អ្នកជំនាញ សោកស្ដាយដែលរដ្ឋាភិបាលគ្រោងបង្កើតច្រកត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍អ៊ិនធឺណិត ចម្លងតាមមហាយក្សចិន
2020.09.09
គំនូសតាងនៃការភ្ជាប់បណ្តាញនៃច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិតជាតិ។
Printscreen
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ សោកស្ដាយដែលរដ្ឋាភិបាល គ្រោងបង្កើតច្រកចេញចូលតែមួយសម្រាប់ត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍គ្រប់បែបយ៉ាងនៅលើបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកជំនាញរូបនោះ គូសបញ្ជាក់ថា អ៊ិនធឺណិត ដែលជាកន្លែងចុងក្រោយបង្អស់សម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជាបញ្ចេញមតិ និងទទួលបានព័ត៌មាន នឹងជៀសមិនផុតពីរងការបំផ្លាញចោលពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឡើយ តាមរយៈការយកគំរូតាមមហាយក្សចិន ដែលជាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត។
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ បណ្ឌិត អៀ សុផល យល់ឃើញថា ជារឿងមិនចាំបាច់ទាល់តែសោះ ក្នុងការដែលរដ្ឋាភិបាលឈានទៅបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិតជាតិ ឬ National Internet Gateway ដើម្បីឲ្យរដ្ឋងាយស្រួលត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍នៅលើបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិតដែលឆ្លងកាត់ និងចេញចូលប្រទេសកម្ពុជា។ លោកថា ការធ្វើដូច្នោះ គឺមិនខុសពីអ្វីដែលក្រុមប្រទេសមិនមែនប្រជាធិបតេយ្យ ដូចជា ចិន (China) កូរ៉េខាងជើង (North Korea) និងវៀតណាម (Vietnam) កំពុងអនុវត្តនោះទេ លុះត្រាណាតែរដ្ឋាភិបាលភ័យខ្លាចមតិរិះគន់របស់ពលរដ្ឋខ្លួនឯង។
អ្នកជំនាញរូបនេះពន្យល់ថា កន្លងទៅ ប្រទេសកម្ពុជា មានការទាក់ទាញគឺដោយសារតែប្រទេសនេះជាប្រទេសបើកចំហ។ ក៏ប៉ុន្តែ តាមរយៈការបិទ ឬរាំងខ្ទប់ចរាចរណ៍ ឬព័ត៌មាននៅលើបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិតដោយយកគំរូតាមប្រព័ន្ធរាំងខ្ទប់ ឬចម្រោះព័ត៌មានដូចជានៅប្រទេសចិន ដែលគេស្គាល់ថា the Great Chinese Firewall នោះនឹងនាំឲ្យប្រទេសកម្ពុជា បាត់បង់នូវភាពទាក់ទាញរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត។ លោកថា ប្រទេសកម្ពុជា គ្រាន់តែជាប្រទេសតូចមួយប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងប្រទេសចិន ដូច្នេះការឈានទៅគ្រប់គ្រងអធិបតេយ្យនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត ឬហៅថា Cyber Sovereignty គឺជារឿងឥតប្រយោជន៍។
រីឯ នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ លោក អំ សំអាត ធ្លាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរី ថា ការពន្លឿនរបស់រដ្ឋាភិបាលជំរុញឲ្យមានការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិតជាតិនេះ គឺជារឿងគួរឲ្យព្រួយបារម្ភខ្លាំង អំឡុងពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើននាក់កំពុងទទួលរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ឬចាប់ដាក់គុក ដោយសារតែផ្សព្វផ្សាយ និងចែករំលែកគំនិតយោបល់របស់ពួកគេលើបណ្តាញសង្គម។ លោកព្រមានថា តាមរយៈសេចក្ដីព្រាងអនុក្រឹត្យថ្មីនេះ រួមទាំងយន្តការដែលមានស្រាប់ និងច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍ផងនោះ រដ្ឋាភិបាលនឹងមានអំណាចគ្មានដែនកំណត់ក្នុងការរឹតត្បិតសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាននៅលើបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិត៖«សេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យនេះ យើងមើលទៅហាក់ដូចជាផ្តល់សិទ្ធិអំណាចទូលំទូលាយ និងគ្មានដែនកំណត់ទៅដល់រដ្ឋាភិបាល។ អ៊ីចឹង គេអាចនឹងមានការរិះគន់ ហើយនឹងមានការព្រួយបារម្ភថា អនុក្រឹត្យនេះ វារឹតត្បិតបន្ថែមទៀតទៅលើសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ក៏ដូចជាការទទួលព័ត៌មានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសម័យបច្ចេកវិជ្ជា ជាពិសេសគឺប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនកំពុងប្រើប្រាស់តាមប្រព័ន្ធអនឡាញអ៊ិនធឺណិត»។
លោក អំ សំអាត បន្តថា សេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យនេះ ក៏នឹងអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាចច្រោះយកព័ត៌មាន តាមដានឈ្លបយកការណ៍ ឬបិទប្រភពព័ត៌មាននៅលើអ៊ិនធឺណិតដែលអាជ្ញាធរមិនពេញចិត្ត ព្រមទាំងដាក់សម្ពាធបន្ថែមទៀតទៅលើក្រុមហ៊ុនដែលជាប្រតិបត្តិករចែកចាយបណ្តាញអ៊ិនធឺណិតផងដែរ។
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក មាស ប៉ូ និងលោក ខូវ មករា ដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយជុំវិញហេតុផលពិតប្រាកដ និងដំណើរវិវត្តនៃការធ្វើសេចក្ដីព្រាងអនុក្រឹត្យស្តីពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិតជាតិនេះបានទេ ដោយសារពួកលោកមិនលើកទូរស័ព្ទគិតត្រឹមល្ងាចថ្ងៃទី០៨ កញ្ញា។
យ៉ាងណា ផ្អែកតាមសេចក្ដីព្រាងអនុក្រឹត្យចុងក្រោយ ចុះថ្ងៃទី០៨ កក្កដា ស្តីពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិតជាតិ រដ្ឋាភិបាលមានគោលបំណងគ្រប់គ្រងរាល់ការតភ្ជាប់បណ្តាញអ៊ិនធឺណិតទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេស ក្រោមហេតុផលថា ដើម្បីការពារសន្តិសុខជាតិ និងថែរក្សារបៀបរៀបរយសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម។ សេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យថ្មីនេះ កំណត់និយមន័យថា ច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិត សំដៅដល់ច្រកទ្វារដែល «សេវាអ៊ិនធឺណិតគ្រប់ប្រភេទត្រូវតភ្ជាប់បណ្តាញទៅវិញទៅមកក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិ»។
មាត្រា១២ នៃសេចក្ដីព្រាងអនុក្រឹត្យនេះ តម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុន ឬប្រតិបត្តិករនៃច្រកទ្វារអ៊ិនធឺណិតជាតិទាំងអស់ ត្រូវសហការជាមួយអាជ្ញាធរ ក្នុងការធានាសុវត្ថិភាព សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ សីលធម៌ វប្បធម៌ ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់សង្គម ព្រមទាំងបង្ការ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសនានា។ អនុក្រឹត្យនេះ ពុំបានកំណត់និយមន័យជាក់លាក់អំពីពាក្យពេចន៍អស់ទាំងនេះឡើយ ដោយគ្រាន់តែចែងថា បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តិល្មើសបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ របៀបរៀបរយសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម ឬចំណូលជាតិ នឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ជាធរមាន។
លោក អំ សំអាត ថា គិតមកទល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលធ្វើសេចក្ដីព្រាងអនុក្រឹត្យនេះឡើងដោយគ្មានការពិគ្រោះយោបល់ ឬប្រមូលធាតុចូលពីសង្គមស៊ីវិលនៅឡើយទេ។ លោកសំណូមពរឲ្យក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ឬរដ្ឋាភិបាល ពិចារណាឡើងវិញចំពោះមាត្រាទាំងឡាយណា ដែលបង្កើតឡើងក្នុងន័យជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពនៅលើអ៊ិនធឺណែត ដែលមានចែងក្នុងអនុក្រឹត្យថ្មីនេះ។
ចាប់តាំងពីមានការរីកចម្រើនឥតឈប់ឈរនៃប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា និងការតភ្ជាប់បណ្ដាញអ៊ិនធឺណិតនៅទូទាំងពិភពលោកតាំងពីដើមទសវត្សរ៍ទី៩០ និងទសវត្សរ៍ទី២០មក មហាយក្សចិន បានក្លាយជាប្រទេសឈានមុខគេនៅលើពិភពលោក ដែលរឹតត្បិតការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ ការទទួលបានព័ត៌មានពីខាងក្រៅប្រទេស និងចរាចរណ៍គ្រប់បែបយ៉ាងនៅលើបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិតយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងប្រទេសចិន ពលរដ្ឋចិនមិនអាចបើកមើលទំព័រអ៊ិនធឺណិតរបស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងល្បីៗ ដូចជា ហ្គូកហ្គល (Google) ដើម្បីស្វែងរកព័ត៌មាន ឬប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម ហ្វេសប៊ុក (Facebook) ឬ ទ្វីតធ័រ (Twitter) បានឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ រដ្ឋតម្រូវឲ្យពួកគេប្រើប្រាស់តែកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ដោយចិនខ្លួនឯង រួមមានដូចជាកម្មវិធី វីឆាត (WeChat) និង អាលីផេ (Alipay) របស់ក្រុមហ៊ុនអាលីបាបា (Alibaba) របស់ចិនជាដើម ដើម្បីបញ្ចៀសចរាចរណ៍សាច់ប្រាក់នៅលើទីផ្សារអ៊ិនធឺណិត ដោយត្រូវឆ្លងកាត់ក្រុមហ៊ុនប្រតិការហិរញ្ញវត្ថុរបស់អាមេរិក ឬប្រទេសលោកខាងលិចនោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត រាល់ទិន្នន័យ ប្រវត្តិ និងសកម្មភាពបើកមើល ឬចែករំលែកព័ត៌មាននានានៅលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត ក៏ត្រូវអាជ្ញាធរចិន តាមឃ្លាំមើល និងឈ្លបយកការណ៍បានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដែលត្រូវគេដាក់ឈ្មោះឲ្យថា ជាប្រព័ន្ធ the Great Chinese Firewall។
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ ហៅផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទៅបង្កើតច្រកទ្វារចេញចូលតែមួយ សម្រាប់ប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត ឬហៅថា National Internet Gateway ដើម្បីត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍នៅលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតនេះ ដូចអ្វីដែលប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្តកំពុងអនុវត្តនេះ ថាគឺជារឿងអកុសល។ លោកថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឈានទៅបង្កើតបណ្ដាញសង្គមខ្លួនឯង ដូចបណ្តាញ WeChat របស់ចិនមែននោះ ហើយតម្រូវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរប្រើប្រាស់ ដើម្បីបញ្ចៀសពីការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច ដូចជា Facebook, Google ជាដើមនោះ នោះប្រទេសកម្ពុជានឹងត្រូវកាត់ផ្តាច់ទាំងស្រុងពីពិភពលោក។
សេចក្តីប្រកាសរួមស្តីពីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញទស្សនៈ និងមតិ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ដាក់ចេញនូវគោលការណ៍ទូទៅដែលរដ្ឋសមាជិកត្រូវគោរពតាម ទាក់ទងទៅនឹងការរឹតត្បិតសេរីភាពនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត។ ក្នុងនោះ សេចក្តីប្រកាសរួមនេះ ចែងថា រាល់ការរឹតត្បិតណាមួយអាចធ្វើទៅបាន លុះត្រាតែគោរព និងមានភាពសមាមាត្រតាមបទដ្ឋាន និងច្បាប់អន្តរជាតិ។ សេចក្តីប្រកាសនេះ គូសបញ្ជាក់ថា ការប្លុកគេហទំព័រ អាសយដ្ឋានអ៊ិនធឺណិត ណាមួយ រួមទាំងបណ្ដាញសង្គមផងនោះ គឺជាវិធានការណ៍ជ្រុលហួសហេតុរបស់អាជ្ញាធរ ដែលមិនខុសអ្វីពីការបិទកាសែត ឬប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនោះទេ។ ទន្ទឹមគ្នានោះ ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធច្រោះ ឬសម្រាំងព័ត៌មាន ឬខ្លឹមសារដាក់ចេញដោយរដ្ឋាភិបាល គឺជាទម្រង់មួយនៃការរឹតត្បិតជាមុននូវការបញ្ចេញមតិ។
យោងតាមស្ថិតិរបស់និយ័តករទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា ចំនួនអ្នកចុះបញ្ជីប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃនៅកម្ពុជាតាមរយៈស៊ីមកាត គិតត្រឹមខែមេសា ឆ្នាំ២០២០ មានជាង ២០លាននាក់ (២០.៧៤៥.៣៩២)។ រីឯ ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់សេវាអ៊ិនធឺណិត គិតត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ មានជាង ១៥លាននាក់ (១៥.២៦២.៥២៦) ដែលជាតួលេខកើនឡើងយ៉ាងគំហុកក្នុងរយៈពេលប្រមាណ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្នុងនោះរដ្ឋបានផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សេវាអ៊ិនធឺណិតសរុប ៣៨ក្រុមហ៊ុន។
ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំបន្តបន្ទាប់មកនេះ កម្ពុជាជាប់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសមានសេរីភាពតិចតួចនៅលើបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិត របស់អង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពពិភពលោក Freedom House ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលបានព្យាយាមប្លុកគេហទំព័រមួយចំនួន រួមទាំងគេហទំព័រអាស៊ីសេរី នៅមុនពេលបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ ដែលត្រូវគេចាត់ទុកថា «ក្លែងក្លាយ» និងបានបង្កើនយុទ្ធនាការចាប់ខ្លួន និងបំភិតបំភ័យក្រុមអ្នករិះគន់ និងសំឡេងប្រឆាំងនៅលើបណ្តាញអ៊ិនធឺណិត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- មេធាវីគ្រោងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញបញ្ជាក់ពីភាពស្អាតស្អំលោក កឹម សុខា
- កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ រក្សាជំហរតស៊ូ ដើម្បីសេរីភាពសហជីព និងការពារផលប្រយោជន៍កម្មករក្រោយមានសេរីភាព
- លោក ហ៊ុន សែន អួតនៅក្នុងវេទិកាប្រទេសកូរ៉េថា កម្ពុជាមានសន្តិភាព ខណៈអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់