាប់​អាន អីចឹង​ប្រពៃណី​យើង​មាន​តែ​ជូន​ពុក​ម៉ែ​ទៅ​វត្ត​ទៅ​វ៉ា ស្តាប់​ធម៌ ស្តាប់​អាថ៌។ ទី​៣ ចាគ៖ មាតា​បិតា​ខ្លះ​បុត្រ​ធីតា​ជូន​បច្ច័យ ជូន​អី គាត់​រក្សា​ទុក គឺ​ឪពុក​ម្តាយ​ខ្លះ​មិន​ព្រម​ចាយវាយ គាត់​នៅតែ​ខំ​សន្សំ​សម្រាប់​ទំនុក​បម្រុង​ក្រុម​គ្រួសារ ប៉ុន្តែ​ដល់​ចាស់​ទៅ​កុំ​រក្សា​ច្រើន​ពេក បាន​ន័យ​ថា ដល់​យើង​ចាស់​ទៅ​យើង​មិន​អាច​ប្រើប្រាស់​បាន​ទេ ព្រោះ​ថា​ជីវិត​មិន​ទៀង​ទេ មិន​ថា​ក្មេង​ថា​ចាស់។ អ៊ីចឹង​ត្រូវ​មាន​សទ្ធា​ក្នុង​ការបរិច្ចាគ​ជួយ​ដល់​ជន​ក្រីក្រ​ជួយ​ដល់​ស្មូម​យាចក ពេល​ប្រទេស​ជាតិ​មាន​បញ្ហា ប្រជាជន​ជួប​គ្រោះ​មហន្តរាយ ទុរ្ភិក្ស​អី បែងចែក​រំលែក​ជួយ...»

ព្រះតេជ​ព្រះគុណ​បាន​អធិប្បាយ​ទៀត​ត្រង់​ចំណុច​ទី​៤​ថា រាល់​រូប​កូន​ប្រុស​ស្រី​ទាំងអស់​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​មាតា​បិតា​មាន​បញ្ញា ៖ «ព្រោះ​ថា​សម័យ​មុន​នោះ​ឪពុក​ម្តាយ​លោក​រវល់​តែ​ប្រកប​ការងារ​ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​កូន គ្មាន​ពេល​បាន​សិក្សា​រៀនសូត្រ​ឬ​ក៏​អាន​សៀវភៅ​បាន​ដូច​កូន​ប៉ុន្មាន​ទេ។ ហើយ​មាន​ឪពុក​ម្តាយ​ខ្លះ​រវល់​ធ្វើ​ស្រែ​ចម្ការ​ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​កូន។ បើ​ថា​គ្មាន​ពេល​បង្រៀន​គាត់​ដូច្នេះ ដឹក​គាត់​ទៅ​តែ​វត្ត​ទៅ​យូរ​ៗ​ទៅ​ចេះ​ឯង ដល់​ថ្ងៃសីល​ដឹក​ម៉ាក់​ទៅ​វត្ត ប៉ា​ទៅ​វត្ត។ នៅ​វត្ត​គាត់​សេពគប់​ជាមួយ​អ្នកណា គាត់​សេពគប់​តែ​ជាមួយ​ព្រះសង្ឃ តា​អាចារ្យ តា​ជី ដូន​ជី ដល់​គាត់​ជជែក​ធម៌​អាថ៌​យូរ​ៗ​គាត់​ចេះ​ហើយ។ ចេះ​ធម៌​សូត្រ​ក៏​យើង​យក ចេះ​បែប​ទស្សនៈ​ក៏​យើង​ទទួល​បាន...»

ព្រះតេជ​ព្រះគុណ​វរជិរគន្តោ សម ស៊ីណាន មាន​ថេរដីកា​បញ្ជាក់​ថា ចំណុច​ទាំងអស់​នេះ​ហើយ​ដែល​បុត្រ​ធីតា​ត្រូវ​បំពេញ​ចំពោះ​មាតា​បិតា។ បើ​មាតា​បិតា​និង​បុត្រ​ធីតា​ស្គាល់​តួនាទី​របស់​ខ្លួន​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ដូច្នេះ នោះ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​សីលធម៌​របស់​ខ្មែរ​រីកចម្រើន សង្គម​នឹង​ប្រកប​ដោយ​សីលធម៌​ជា​សង្គម​ប្រកប​ដោយ​សុខ​សន្តិភាព ដែល​មាន​សេចក្តី​សន្តោស​និង​មាន​សេចក្តី​អនុគ្រោះ​យោគយល់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ជា​មិន​ខាន។ ហើយ​ដែល​សំខាន់​គឺ​ខ្មែរ​ចេះ​ខ្លាច​បាប ហៅ​ថា​មាន​ហិរិឧត្តប្បៈ​នេះ​ឯង៕