សេង ធារី៖ ពិភពលោកកំពុងសម្លឹងមើលករណីតុលាការកោះហៅនាងពីបទរួមគំនិតក្បត់
2020.11.20
កញ្ញា សេង ធារី ពេលផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរី កាលពីយប់ថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ២០២០។
ស្ត្រីខ្មែរល្បីឈ្មោះដែលមានសញ្ជាតិអាមេរិកាំង គឺកញ្ញា សេង ធារី មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីមន្ត្រី និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងចំនួន ៤៦នាក់ ដែលត្រូវកោះហៅអោយចូលទៅបំភ្លឺនៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់។ បើទោះបីជាកញ្ញាលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់នោះពុំមានមូលដ្ឋាន និងមានលក្ខណៈនយោបាយយ៉ាងណាក្ដី ក៏កញ្ញា សេង ធារី អះអាងថា នឹងចូលទៅប្រឈមមុខជាមួយតុលាការ។
តើមានមូលហេតុអ្វីខ្លះដែលកញ្ញា សេង ធារី ជ្រើសរើសយកការតតាំងតាមផ្លូវតុលាការនេះ?
កញ្ញា សេង ធារី ឬឈ្មោះក្នុងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ សេង ចន្ទធារី ដែលជាមេធាវី និងជាស្ថាបនិកមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ ដើម្បីពលរដ្ឋខ្មែរអះអាងថា នឹងចូលទៅតុលាការតាមពេលកំណត់ គឺនៅវេលាម៉ោង៨ និង៣០នាទី នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៦ ខែវិច្ឆិកា។
កញ្ញាសម្អាងហេតុផលថា ពុំមានកំហុសដូចការចោទប្រកាន់ឡើយ រាល់ការចោទប្រកាន់របស់តុលាការរបបគ្រប់គ្រងដោយ លោក ហ៊ុន សែន នោះ គឺជាការចោទប្រកាន់ដោយពុំមានមូលដ្ឋាន ជាការបំភ្លៃការពិត ជាការគំរាមកំហែង ធ្វើបាបដល់អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង៖ «ចា៎!ជាក់ស្ដែងខ្ញុំនឹងមានវត្តមាននៅថ្ងៃហ្នឹង ពីព្រោះខ្ញុំចង់បង្ហាញថា គាត់អត់អាចបំភិតបំភ័យខ្ញុំបាន។ ខ្ញុំនឹងឆ្លើយតបដោយមានវត្តមាន ហើយខ្ញុំចង់បង្ហាញថា ខ្ញុំអត់ខ្លាចអ្វីដែលជាអាវុធនយោបាយ ដោយការប្រើតុលាការមកលើរូបខ្ញុំនេះទេ»។
ព្រះរាជាអាជ្ញារងអមតុលាការក្រុងភ្នំពេញ លោក សេង ហៀង បានចេញដីកាកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែតុលា កោះហៅមនុស្សមួយក្រុមដាក់ក្នុងបញ្ជីរួមមានចំនួន ៤៦នាក់ ក្នុងនោះមានកញ្ញា សេង ធារី ផង អោយចូលទៅសវនាការនៅថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម។
នៅពេលអះអាងថា នឹងចូលទៅបំភ្លឺនេះ កញ្ញា សេង ធារី បានការគាំទ្រពីមេធាវីអាមេរិកាំងល្បីឈ្មោះម្នាក់ការពារក្ដីសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដែលនឹងការពារក្ដីឱ្យកញ្ញាដោយមិនគិតប្រាក់ គឺលោក ហ្ស៊ែរ៉េដ ហ្ស៊ិនស៊ើ (Jared Genser)។ លោកគឺជាមេធាវី ការពារក្ដីឱ្យជនជាតិអាមេរិកាំងក្នុងរឿងក្ដីនយោបាយក្នុងប្រទេសមិនតិចជាង ២៥ប្រទេសនៅក្នុងពិភពលោក។
(1/2) "I am not under any illusions. I know this regime, but I will not succumb to fear."
— Jared Genser (@JaredGenser) November 19, 2020
Words from my client #ThearySeng in #Cambodia after symbolically cutting her hair in preparation for her trial next week & the possibility of arbitrary detention.https://t.co/1X1lVLrfyC
នៅពេលចោទសួរថា តើហេតុអ្វីចាំបាច់ស្វែងរកមេធាវីពូកែបែបនេះនៅពេលដែលរឿងនេះត្រូវកញ្ញាចាត់ទុកថាជាការគំរាមកំហែង ជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធហើយនោះ? កញ្ញាឆ្លើយថា អ្វីដែលកញ្ញាធ្វើនឹងបង្ហាញថា សច្ចភាពគឺជាអំណាច៖ «សេចក្ដីពិតក៏ជាអំណាច ក៏ជាអាវុធមួយ ហើយខ្ញុំមានអំណាចក្នុងការនិយាយការពិតទាញអារម្មណ៍ពលរដ្ឋក្នុងស្រុក ហើយពួកម៉ាកក្នុងឆាកអន្តរជាតិដែលស្រឡាញ់យុត្តិធម៌ ស្រឡាញ់សេចក្ដីពិតមកជួយគាំទ្រខ្ញុំនៅក្នុងការឆ្លើយតបនេះ»។
លើសពីនេះកញ្ញាថាគួរតែទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើរូបកញ្ញា រួមទាំងមន្ត្រី និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀតដែរ៖ «ខ្ញុំមិនមែនទាមទារយុត្តិធម៌សម្រាប់តែខ្លួនខ្ញុំទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំធ្វើនេះក្នុងការឆ្លើយតបនឹងភាពអយុត្តិធម៌លើខ្ញុំនេះ នឹងជួយជះជាពន្លឺលើភាពអយុត្តិធម៌ លើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងស្រុងតែម្ដង»។
មិនខុសគ្នានេះដែរ លោកមេធាវី ហ្ស៊ែរ៉េដ ហ្ស៊ិនស៊ើ (Jared Genser )បានសរសេរសារបង្ហោះតាមធ្វីតធឺ (Tweeter) របស់លោកកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកាថា មិត្តរួមថ្នាក់របស់លោក គឺកញ្ញា ធារី ដែលក្លាហាន ហ៊ានរិះគន់លោក ហ៊ុន សែន មិនសំចៃមាត់នោះកំពុងប្រឈមនឹងបទចោទប្រកាន់ក្លែងក្លាយថា រួមគំនិតក្បត់ ដែលបទចោទប្រកាន់នេះគួរតែត្រូវទម្លាក់ចោល។
កញ្ញា ធារី គឺជាមេធាវីម្នាក់ បានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតច្បាប់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាទីដែលកញ្ញាបានទៅរស់នៅតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយរត់ភៀសខ្លួនចេញពីរបបខ្មែរក្រហម។ កញ្ញាបានវិលទៅកម្ពុជាជាស្រុកកំណើតរបស់កាលពីឆ្នាំ១៩៩៥។ កញ្ញាបានធ្វើការងារសង្គមជាច្រើនជួយទៅដល់ការកសាងសន្តិភាព អប់រំពីច្បាប់ សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ និងធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា។ កញ្ញាក៏ធ្លាប់ជាប្រធានសមាគមជនរងគ្រោះនៃរបបខ្មែរក្រហម ដែលកញ្ញាក៏ជាបណ្ដឹងម្នាក់ដែរ ដោយសារខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់ឪពុកម្ដាយរបស់កញ្ញា និងរូបកញ្ញាផ្ទាល់ក៏ត្រូវចាប់ដាក់គុករយៈពេល ៥ខែនៅគុកបឹងរៃ ក្នុងខេត្តស្វាយរៀង។ ពេលនេះកញ្ញាជាប្រធានស្ថាបនិកនៃអង្គការតស៊ូមតិឈ្មោះថាមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ ដើម្បីពលរដ្ឋខ្មែរ ហៅកាត់ថា ស៊ីវីខើស (CIVICUS)។
ជាមេធាវីម្នាក់ និងជាអ្នកធ្វើការងារផ្នែកសង្គម ដោយមានមិត្តភ័ក្ដិ មានអ្នកជួយគាំទ្រច្រើនដែលភាគច្រើនជាអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិល្បីៗ និងមិត្តខ្លះកំពុងកាន់ការផ្នែកច្បាប់នៅអង្គការច្បាប់អន្តរជាតិផង ធារី មើលឃើញថារឿងក្ដីរបស់កញ្ញា នៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញនេះកំពុងតែមានការចាប់អារម្មណ៍ពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ឬអាចនិយាយបានថា ពិភពលោកកំពុងសម្លឹងមើលរឿងនេះ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជាបង្ហោះសារនៅលើហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកាថា កំពុងតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់ករណីកើនឡើងនូវបណ្ដឹងតាមផ្លូវតុលាការទៅលើអ្នកសកម្មការងារសង្គម អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សនយោបាយធំជាងគេមួយគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ និងថាអាជ្ញាធរត្រូវចាត់វិធានជាក់លាក់ក្នុងការបើកឡើងវិញនូវលំហនយោបាយ និងលំហសេរីភាពសម្រាប់ពលរដ្ឋឡើងវិញ។
អតីតនាយិកាអង្គការសីលកា អ្នកស្រី ធីតា ឃឹះ កត់សម្គាល់ថា ជារឿងគួរឱ្យសោកស្ដាយ ដែលអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ ជ្រើសរើសយកការប្ដឹងប្តល់ស្ត្រីដែលមានភាពក្លាហានដូចកញ្ញា សេង ធារី នេះ។ អ្នកស្រីជឿជាក់ថា រឿងនេះនឹងប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជា នៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ៖ «រឿងតុលាការមិនយុត្តិធម៌ រឿងតុលាការបានធ្វើដោយរំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិជ្រើសរើស (ផ្នែកនយោបាយ) ហ្នឹងវាមួយរួចទៅហើយ ក៏ប៉ុន្តែកញ្ញា ធារី គាត់មានទំនាក់ទំនងច្រើនទៅលើពិភពលោកនៅខាងក្រៅ អ៊ីចឹងទៅវាធ្វើឱ្យរឿងរ៉ាវហ្នឹងវាកាន់តែខ្ចរខ្ចាយទៅទៀត ដែលវាធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាយើងជួបបញ្ហាមិនស្រួលវាកាន់តែច្រើនទៀត»។
អ្នកស្រីថាគួរតែបញ្ឈប់ការចោទប្រកាន់បែបនេះ ហើយងាកមកជំរុញលើកទឹកចិត្តស្ត្រីក្លាហាន និងមានសមត្ថភាពឱ្យបំពេញការងារជួយដល់សង្គម នឹងធ្វើជាគំរូភាពដល់ក្មេងស្រីផ្សេងទៀត។
ចំណែកអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលត្រូវតុលាការកោះហៅដែរ ប៉ុន្តែស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស និងត្រូវរារាំងគ្រប់មធ្យោបាយពីអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអាចវិលទៅកម្ពុជាវិញបានផ្ញើសារលើកទឹកចិត្ត កញ្ញា សេង ធារី ពីចម្ងាយ។ អ្នកស្រីរំពឹងថា នឹងមានអ្នកចូលរួមគាំទ្រ និងតាមដានរឿងក្ដីនេះ ជាពិសេសនៅថ្ងៃដែលពួកគេត្រូវចូលទៅបំភ្លឺ នៅថ្ងៃទី២៦ ខាងមុខ៖ «ខ្ញុំអំពាវនាវឱ្យទាំងអស់គ្នាទៅជួយកញ្ញា សេង ធារី មិនមែនជួយតែបុគ្គលនាងទេ គឺជួយទៅដល់អ្នកដែលមានឧត្ដមគតិដូចគ្នា។ យើងត្រូវតែយកពេលវេលាមួយចំណែកណាមួយ ដើម្បីទៅរួមជាមួយហ្នឹងការប្រយុទ្ធ ដើម្បីឱ្យមានយុត្តិធម៌ មិនមែនទុកឱ្យអ្នកប្រយុទ្ធហ្នឹងគាត់ប្រយុទ្ធតែម្នាក់ឯងទេ»។
បើទោះជាយ៉ាងណាផ្ទុយពីការចោទប្រកាន់ថា តុលាការជាអាវុធរបស់អ្នកនយោបាយកាន់អំណាចនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ធ្លាប់បានចេញមុខការពារជាច្រើនលើកច្រើនសាមកហើយថា តុលាការកម្ពុជាជាស្ថាប័នឯករាជ្យ រាល់បណ្ដឹងតាមផ្លូវតុលាការគឺជាការអនុវត្តច្បាប់ ចំពោះអ្នកដែលប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់។
ចំពោះកញ្ញា សេង ធារី កញ្ញានៅតែសង្ឃឹមថាតុលាការ នឹងទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ ដើម្បីលុបចោលនូវរាល់ពាក់ចោទប្រកាន់ ដែលថាតុលាការនេះមិនអាចផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ពលរដ្ឋបាន។ បើពុំនោះសោតតុលាការមួយនេះនឹងនៅតែត្រូវចាត់បានទុកថាជាអាវុធនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ជាពិសេស គឺលោក ហ៊ុន សែន៖ «បើអ៊ីចឹងយើងប្រើពាក្យតុលាការ ប៉ុន្តែជាតុលាការអាវុធ អយុត្តិធម៌ មិនមែនជាតុលាការ ដែលអាចផ្ដល់យុត្តិធម៌បានទេ។ ជាតុលាការបាយឡុកបាយឡ ជាស្ថាប័នអេតចាយ»។
កញ្ញាលើកឡើងទៀតថា គួរតែដល់ពេលហើយ ដែលលោក ហ៊ុន សែន បញ្ឈប់ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញខ្មែរគ្នាឯង ហើយងាកមកអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសឱ្យបានត្រឹមត្រូវ៖ «គាត់បានចោទប្រកាន់លើពួកខ្ញុំថាយើងក្បត់ជាតិ នេះគឺគួរឱ្យអស់សំណើច ពីព្រោះអ្វីដែលគាត់កំពុងធ្វើលើប្រទេសយើងនេះគឺគាត់ទេដែលកំពុងសម្លាប់ជាតិក្នុងការបើកចំហឱ្យចិន ឱ្យយួនមកយកប្រទេសយើងទាំងស្រុងជាពិសេសចិន»។
ក្រៅតែពីបានការគាំពារផ្នែកច្បាប់ ដើម្បីទៅតតាំងក្នុងសវនាការពេលនេះកញ្ញា សេង ធារី ក៏ទទួលបានការគាំទ្រផ្នែកថវិកាដែរ ដោយមានមនុស្សជាច្រើនចាប់ផ្ដើមផ្ដល់ថវិកាតាមរយៈយុទ្ធនាការកៀរគរថវិកា ដែលកញ្ញាបានបង្កើតតាមអនឡាញកាលពីថ្ងៃទី១៩ វិច្ឆិកា។ បើតាមកញ្ញា ធារី លើសពីថវិកា ដែលបានផ្ដល់មកអ្វីដែលកញ្ញាទទួលបានពីយុទ្ធនាការនេះគឺជាទឹកចិត្តនៃការគាំទ្រ ជួយឱ្យកញ្ញារឹងមាំតតាំងរឿងក្ដីនេះ។
កញ្ញា សេង ធារី បញ្ជាក់ថា បទពិសោធន៍ ដែលធ្លាប់ជាប់គុកខ្មែរក្រហមបានធ្វើឱ្យកញ្ញាគ្មានការភ័យខ្លាចចំពោះការប្រឈមនឹងជាប់ពន្ធនាគារនៅក្រោមរបបលោក ហ៊ុន សែន នៅពេលនេះទាល់តែសោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ រក្សាជំហរតស៊ូ ដើម្បីសេរីភាពសហជីព និងការពារផលប្រយោជន៍កម្មករក្រោយមានសេរីភាព
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់
- ហេតុអ្វីបានជាអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម «ស្តេចកោះកុង»?
- ពលរដ្ឋរិះគន់អាជ្ញាធរអប្សរាបណ្តោយឱ្យអ្នកមានលុយមានអំណាចសង់ផ្នូរខ្មោចចិនមួយធំក្នុងតំបន់អង្គរ