អ្នកជំនាញ និងអ្នកនយោបាយ មើលឃើញពីហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ខណៈរលកជំងឺកូវីដ១៩ កំពុងវាយលុកនៅកម្ពុជា។ ពួកគេព្រមានថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល មិនព្រមចាត់វិធានការសមស្របណាមួយដើម្បីទប់ទល់នឹងបញ្ហារីករាលដាលនៃជំងឺនេះ ឱ្យបានទាន់ពេលវេលានោះទេ នោះកម្ពុជាអាចនឹងគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍លែងបាន ហើយប្រទេសទាំងមូលនឹងធ្លាក់ចូលវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ។
វិបត្តិដែលអ្នកជំនាញ និងអ្នកនយោបាយ មើលឃើញនោះគឺ ហានិភ័យដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ សន្តិសុខស្បៀង និងសុខុមាលភាពសង្គម ប្រសិនបើជំងឺកូវីដ១៩ ចេះតែបន្តអូសបន្លាយ គ្មានការដោះស្រាយ និងទប់ស្កាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។ ពួកគេយល់ស្របគ្នាថា វិបត្តិទាំងនោះ នឹងចាក់ស្រេសក្នុងសង្គមកម្ពុជាដែលកំពុងក្រីក្រស្រាប់ ឱ្យក្លាយជាសង្គមមួយងាយនឹងរងគ្រោះ ដោយសារតែបញ្ហាប្រឈមដល់សុខភាពសាធារណៈ បណ្ដាលមកពីជំងឺរាតត្បាតសាកលកូវីដ១៩ដ៏កាចសាហាវនេះ។ ពួកគេបារម្ភថា ការកើនឡើងនៃអត្រាពលរដ្ឋឥតការងារធ្វើ អត្រាពលរដ្ឋជាប់បំណុលវ័ណ្ឌក កង្វះស្បៀងអាហារ ចាំបាច់ និងអាហារូបត្ថម្ភប្រចាំថ្ងៃ ដោយសារករណីឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺនេះ នឹងបង្កជាវិបត្តិ ជាន់លើវិបត្តិនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាដែលមានស្រាប់ ស្របពេលដែលប្រទេសនេះ កំពុងជួបប្រទះវិបត្តិនយោបាយស្រាយមិនរួច និងការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០% ព្រមទាំងការញាំញីដោយអំពើពុករលួយនោះ។
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ បណ្ឌិត អៀ សុផល មើលឃើញថា ក្នុងស្ថានភាពអាក្រក់បំផុត ដែលឈានទៅដល់ការបិទប្រទេសកម្ពុជាទាំងស្រុង នោះចលាចល ឬភាពវឹកវរសង្គម នឹងកើតមាន។ លោកថា របបក្រុងភ្នំពេញអាចនឹងបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យពលរដ្ឋខ្លួនឯងស្លាប់ ហើយប្រព័ន្ធសុខាភិបាលកម្ពុជា នឹងត្រូវដួលរលំ ព្រោះពលរដ្ឋជាច្រើន នឹងត្រូវគេទុកចោល ឱ្យស្លាប់ ឬមិនទទួលបានការព្យាបាលថែទាំណាមួយឡើយ។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកការទូត និងកិច្ចការពិភពលោករូបនេះ ពន្យល់ថា សេណារីយ៉ូនៃការបិទ ប្រទេសកម្ពុជាទាំងស្រុង នឹងបណ្ដាលឱ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនេះត្រូវត្រដរខ្យល់រស់ ដោយសារកម្ពុជាពឹងផ្អែកលើចំណូលបានមកពីវិស័យទេសចរណ៍។ រីឯវិស័យឯកជនវិញ នឹងរងការប៉ះពាល់ មិនខុសពីវិស័យសេវាកម្មឡើយ។ លើសពីនេះទៀត លោកថា បញ្ហាពលរដ្ឋជំពាក់បំណុលនឹងកើនឡើង ដោយសារពលរដ្ឋត្រូវការខ្ចីបុលលុយ សម្រាប់យកទៅថែទាំសុខភាពពីគ្រោះអាសន្ននេះ ហើយនឹង ខ្ចីបុលដើម្បីឱ្យតែបានរស់ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកថា របបនេះមិនបានខ្វល់ខ្វាយនឹងរឿងរ៉ាវទាំងអស់នេះឡើយ។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញរូបនេះ កើតមានឡើងស្របពេលកម្ពុជាកំពុងប្រឈម នឹងការកើនឡើងជាលំដាប់នៃចំនួនអ្នកកើតជំងឺកូវីត១៩។ បញ្ហានេះកំពុងបង្កឱ្យមាន ការភ័យខ្លាចក្នុងចំណោមពលរដ្ឋទូទៅ។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន នៅមិនទាន់ប្រកាសដាក់ប្រទេសទាំងមូល ក្នុងភាពអាសន្ន ឬបិទប្រទេសទាំងស្រុងនៅឡើយទេ តែលោកធ្លាប់បង្ហើបថា លោកកំពុង ពិចារណាបញ្ហានេះ។ លោក ហ៊ុន សែន ដែលកន្លងមកធ្លាប់អួតអាងថា លោកមិនខ្លាចជំងឺកូវីដ១៩ នេះទេ តែអ្វីដែលលោកខ្លាចគឺជំងឺភ័យខ្លាចទៅវិញនោះ បាន បញ្ជាឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋនានា កាត់បន្ថយចំណាយពាក់កណ្តាល និងត្រៀមបម្រុងថវិកាជាតិ ពី៨០០លានដុល្លារ ទៅ២ពាន់លានដុល្លារដើម្បីទប់ទល់នឹងជំងឺកូវីដ១៩នេះ៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលបម្រុងទុកនៃថវិកាតាមសេណារីយ៉ូទីមួយ ឬទីពីរ។ បើទីមួយ គឺត្រៀមបម្រុងប្រមាណជាជាង៨០០លានដុល្លារ។ នេះបើសិនជាចេញសេណារីយ៉ូ វិបត្តិអូសបន្លាយ ៦ខែ រឿងកូរ៉ូណា ដើម្បីស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ច។ ហើយបើវាទៅដល់១ឆ្នាំ យើងក៏បានប៉ាន់ស្មានថា បើ៦ខែ តើសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់កំណើនប៉ុណ្ណា ? ផលប៉ះពាល់វាធំប៉ុណ្ណា ហើយបាត់បង់ចំណូលប៉ុណ្ណា ? ប្រសិនបើវាកើតដល់១ឆ្នាំ តើកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង ធ្លាក់នៅប៉ុណ្ណា ? ហើយយើងត្រូវប៉ះប៉ូវទំហំសាច់ប្រាក់ប៉ុណ្ណា ? អ៊ីចឹង វាស្ថិតក្នុងចន្លោះពី ៨០០ លាន ទៅ២ពាន់លាន ដែលយើងត្រៀមបម្រុង»។
ក៏ប៉ុន្តែ ផ្ទុយពីការអួតអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច គ្រោងចំណាយថវិកាសរុបតែ៦០លានដុល្លារអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ជាវិធានការ ដោះស្រាយទប់ទល់នឹងបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩នេះ។ ភាពផ្ទុយគ្នានេះ បានតម្រូវឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ងាកទៅប្រកូកប្រកាសរកជំនួយពីសាធារណជន និងវិស័យឯកជនទៀតផង ដើម្បីទប់ទល់នឹងស្ថានការណ៍មិនប្រាកដប្រជានេះ។
ការតម្រូវឱ្យកាត់បន្ថយចំណាយពាក់កណ្ដាលនៅតាមស្ថាប័នរដ្ឋនេះ ត្រូវមន្ត្រីផ្នែកផែនការ របស់រដ្ឋាភិបាល លោក ថេង បញ្ញាធន ទទួលស្គាល់ថា ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការអនុវត្ត ផែនការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្រជាតិឆ្នាំ២០១៩-ឆ្នាំ២០២៣៖ «បាទ ! ជាក់ស្ដែងការប៉ះពាល់ គឺយើងឃើញហើយ… គឺវាប៉ះពាល់ក្នុងការអនុវត្តការងារ ដំណើរការនៃការអនុវត្តការងារផែនការរបស់យើង គឺខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនថា ប៉ះពាល់។ … គឺរឿងទាំងអស់អត់បានព្រាងទុកទេ ដូចជាបញ្ហា កូវីដ១៩នេះអញ្ចឹង គឺសកម្មភាពដំបូង រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាឱ្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ចាប់ផ្ដើមធ្វើការបែងចែក ឬក៏វិភាជន៍ថវិការបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីអន្តរាគមន៍។ នេះគឺដំណាក់កាលបន្ទាន់។… នៅពេលដែលវាមានបញ្ហាកើតឡើងបន្ទាន់ដូច ករណីកូវីដ១៩នេះអ៊ីចឹង គឺរាជរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាថវិកាមួយចំណែកសម្រាប់ អន្តរាគមន៍បន្ទាន់»។
ទោះជាលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសវិធានការបម្រុងថវិកា ដូច្នេះក៏ដោយ អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ បណ្ឌិត មាស នី មិនរំពឹងថា រដ្ឋអាចនឹងមានលទ្ធភាពជួយផ្ដល់ប្រាក់ខែឱ្យដល់ពលរដ្ឋ ដែលបាត់បង់ការងារធ្វើ និងចេញខាតដល់វិស័យឯកជន ដែលរងផលប៉ះពាល់នោះទេ៖ «ការជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋនៅក្នុងវិបត្តិដ៏ធំធេងនេះ រួមទាំងការជួយផ្ដល់ប្រាក់ខែជំនួសពេលដែលបុគ្គលិក ឬពលរដ្ឋខ្លះដែលគាត់ បាត់បង់ការងារធ្វើនេះ ខ្ញុំមិនរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលយើងមានលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើទេ។ ហើយបើសិនជាធ្វើ ក៏គ្មានលទ្ធភាពនឹងធ្វើដែរ។ បើសិនជាយើងចូលដល់ ការជួយសង្គ្រោះដល់ពលរដ្ឋ ដែលអត់ការងារធ្វើ ឱ្យបានទទួលនូវបៀវត្ស បណ្ដោះអាសន្ន នោះលុយ៨០០ ទៅ២ពាន់លាននោះ ក៏អត់ច្រើនដែរ គឺមិនអាចយកទៅទប់ទល់រឿងអស់នេះកើតទេ»។
បណ្ឌិត មាស នី ព្រមានថា បញ្ហាអត់ការងារធ្វើនេះ នឹងធ្វើឱ្យវិបត្តិបំណុលដែលមានស្រាប់ របស់ពលរដ្ឋ កើនឡើង ហើយបើរដ្ឋពុំជួយទប់ស្កាត់ ឬអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលនោះទេ នោះពលរដ្ឋត្រូវក្ស័យធន ព្រោះគ្មានលុយសងទៅស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ រីឯ ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុខ្លួនឯង ក៏ត្រូវរងនូវការក្ស័យធនដូចគ្នា៖ «បើសិនជាមិនទាន់មានការផ្អាក ការសង មានរយៈពេលយូរតទៅទៀត នោះខ្ញុំគិតថា វិបត្តិផ្នែកស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនឹងមានកើត ឡើងរវាងអ្នកខ្ចី និងអ្នកសង នឹងអាចមានបញ្ហាជាមួយគ្នា។ ពេលនោះរដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវទទួលខុសត្រូវលើផ្នែកណាមួយ បើមិនដូច្នេះទេ វាដួលទាំងពលរដ្ឋ អ្នកខ្ចី គ្មានអីផ្ដល់សងសំណងទៅឱ្យស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ហើយស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ នឹងអាចដួលរលំដោយខ្លួនឯង បើសិនជាមិនមានការជួយសង្គ្រោះ ពីរដ្ឋាភិបាលក្នុងផ្នែកណាមួយទេ»។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ របស់អង្គការលីកាដូ និងសមាគមធាងត្នោត រកឃើញថា ពលរដ្ឋខ្មែរជិត ២លាន ៤សែនគ្រួសារ កំពុងជាប់ជំពាក់បំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដែលគិតជាប្រាក់សរុបស្មើនឹងប្រមាណជាង ៨ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ឬ៨ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨។ ក្នុងនោះ គិតជាមធ្យម ពលរដ្ឋក្នុងមួយគ្រួសារ អាចជំពាក់បំណុលរហូតដល់ទៅជិត ៣ពាន់៤រយដុល្លារអាមេរិក។ ការរកឃើញថា ពលរដ្ឋខ្មែរជាប់បំណុល ដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់នេះ គេនៅមិនទាន់គិតករណី ក្រោយពេលដែលមានការផ្ទុះឡើងនៃ មេរោគកូរ៉ូណានេះ នៅឡើយទេ។
បណ្ឌិត មាស នី ថា ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់មកលឿនជាងវិបត្តិនៃការរីករាលដាល នៃជំងឺនេះទៅទៀត ព្រោះកម្ពុជាជាប្រទេសក្រីក្រ ហើយមានភាពងាយរងគ្រោះខ្លាំង។ លោកថា ការបាត់បង់ការងារធ្វើរបស់បុគ្គលិក ឬកម្មករជាច្រើន កើតមានក្នុងវិស័យមួយចំនួន ដូចជាវិស័យទេសចរណ៍ សណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់ វិស័យអប់រំឯកជន និងវិស័យសេវាកម្ម កម្សាន្តជាដើម។ លោកថា បញ្ហាទាំងនេះ គឺគេនៅមិនទាន់គិតដល់ការបិទទ្វាររោងចក្រ នៅពេលមានការឆ្លងជំងឺនេះក្នុងចំណោមកម្មករ-កម្មការិនី សរុបជិត ៨សែននាក់ ដែលកំពុងបម្រើការងារក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងស្បែកជើង។
របាយការណ៍ក្រសួងការងារឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានកម្លាំងពលកម្មសរុបចំនួន ១០លាននាក់ ហើយពលរដ្ឋដែលទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសមានជាង ១,២៨លាននាក់។ ពលរដ្ឋជាង ១លាន៥សែននាក់ បម្រើការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ និងជាង ២,២០លាននាក់ បម្រើការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ខណៈពលរដ្ឋជាង៤លាននាក់ជាកសិករ។
បណ្ឌិត មាស នី ថា សេដ្ឋកិច្ចជាលក្ខណៈគ្រួសារ ក៏នឹងរងផលប៉ះពាល់ ដោយសារពលរដ្ឋ ខ្លាចរអារមិនហ៊ានចេញទៅលក់ដូរ ឬប្រកបអាជីវកម្មនៅខាងក្រៅដូចធម្មតា រីឯ ទំនិញនៅតាមទីផ្សារក៏ត្រូវឈ្មួញឆ្លៀតឱកាសដំឡើងថ្លៃ យកចំណេញកប់ក្តោង។ លោកព្រមានថា ក្រៅពីការដួលរលំនៃវិស័យឯកជន ដោយសារការបិទប្រទេសទាំងស្រុងនោះ ហេតុការណ៍នេះ ក៏នឹងរុញច្រានឱ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ ងាកទៅប្រើលទ្ធភាពខ្ចីបុលពីចិន កាន់តែច្រើនថែមទៀត ដើម្បីយកមកទប់ទល់ស្ថានការណ៍អាសន្ននេះ៖ «បើសិនជាទទួលរងនូវសម្ពាធធ្ងន់ធ្ងរមែនទែន រដ្ឋាភិបាលប្រហែលជានឹង អាចសុំឱ្យមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីប្រទេសចិនទៀត ឬយ៉ាងណានោះ ឬក៏មានកម្ចីថែមទៀត ពីប្រទេសចិនថែមទៀត នោះជារឿងមួយដែល យើងគិតថា ជាច្រកដែលនឹងអាចចេញ ដែលរដ្ឋាភិបាលអាចនឹងយកមកប្រើ»។
អ្នកជំនាញមួយរូបទៀតផ្នែកកសិកម្ម ហើយក្លាយជាអ្នកនយោបាយ គឺបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មើលឃើញថា លទ្ធភាពនៃការកើតឡើងនូវបញ្ហាជះឥទ្ធិពល ខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា មានកម្រិតខ្ពស់ ដោយសារតែមានការបិទព្រំដែនថៃ និងវៀតណាម ហើយមានការផ្ទុះរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះខ្លាំងនៅអឺរ៉ុប និងនៅអាមេរិក ក្រៅតែពីប្រទេសចិន។ បើទោះជាលោកថា កម្ពុជានឹងមិនទាន់ឈាន ដល់ការបិទប្រទេសទាំងស្រុងក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា ប្រសិនបើករណីនេះកើតឡើង មែន នោះសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចទាំងអស់នឹងត្រូវផ្អាក ហើយបញ្ហាសន្តិសុខស្បៀង នឹងចោទឡើង៖ «ពេលហ្នុង អ្វីដែលសំខាន់បំផុត គឺរឿងធ្វើម៉េចឱ្យមានស្បៀង មានការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងគ្រប់គ្រាន់ ហើយធ្វើម៉េចកុំឱ្យមានការចលាចលអីជាដើម ដោយសារការភ័យខ្លាចខ្វះស្បៀង ជាដើម។ ពេលនោះ យើងត្រូវគិតថា ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចប្រជាពលរដ្ឋ នៅតាមផ្ទះនីមួយៗនោះ គាត់អាចមានលទ្ធភាពទទួលស្បៀង ដូចនៅប្រទេសខ្លះ មួយអាទិត្យចេញមកម្តង មកទិញស្បៀង។ មានដឹកស្បៀងដល់ផ្ទះដល់អី។ យើងត្រូវរៀបចំគិត គឺដូចគ្នាដែរ យើងត្រូវមើលបទពិសោធន៍តាមប្រទេសផ្សេងៗ»។
បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ ផ្ដល់អនុសាសន៍ថា បញ្ហាសំខាន់ រដ្ឋត្រូវធ្វើយ៉ាងណាចេញ វិធានការទប់ស្កាត់ កុំឱ្យទំនិញហូបចុកប្រចាំថ្ងៃឡើងថ្លៃពេក ជាពិសេសអង្ករ អំបិល ស្ករ របស់របរចាំបាច់ប្រចាំថ្ងៃ និងការផ្គត់ផ្គង់ហ្គាសជាដើម៖ «រដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើម៉េចកំណត់នូវមុខទំនិញ ឬផលិតផលមួយចំនួន ត្រូវត្រៀមខ្លួនដើម្បីការពារធ្វើម៉េចកុំឱ្យផលិតផលទាំងហ្នុងវា ថ្លៃពេក ហើយកុំឱ្យវាអត់។ នៅកម្ពុជាភាគច្រើននៅអ្នកជនបទ នៅស្រុកស្រែ ៦០ ទៅ៧០ភាគរយ វាមិនសូវធ្ងន់ធ្ងរដូចនៅប្រទេសដែលភាគច្រើនគេមកនៅទីក្រុង នោះគឺប្រឈមខ្លាំង។ នេះជារឿងអំណោយផល ដែលមិនសូវមានមនុស្សបុកសម្រុក មកនៅទីក្រុងខ្លាំង»។
សម្រាប់អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចក្លាយជាអ្នកនយោបាយ លោក សម រង្ស៊ី ផ្ដល់អនុសាសន៍ថា ក្នុងស្ថានភាពដែលប្រទេសជាតិកំពុងជួបប្រទះនូវបញ្ហា អាសន្នបង្កឡើងដោយជំងឺរាតត្បាតដូច្នេះ រដ្ឋត្រូវចាត់ទុកបញ្ហាអាយុជីវិតពលរដ្ឋជាធំ តាមរយៈការធ្វើតេស្តបន្ទាន់រកអ្នកឆ្លងជំងឺនេះក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ។ លោកបន្ថែមថា ការដោះស្រាយបញ្ហាស្បៀង និងបញ្ហាជីវភាពពលរដ្ឋក៏សុទ្ធសឹងតែជាវិធានការចាំបាច់៖ «យើងត្រូវគិតគូរថារវាងខ្មែរ និងខ្មែរ អ្នកទទួលខុសត្រូវ ត្រូវមានស្មារតីទទួលខុសត្រូវមិនត្រូវព្រលែងចោល ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋឈឺ ឬមួយប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់ការងារ អត់ប្រាក់ចំណូល ប្រជាពលរដ្ឋស្លាប់ ដោយដាច់បាយ។ រដ្ឋអំណាចដែលទទួលខុសត្រូវមិនត្រូវបណ្ដោយឱ្យអ៊ីចឹងទេ»។
លោក សម រង្ស៊ី ផ្តល់អនុសាសន៍ថា យ៉ាងហោចណាស់ រដ្ឋគួរមានវិធានការអន្តរាគមន៍ ដោះស្រាយធានាបញ្ហាសុវត្ថិភាព ស្បៀង និងប្រាប់ទៅស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ ឱ្យផ្អាកការទារបំណុលពីពលរដ្ឋក្នុងគ្រាអាសន្ន នេះ៖ «ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងស្បៀងនេះ យើងត្រូវមើលបញ្ហាប្រជាពលរដ្ឋមានអ្វីដែលចាំបាច់ ដូចជាបំណុល បើមិនសងបំណុលឱ្យធនាគារ សហគ្រាសអី មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនោះ គេមករឹបអូសផ្ទះ កំពុងតែភ័យខ្លាចស្លាប់ កំពុងតែជួបប្រទះជីវភាពរស់នៅខ្លាចដាច់បាយ ស្រាប់តែគេមករឹបអូសផ្ទះ រឹបអូសដីធ្លី។ ដូច្នេះហើយបានត្រូវចាត់វិធានការថាផ្អាក ឱ្យធនាគារ អង្គការទាំងអស់ហ្នឹងផ្អាក គឺប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទៅថា ក្នុងគ្រាអាសន្ន ដែលប្រជាពលរដ្ឋជួបការលំបាក មិនដឹងស្លាប់ មិនដឹងរស់នេះ មិនចាំបាច់បង់ការប្រាក់ មិនចាំបាច់សងបំណុលទេ»។
ការព្យាករណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB ផ្សាយកាលពីដើមខែមីនា អំពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដោយសារការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩ ទៅលើបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ី រកឃើញថា ក្នុងសេណារីយ៉ូអាក្រក់បំផុតរយៈពេលអូសបន្លាយ ៦ខែ ចំណូលបានមកពីវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាអាចខាតបង់ប្រាក់ដល់ទៅជាង ៨៥០ លានដុល្លារ ឬស្មើនឹងការខាតបង់ ជាង ៣,៤៩% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប GDP។ នេះមានន័យថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា GDP ដែលលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់អួតថា មានកំណើនថេរក្នុងរង្វង់ ៧% នោះ នឹងធ្លាក់ស្រុតចុះខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ ខណៈកម្ពុជារបស់លោក មានចក្ខុវិស័យចង់ក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យម កម្រិតខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ២០៣០ និងក្លាយជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងឆ្នាំ២០៥០។
ការព្យាករណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB នេះ ធ្វើឡើងដោយពិនិត្យមើលលើ សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនដែលរងផលប៉ះពាល។ សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះ រួមមាន ការធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច ការវិនិយោគ និងការចំណាយ នៅក្នុងប្រទេសចិន ផលប៉ះពាល់លើវិស័យទេសចរណ៍ ការអាក់ខានចង្វាក់ផលិតកម្ម និង ការផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើម ជាដើម។ នៅទូទាំងពិភពលោក ធនាគារដដែលព្យាករណ៍ ថា ក្នុងសេណារីយ៉ូអាក្រក់នេះ ការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ នឹងធ្វើឱ្យពិភពលោកខាតបង់ប្រាក់អស់ជាង ២៣៥ ប៊ីលានដុល្លារ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។