ສວນມັນຕົ້ນ ທາງແຂວງພາກເໜືອ ເສຍຫາຍ ຈາກນ້ຳຖ້ວມ

ໃນບາງແຂວງ ທາງພາກເໜືອ ຂອງລາວ ຊາວສວນມັນຕົ້ນ ໃນບາງເຂດ ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຈາກໄພນ້ຳຖ້ວມ ເປັນຕົ້ນ ຢູ່ເມືອງຄອບ, ເມືອງຊຽງຮ່ອນ, ເມືອງພຽງ ແຂວງໄຊຍະບູລີ ແລະ ເມືອງຜາອຸດົມ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ, ເຊິ່ງສວນມັນຕົ້ນ ຂອງຊາວບ້ານ ຖືກນ້ຳຖ້ວມເສຍຫາຍ ຈຳນວນຫຼາຍເຮັກຕ້າຣ໌, ໂດຍສະເພາະ ໃນເຂດທີ່ຕ່ຳ ຫົວມັນຕົ້ນ ທີ່ກຳລັງຈະເປັນແປ້ງ ເມື່ອຖືກນ້ຳຖ້ວມແຊ່ ຫຼາຍວັນ ຈະເນົ່າເສຍຫາຍ ແລະ ບໍ່ສາມາດເກັບກ່ຽວໄດ້ໝົດ. ຂະນະທີ່ບາງຄົນ ເກັບກ່ຽວໄດ້ ພຽງແຕ່ໜ້ອຍດຽວ. ດັ່ງຊາວສວນມັນຕົ້ນ ໃນເມືອງຊຽງຮ່ອນ ແຂວງໄຊຍະບູລີ ນາງໜຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 5 ກັນຍາ ນີ້ວ່າ:

“ກະມີແຫຼະ, ກະບາງຄົນນີ້ ກໍມີ. ນາກໍຖ້ວມ, ມັນກໍຖ້ວມໄປໝົດ, ມັນເນົ່າແລ້ວ ໄດ້ຖ້ວມແລ້ວ ຖ້ວມໄປໝົດ. ກໍສ່ວນຫຼາຍ ຝົນຫັ້ນແຫຼະ. ປູກແຫຼະ, ປະມານເຮັກຕ້າຣ໌ ເກັບກ່ຽວກໍໄດ້ໜ້ອຍໆ.”

ຂະນະທີ່ຊາວບ້ານ ໃນເມືອງຜາອຸດົມ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ອີກທ່ານໜຶ່ງ ກໍກ່າວວ່າ ໃນເມືອງຜາອຸດົມ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ນີ້, ກໍມີບາງເຂດ ເຊັ່ນກັນ ທີ່ຖືກນ້ຳຖ້ວມໜັກ ເຮັດໃຫ້ພືດກະສິກຳ ຂອງຊາວບ້ານ ລວມເຖິງມັນຕົ້ນ ຖືກນ້ຳຖ້ວມເສຍຫາຍ ຈຳນວນຫຼາຍຢູ່, ແຕ່ບໍ່ຮູ້ວ່າ ຈຳນວນຈັກເຮັກຕ້າຣ໌.

“ມີຢູ່ ມັນກໍມີບາງເຂດ ທີ່ຖ້ວມ, ບາງເຂດກໍບໍ່ໄດ້ຖ້ວມ ແບບຖ້ວມໝົດເລີຍ ແບບນ້ຳຝົນໃຫຍ່ມາແລ້ວ ກະຖ້ວມຫັ້ນແຫຼະ, ກະເສຍຫາຍຢູ່.”

ໃນຂະນະດຽວກັນ, ຊາວສວນມັນຕົ້ນ ຢູ່ເມືອງພຽງ ແຂວງໄຊຍະບູລີ ທ່ານໜຶ່ງ ກໍກ່າວວ່າ ພາຍໃນເມືອງພຽງ ກໍມີນ້ຳຖ້ວມ ພືດກະສິກຳ ຂອງຊາວບ້ານ ເຊັ່ນກັນ ເປັນບາງເຂດ, ໂດຍສະເພາະ ບ່ອນໃດເປັນເຂດທີ່ຕ່ຳ ຝົນຕົກລົງມາໜັກ ນ້ຳກໍຖ້ວມໝົດ, ຫົວມັນທີ່ປູກໄວ້ ກໍຈະເນົ່າ ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ຫຼື 90% ແລະ ເກັບກ່ຽວບໍ່ໄດ້ ຕ້ອງເອົາຖິ້ມໝົດ.

“ຖ້ວມເປັນເຂດ, ກໍຫຼາຍຢູ່, ແຕ່ມັນກໍບໍ່ຖ້ວມໝົດ. ຖ້ວມດົນ ມັນກໍມີແຕ່ຈະເນົ່າ ເພາະວ່າ ນ້ຳຖ້ວມ ມັນຈະເຊາະເນາະ ຫົວມັນອອກມາເຕັມໜ້າດິນ 90% ນັ້ນຖິ້ມ.”

ກ່ຽວກັບເລື້ອງດັ່ງກ່າວນີ້, ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ກໍມີພຽງແຕ່ ລົງຮິບໂຮມຂໍ້ມູນ ເທົ່ານັ້ນ ແລະ ຍັງບໍ່ໄດ້ມີການຊ່ອຍເຫຼືອ ອັນໃດເທື່ອ. ດັ່ງນັ້ນ, ຊາວບ້ານຫຼາຍຄົນ ກໍຈຳເປັນ ຕ້ອງເພິ່ງພາຕົນເອງ ເປັນຫຼັກ, ແຕ່ກໍຍັງຕ້ອງການ ການຊ່ອຍເຫຼືອ ຈາກພາກລັດ ໃຫ້ຊ່ອຍແກ້ໄຂ ຜົນເສຍຫາຍ ຈາກໄພພິບັດນ້ຳຖ້ວມ ໂດຍໄວ ຖ້າເປັນໄປໄດ້.

ພ້ອມດຽວກັນນີ້, ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ເມືອງຊຽງຮ່ອນ ແຂວງໄຊຍະບູລີ ທ່ານໜຶ່ງ ກໍກ່າວວ່າ ໃນເມືອງຊຽງຮ່ອນ ກໍມີນ້ຳຖ້ວມມັນຕົ້ນຢູ່ ເກັບກ່ຽວບໍ່ໄດ້ ກໍເນົ່າ ແລະ ຕ້ອງຖິ້ມ. ສ່ວນຄວາມເສຍຫາຍ ຢູ່ລະຫວ່າງ ການຮິບໂຮມຂໍ້ມູນ, ເຊິ່ງຍັງບໍ່ຮູ້ວ່າ ພືດກະສິກຳ ຂອງຊາວບ້ານ ເສຍຫາຍຫຼາຍເທົ່າໃດ, ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ເສຍຫາຍຫຼາຍ ບໍ່ຄືຢູ່ເມືອງຄອບ ແລະ ເມືອງອື່ນໆ.

“ສ່ວນຫຼາຍ ກໍບໍ່ຄ່ອຍເສຍຫາຍຫຼາຍ ມັນຕົ້ນ, ຫັ້ນນ່າ. ບໍ່ໜັກຄືຢູ່ເມືອງຄອບ ເມືອງຫຍັງເຂົາພຸ້ນ, ທາງພຸ້ນຊິຫຼາຍກວ່າ. ໂຕໃດມັນຖ້ວມດົນນີ້, ກໍເນົ່າ, ບ່ອນໃດເກັບກູ້ໄດ້ ກໍໄດ້ຖິ້ມຫັ້ນແຫຼະ. ກໍລົງເກັບເອົາຂໍ້ມູນຫັ້ນແຫຼະ. ເຮົາກໍມີກອງທຶນໄພພິບັດຢູ່, ມັນກໍຈະເປັນທົດແທນ ຈຳນວນບໍ່ຫຼາຍດອກເນາະ. ກໍລະນີຫາກເປັນ ພືດກະສິກຳນີ້ ສ່ວນຫຼາຍກະຊິທົດແທນ ດ້ວຍນະໂຍບາຍ ເລື້ອງແນວພັນ. ຊ້າໜ້ອຍໜຶ່ງ, ວ່າຊັ້ນສາເນາະ.”

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນເດືອນສິງຫາ ຈົນຮອດວັນທີ 21 ເດືອນສິງຫາ 2024, ໄດ້ເກີດມີຝົນຕົກໜັກ ຫຼາຍວັນ ເຮັດໃຫ້ມີນ້ຳໄຫຼຊຸ ແລະ ຖ້ວມບ້ານເຮືອນປະຊາຊົນ ຢູ່ຫຼາຍບ້ານ ໃນເຂດເມືອງຄອບ ແຂວງໄຊຍະບູລີ, ເຊິ່ງມີບ້ານ ທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍ 10 ບ້ານ ຈຳນວນ 1,331 ຄອບຄົວ. ສຳນັກງານ, ອົງການຕ່າງໆ ເສຍຫາຍ 14 ແຫ່ງ ແລະ ໂຮງຮຽນ ເສຍຫາຍ 4 ແຫ່ງ. ສ່ວນຜົນກະທົບ ດ້ານກະສິກຳ ເສຍຫາຍຫຼາຍປານໃດນັ້ນ, ປັດຈຸບັນ ຍັງຢູ່ລະຫວ່າງ ການຮິບໂຮມຂໍ້ມູນຢູ່.