ລັດຖະບານ ໃຫ້ສຳປະທານທີ່ດິນ ໄປແລ້ວປະມານ 30%, ກຳລັງສົ່ງຜົນກະທົບ ໃນຫຼາຍພື້ນທີ່

ມາຮອດປັດຈຸບັນ ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດເອກກະຊົນ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ເຂົ້າມາລົງທຶນຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ ແລະກິດຈະການ ໂຮງງານປຸງແຕ່ງແຮ່ທາດ ຈໍານວນ 1,143 ບໍລິສັດ ມີ 1,336 ໂຄງການ ສໍາປະທານເນື້ອທີ່ໄປແລ້ວ ປະມານ 30% ຂອງເນື້ອທີ່ທົ່ວປະເທດ ແຕ່ມີຫຼາຍໂຄງການ ບໍ່ປະຕິບັດຕາມສັນຍາສໍາປະທານ ຂາດມາດຕະການ ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ-ສັງຄົມ ເກີດເປັນຜົນກະທົບຢ່າງໜັກ ໃນຫຼາຍພື້ນທີ່, ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ພະແນກກະສິກໍາ ແລະປ່າໄມ້ ແຂວງໄຊຍະບູລີ ທ່ານໜຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ່ 30 ກັນຍາ ນີ້ວ່າ:

“ສໍາປະທານໄດ້ເງິນມາບໍລິຫານຢູ່ ແຕ່ວ່າບໍ່ສົມຄ່ານ່າ ຊໍ້າພັດວ່າປ່າໄມ້ຖືກຫຼຸດລົງ ບໍ່ໄດ້ຕາມແຜນຍຸດທະສາດຂອງປ່າໄມ້ ຄັນບໍ່ຄຸ້ມແທ້ ມັນກະໂອ້ປ່າໄມ້ຫຼຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ ຊາວບ້ານບໍ່ມີດິນທໍາການຜະລິດ.”

ທ່ານຍັງກ່າວອີກວ່າ ລັດຖະບານລາວ ອ້າງວ່າ ໂຄງການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ ຖືເປັນການພັດທະນາຕາມແຜນຍຸດທະສາດ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ການເງິນ ຂອງປະເທດ ເພື່ອບັນລຸຕາມເປົ້າໝາຍ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ປີ 2030 ແຕ່ໃນຄວາມເປັນຈິງ ໂຄງການເຫຼົ່ານັ້ນ ໄດ້ມີການບຸກລຸກ ທໍາລາຍປ່າໄມ້ເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ເຊິ່ງບໍ່ໄດ້ສອດຄ່ອງກັບແຜນຍຸດທະສາດປ່າໄມ້ ຂອງປະເທດເຊັ່ນດຽວກັນ.

ເມື່ອເດືອນພຶດສະພາ ປີ 2022 ທີ່ຜ່ານມາ  ທາງການລາວ ຕຽມຮ່າງແຜນຍຸດທະສາດປ່າໄມ້ ສະບັບໃໝ່ ເພື່ອສະເໜີຕໍ່ສະພາແຫ່ງຊາດຮັບຮອງ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍ ຈະໃຫ້ເນື້ອທີ່ປ່າໄມ້ ປົກຫຸ້ມໃຫ້ໄດ້ 70% ພາຍໃນປີ 2035 ຈາກເດີມກໍານົດໄວ້ ໃນປີ 2020 ທີ່ຜ່ານມາ ແຕ່ບໍ່ປະສົບຜົນສໍາເລັດ.

ຊາວລາວນາງໜຶ່ງ ໃນແຂວງຊຽງຂວາງ ກ່າວວ່າ ຕະຫຼອດຫຼາຍປີ ທີ່ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດເອກກະຊົນ ທັງຈາກພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ເຂົ້າມາຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຕ່າງໆ ຢູ່ພາຍໃນແຂວງຊຽງຂວາງ ກະໄດ້ເກີດຫາງສຽງຈາກຊາວບ້ານ ເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະ ເລື່ອງຜົນກະທົບສິ່ງແວດລ້ອມ, ເສັ້ນທາງເປ່ເພ, ບັນຫານໍ້າເປື້ອນ-ນໍ້າເສຍ ໄຫຼລົງສູ່ແຫຼ່ງນໍ້າທໍາມະຊາດ, ຊາວບ້ານຫຼາຍພື້ນທີ່ ສູນເສຍທີ່ດິນທໍາການກະເສດ ແຕ່ສຸດທ້າຍ ບໍ່ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດເທົ່າທີ່ຄວນ, ດັ່ງຊາວລາວ ນາງນີ້ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ຊ່ວງອັນ ຂະເຈົ້າຂຸດແຕ່ບໍ່ແຮ່ນີ້ໂອ້..ຫຍຸ້ງຍາກ ບໍ່ມີການວ່າຊົດເຊີຍ ຊົດໃຊ້ຫຍັງ ມາລົງທຶນແລ້ວ ມາທໍາລາຍຊັບສົມບັດ ຂອງປະຊາຊົນນ່າ ເສຍຫາຍ ກະເສຍຫາຍໄປລ້າໆ.”

ຊາວລາວທ່ານໜຶ່ງ ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ກ່າວວ່າ ຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນ ກະເປັນຍ້ອນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຂາດຄວາມເຂັ້ມແຂງ, ບໍ່ເອົາໃຈໃສ່ໃນການຕິດຕາມ, ກວດກາ ບັນດາໂຄງການຕ່າງໆເທົ່າທີ່ຄວນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ ເກີດບັນຫາທາງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ-ສັງຄົມຕາມມາ, ດັ່ງຊາວລາວ ທ່ານນີ້ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ເວລາໄດ້ໂຄງການແລ້ວ ກະບັນຫາສໍາຄັນ ກະຄື ວິຊາການ ໃນການຄວບຄຸມນີ້ແຫຼະ ເຈົ້າບໍ່ເຂັ້ມແຂງນີ້ ບັນຫາ ມີຜົນກະທົບໂລດແຫຼະ.”

ທາງດ້ານເຈົ້າໜ້າທີ່ ພະແນກພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ແຂວງອັດຕະປື ກ່າວວ່າ ຍອມຮັບວ່າ ຕະຫຼອດຫຼາຍປີມານີ້ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບໍລິສັດເອກກະຊົນ ທັງຈາກພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ເຂົ້າມາຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຕ່າງໆ ເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ເຊິ່ງຫຼາຍໂຄງການ ກະບໍ່ປະຕິບັດຕາມສັນຍາສໍາປະທານ ສ້າງຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ-ສັງຄົມ ຢ່າງໜັກ ແຕ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ ກະໄດ້ຫຼຸດຜ່ອນໃຫ້ບໍລິສັດເຫຼົ່ານັ້ນ ແກ້ໄຂບັນຫາເບື້ອງຕົ້ນ ໂດຍບໍ່ໄດ້ມີການກ່າວເຕືອນ ຫຼື ປັບໃໝແຕ່ຢ່າງໃດ.

ສ່ວນກໍລະນີ ທີ່ມີໂຄງການໃດໜຶ່ງ ສົ່ງຜົນກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ-ສັງຄົມແບບຮຸນແຮງ ບໍ່ສາມາດ ແກ້ໄຂຜົນກະທົບໄດ້ແລ້ວ ກະອາດຈະສັ່ງໂຈະ ຫຼືຍຸບກິດຈະການແບບຖາວອນ ແຕ່ກະຂຶ້ນກັບເຈດຕະນາ ຂອງບໍລິສັດຜູ້ລົງທຶນນໍາດ້ວຍ ເຊັ່ນ: ເກີດຜົນກະທົບຂຶ້ນ ແຕ່ບໍ່ດໍາເນີນການແກ້ໄຂ, ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ທ່ານນີ້ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ຄືດຽວນີ້ສ່ວນຫຼາຍ ຢາກຢຸດຕິແຫຼະ ເພາະວ່າ ເຂົາຂຸດໄປຕາມລະບຽບຫຼັກການ ໝວດເຮົາເອົາຄົນພາກລັດເຮົານີ້ ໄປແຊກຄຸມເຂົ້າຢູ່ຫັ້ນ ໄປເຝົ້າຕິດຕາມເວລາເຈົ້າເຮັດຫັ້ນນ່າ ຄັນມັນຜິດພາດ ຄັ້ງທໍາອິດລະ ທາງຫ້ອງການພະລັງງານບໍ່ແຮ່ ມັນຊິໄປຕິດຕາມນໍາແຕ່ລະໂຄງການ ມັນຮູ້ໂລເດ້ ຖ້າວ່າບໍ່ເປັນໄປເປັນມາ ແລ້ວເຂົາກະສັ່ງຍຸບ.”

ທາງດ້ານເຈົ້າໜ້າທີ່ ພະແນກພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ແຂວໄຊສົມບູນ ກ່າວວ່າ ໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ ກະມີຫຼາຍໂຄງການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ ບໍ່ປະຕິບັດຕາມສັນຍາສໍາປະທານ ຂາດມາດຕະການ ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ-ສັງຄົມ ແຕ່ສ່ວນໃຫຍ່ ກໍ່ຈະໄດ້ຮັບການໄກ່ເກ່ຍ ບໍ່ຂັ້ນເຖິງວ່າ ຈະສັ່ງໂຈະ ຫຼື ຍຸບເລີກກິດຈະການຖາວອນ, ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ທ່ານນີ້ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ໂດຍຫຼັກ ລະແມ່ນສິ່ງແວດລ້ອມແຫຼະ ສົມມຸດວ່າ ມັນຫາກຖືກຜົນກະທົບ ກະໄດ້ໄປລົງ ເຄຍກັບປະຊາຊົນເລີຍແຫຼະເນາະ ເຄຍວ່າເຂົາຊິເອົາຄ່າຊົດເຊີຍເທົ່າໃດໆ ຕ້ອງໄດ້ເອົາບ້ານເອົາເມືອງ ເອົາແຂວງລົງໄປເຄຍ ບ່ອນຈຸດດັ່ງກ່າວຫັ້ນ ແລ້ວເຮົາກະຊົດເຊີຍ ຕາມທີ່ເວົ້າມາຫັ້ນ ໂຈະກະໝາຍຄວາມວ່າ ເຈົ້າເຄຍພື້ນທີ່ຫັ້ນບໍ່ໄດ້ ສ່ວນຫຼາຍ ມັນກະບໍ່ສູ້ມີບັນຫາປານນັ້ນດອກ.”

ເມື່ອເດືອນເມສາ ປີ 2024 ທີ່ຜ່ານມາ ກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ໄດ້ລາຍງານວ່າ ພະນັກງານ ໃນຂະແໜງການທໍລະນີສາດ ແລະບໍ່ແຮ່ໃນປັດຈຸບັນ ນັບມື້ຈະໜ້ອຍລົງ ແຕ່ໂຄງການບໍ່ແຮ່ໃນລາວ ນັບມື້ຫຼາຍຂຶ້ນ ສົ່ງຜົນໃຫ້ ການຄຸ້ມຄອງໂຄງການບໍ່ແຮ່ ບໍ່ໄດ້ຮັບການຄຸ້ມຄອງຢ່າງທົ່ວເຖິງ ແລະບໍ່ມີປະສິດທິພາບເທົ່າທີີ່ຄວນ ສະນັ້ນ ກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ຈຶ່ງມີຄວາມຕ້ອງການພະນັກງານ ຫຼາຍກວ່າ 2,500 ຄົນ ເພື່ອໃຫ້ພຽງພໍ ຕໍ່ການບໍລິຫານ ແລະຄຸ້ມຄອງບັນດາໂຄງການຕ່າງໆ ທີ່ນັບມື້ ຈະຂະຫຍາຍໂຕຂຶ້ນ ໃນປີ 2025 ເປັນຕົ້ນໄປ.

ຫຼ້າສຸດນີ້ ຢູ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ຂອງລັດຖະບານ ປະຈໍາເດືອນກັນຍາ ປີ 2024 ນີ້ ທ່ານ ສອນໄຊ ສີພັນດອນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ໄດ້ມອບໃຫ້ກະຊວງ-ອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ສືບຕໍ່ຍົກສູງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະເອົາໃຈໃສ່ ດຕາມ, ກວດກາ ແລະຊຸກຍູ້ ໃຫ້ບັນດາບໍລິສັດ ຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຕ່າງໆ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ເອົາໃຈໃສ່ ປະຕິບັດມາດຕະການ ປົກປັກຮັກສາ ສິ່ງແວດລ້ອມ ຢ່າງເຂັ້ມງວດ.