អ្នកជំនាញថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម RCEP គ្មានលក្ខខណ្ឌតម្រូវឲ្យកម្ពុជាគោរពស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យដូច EBA ទេ

ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2020.09.02

រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានទាំង១០ប្រទេស រួមនឹងរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចមកពីប្រទេសចិន កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន អូស្ត្រាលី និងនូវែលហ្សេឡង់ ចូលរួមកិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ Conference កាលពីថ្ងៃទី២៩ សីហា។

រូបថត៖ ASEAN

ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង

ក្រុមមេដឹកនាំអាស៊ាន ក្នុងនោះរួមមានទាំងកម្ពុជាផង គ្រោងនឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់មួយជាមួយប្រទេសធំៗចំនួន៥ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក នៅចុងឆ្នាំ២០២០នេះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ លើកឡើងថា ការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជារឿងល្អ ក៏ប៉ុន្តែ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាលក្ខណៈពហុភាគីនេះ មិនបានតម្រូវឲ្យកម្ពុជា ត្រូវតែគោរពស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដូចប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបឡើយ។

កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំក្នុងតំបន់មិនធ្លាប់មានពីមុនមកនេះ ដែលមានឈ្មោះផ្លូវការថា ជាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយក្នុងតំបន់ ឬ Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) នឹងត្រូវក្រុមមេដឹកនាំប្រទេសជាសមាជិកចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការនៅខែវិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៧។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងបង្កើតបាននូវការបើកចំហទីផ្សារពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកចំនួន ១៥ ក្នុងនោះ មានប្រទេសអាស៊ានទាំង១០ប្រទេស បូករួមជាមួយប្រទេសចិន (China) កូរ៉េខាងត្បូង (South Korea) ជប៉ុន(Japan) អូស្ត្រាលី (Australia) និងនូវែលហ្សេឡង់ (New Zealand) ដែលសុទ្ធតែជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំនៅលើពិភពលោក។

កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវក្រុមមេដឹកនាំអាស៊ានផ្ដួចផ្ដើមគំនិតឡើងដំបូងកាលពី៨ឆ្នាំមុន គឺនៅឆ្នាំ២០១២ ក្នុងគោលដៅពង្រីកទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសអាស៊ាន ដើម្បីកុំឲ្យពឹងផ្អែកទៅលើសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសចិនខ្លាំងពេក ហើយក៏គ្រោងរួមបញ្ចូលប្រទេសឥណ្ឌា (India) ផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយពីមានការចរចាដ៏ស្វិតស្វាញ និងអស់រយៈពេលដ៏យូរមក ប្រទេសឥណ្ឌាដែលជាទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំក្នុងតំបន់ផងនោះ បានសម្រេចដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះវិញ ដោយសារប្រទេសនេះព្រួយបារម្ភថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនេះ នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកផលិតក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន។

នៅឯកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានលើកទី៥២ តាមប្រព័ន្ធវីដេអូ (Video Conference) កាលពីថ្ងៃទី២៧ សីហា ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានទាំង១០ប្រទេស ស្វាគមន៍ការវិវត្តន៍នៃកិច្ចចរចាឈានទៅបិទបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយក្នុងតំបន់ ឬ RCEP នេះ។ រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានទាំង១០ប្រទេស បានគូសបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនេះ ក្នុងគោលដៅដើម្បីកែលំអទំនុកចិត្តផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម និងពង្រឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងកិច្ចគាំទ្របង្កើតឲ្យមាននូវប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មពហុភាគីសេរី រួមបញ្ចូលគ្នា និងដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រព័ន្ធច្បាប់ទម្លាប់ត្រឹមត្រូវ។ ពួកគេ លើកឡើងថា ពួកគេនៅតែបើកចំហឲ្យប្រទេសឥណ្ឌា ចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដដែល។ ក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្អាស៊ានទាំង១០ប្រទេស ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់អំពីតួនាទីដ៏សំខាន់ ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីនេះ អាចចូលរួមចំណែកស្ដារសេដ្ឋកិច្ចក្រោយវិបត្តិជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ព្រមទាំងការចូលរួមចំណែកបង្កើតឲ្យមានកំណើន និងស្ថិរភាពដល់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងសេដ្ឋកិច្ចសាកល។

អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក កុយ គួង ដើម្បីឲ្យលោកបញ្ជាក់អំពីជំហររបស់កម្ពុជាជុំវិញការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មមួយនេះបានទេ ដោយសារលោកមិនលើកទូរស័ព្ទកាលពីថ្ងៃទី០១ កញ្ញា។

អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ បណ្ឌិត អៀ សុផល ហៅកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនេះ ថាជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីខ្នាតយក្ស បង្កើតឡើងក្នុងគោលដៅដើម្បីកាត់បន្ថយរបាំងពន្ធគយមិនចាំបាច់នានា។ លោកពន្យល់ថា ខណៈខ្លឹមសារលម្អិតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នៅមិនទាន់ត្រូវបានគេលាតត្រដាង មានចំណុចជាច្រើននៅមានភាពស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ។ លោកផ្ដល់អំណះអំណាងថា វាជានិន្នាការសាកលរបស់ពិភពលោកដែលប្រទេសនានានាំគ្នាចុះហត្ថលេខាបង្កើតជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មបែបនេះឡើង។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកថា ការពង្រីកទីផ្សារពាណិជ្ជកម្ម ដោយមិនផ្តោតលើស្តង់ដារសំខាន់ៗដូចជា សិទ្ធិការងារ បរិស្ថាន និងកម្មសិទ្ធិបញ្ញាជាដើម នឹងបណ្ដាលឲ្យកើតមាននូវបញ្ហាដូចដែលពិភពលោកកំពុងជួបប្រទះនាពេលសព្វថ្ងៃនេះស្រាប់ ដែលបញ្ហាទាំងនោះ មានដូចជា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជំងឺរាតត្បាតសាកលកូវីដ-១៩ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញជីវចម្រុះ ជាដើម។ បណ្ឌិត អៀ សុផល ពន្យល់បន្ថែមថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏សម្បើមនេះ នឹងមិនអាចឲ្យកម្ពុជាកែលម្អស្តង់ដារសំខាន់ៗទាំងនេះបានទេ ព្រោះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនេះ មិនបានខ្វល់ខ្វាយពីបញ្ហាទាំងអស់នេះឡើយ ដែលខុសពីអ្វីដែលប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBAរបស់សហភាពអឺរ៉ុបបានផ្តល់ឲ្យ និងមានលក្ខខណ្ឌច្បាស់លាស់។ លោកថា ជាលទ្ធផល របបក្រុងភ្នំពេញ នឹងនៅតែបន្តរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស បំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ និងរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពនានា។

រីឯ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកិច្ចការអន្តរជាតិមួយរូបទៀត គឺ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ថា អត្ថប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជាទទួលបានពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីនេះ នឹងមិនមានដូចអ្វីដែលកម្ពុជាទទួលបានជាទ្វេភាគីជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប តាមរយៈប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នោះទេ៖ «ប៉ុន្តែ អត្ថប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជាទទួលបាន វាមិនសំខាន់ដូចកម្ពុជា ទ្វេភាគីជាមួយនឹងសហគមន៍អឺរ៉ុបផ្ទាល់តែម្តងនោះទេ ដូចជា លក្ខខណ្ឌ គោលការណ៍មួយចំនួន វាមានអត្ថប្រយោជន៍ទទួលបានពីអឺរ៉ុប រួមមាន EBA ជាដើម មានសារសំខាន់ជាងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ នេះគ្រាន់តែជាការប្តេជ្ញាចិត្តមួយចូលរួមនៅក្នុងសហគមន៍មួយ នៅក្នុងអាស៊ានមួយសម្លឹងទៅខាងក្រៅដែលជំរុញឲ្យមានចរន្តនេះ ហើយកម្ពុជាដើរនៅក្នុងនយោបាយមួយ មិនចង្អៀត មិនរឹតត្បិត ឬក៏ហៅថា វាអាចបញ្ចៀសពីការលើកដាក់ ឬក៏លើកបន្តុបពីប្រទេសលោកខាងលិចថា កម្ពុជានៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌលោកខាងកើត គឺងាកទៅរកចិនជាង»។

ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីនេះ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ហើយចូលជាធរមាននៅចុងឆ្នាំនេះមែន ដោយមានប្រទេសទាំង១៥ ជាសមាជិក ក្នុងនោះរួមមានប្រទេសអាស៊ានទាំង១០ ប្រទេសចិន កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន អូស្ត្រាលី និងនូវែលហ្សេឡង់ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីនេះ នឹងបង្កើតបានជាទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំមួយនៅក្នុងតំបន់ ដែលនឹងគ្របដណ្តប់លើប្រជាជនសរុបជាង ២ពាន់លាននាក់ (២ប៊ីលាននាក់) និងមានទំហំពាណិជ្ជកម្មស្មើនឹងជិត៣០% នៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកទាំងមូល។ កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB ធ្លាប់ព្យាករណ៍ថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីនេះ នឹងបង្កើតឲ្យមានអត្ថប្រយោជន៍ប្រាក់ចំណូលសម្រាប់សាកលលោក ដែលមានតម្លៃប្រមាណ ២៦០ពាន់លានដុល្លារ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម

RFA