ທ່ານ ສົມບັດ ກັບ ແນວຄິດ ຄວາມສຸຂ ແບບຍືນຍົງ
2022.12.13
ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັທນາຊຸມຊົນອາວຸໂສລາວ, ໄດ້ຮັບຣາງວັນ ແມັກໄຊໄຊ ປີ 2005 ຖືກຫາຍສາບສູນ ໃນປີ 2012 ຈົນຮອດປັຈຈຸບັນ.
ຮູບພາບ: ເວັບໄຊຕ໌ ສົມບັດ ສົມພອນ
ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ເປັນຜູ້ທີ່ດຳເນີນການ ພັທນາ ແບບເນັ້ນເຖິງຄວາມສຸຂ ແບບຍືນຍົງ ກ່ອນທີ່ ທ່ານຈະຖືກລັກພາໂຕ.
ຄວາມທຸກປະກອບມີ ທຸກກາຍ, ທຸກໃຈ ແລະ ທຸກບັນຍາ. ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ເຄີຍກ່າວໄວ້ວ່າ: “ຄວາມທຸກອັນນີ້ ທີ່ວ່າ ສາກົນ ເຂົາເນັ້ນລາຍຮັບທີ່ບໍ່ສູງພໍ ຖ້າບໍ່ເຖິງ 2 ໂດລ້າຣ໌ ຕໍ່ມື້ ກະຖືວ່າທຸກ ດັ່ງສຳລັບຄວາມທຸກ ສຳລັບຂ້າພະເຈົ້ານີ້ ຖືວ່າທຸກກາຍF ທຸກໃຈ ແລະ ກະທຸກບັນຍາ ສາມດ້ານນີ້.”
ການເຮັດໃຫ້ຫຼຸດພົ້ນ ອອກຈາກຄວາມທຸກຍາກ ຈະຕ້ອງແກ້ໄຂສິ່ງດັ່ງກ່າວ ແລະ ເສີມຄວາມຮູ້ ນັ້ນຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສຸຂ ທີ່ຖາວອນ.
ທ່ານ ສົມບັດ ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
“ຖ້າວ່າ ການພັທນາ ແລະ ການສຶກສາຂອງໄທເຮົານີ້ ສົ່ງເສີມໃຫ້ຄົນເຮົາ ຫວິດຈາກທຸກກາຍ ຫວິດຈາກທຸກໃຈ ແລະ ກະເສີມພລັງປັນຍາ ເຂົ້າໄປນຳກັນນີ້ ຖ້າໄດ້ສາມຢ່າງນີ້ ພ້ອມກັນແບບສົມດຸນນີ້ ເຮົາຈະເຖິງຄວາມສຸຂ ແບບຖາວອນ ຫຼືວ່າ ວັທນາຖາວອນ ອັນນັ້ນ ແມ່ນຄວາມຍືນຍົງ ຂອງການພັທນາ.”
ຫວນຄືນຕອນທີ່ ທ່ານ ສົມບັດ ເຮັດວຽກກັບອົງການການ Quaker ເຊິ່ງເປັນອົງການຈັດຕັ້ງ ຕ່າງປະເທດ ເພາະວ່າ ໃນຊຸມປີ 1980 ຣັຖບານ ບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ຄົນລາວ ຕັ້ງອົງການຈັດຕັ້ງ ພາປະຊາສັງຄົມ.
ທ່ານ ບຣູສ ຊູເມັກເກີ ຜູ້ທີ່ເຄີຍຮ່ວມງານກັບ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ທ່ານ ສົມບັດ ຢາກເຮັດໂຄງການກະສິກັມ ຂອງຕົນເອງ ແຕ່ວ່າ ປະເທດລາວ ບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ຕັ້ງ NGO ຫຼື ອົງການຈັດຕັ້ງ ພາກປະຊາສັງຄົມ ສະນັ້ນ ລາວຈຶ່ງເຮັດເຮັດພາຍໃຕ້ ອົງການ Quaker ນັ້ນຊ່ວຍໃຫ້ ສົມບັດ ໄດ້ເຮັດໂຄງການກະສິກັມ.”
ທ່ານ ບຣູສ ຊູເມັກເກີ ກ່າວວ່າ:
“ທ່ານ ສົມບັດ ໃຊ້ເທັກນິກກະສິກກັມ ຄັ້ງແລກໃນລາວເປັນ ເທັກນິກ ທີ່ບໍ່ເຄີຍມີຢູ່ລາວ ມາກ່ອນ ລາວເອີ້ນວ່າ ການເຮັດນາແບບປະສົມ ປະສານເປັນການເຮັດນາ ແລະ ປູກຜັກ ນຳກັນໃຫ້ຍືຍົງ ແຕ່ວ່າ ຄົນໃນຣັຖບານລາວ ບໍ່ຮູ້ຈັກໃຊ້ວຽກລາວ ໃນໃນທາງນຶ່ງ ຣັຖບານ ກໍຮັບເອົາໂຄງການ ຊ່ວຍເຫລືອ ແຕ່ ຣັຖບານ ພັດລະແວງສົງໄສ ຢ້ານວ່າມີຫຍັງແອບແຝງ.”
ທ່ານ ສົມບັດ ເປັນຄົນທີ່ບໍ່ມັກ ມີເຣື່ອງມີຣາວ ກັບໃຜ ນັບແຕ່ສມັຍເປັນນັກຮຽນ ແລະ ທ່ານກັບມາປະເທດລາວ ກໍເພື່ອມາຊ່ວຍປະກອບສ່ວນ ເຮັດວຽກເທົ່ານັ້ນ.
ຍານາງ ຊຸມເມັງ ພັນຣະຍາ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ທ່ານ ສົມບັດ ເປັນຄົນບໍ່ມັກມີເລື້ອງກັບໃຜ. ລາວບໍ່ໄດ້ມາແຂ່ງຂັນທາງຄວາມຄິດ ກັບຣັຖບານ ລາວພຽງຕ້ອງການປະກອບສ່ວນ ເທົ່ານັ້ນ.”
ທ່ານ ສົມບັດ ເປັນບຸກຄົນຣິເຣີ່ມໃນການໃຊ້ສື່ ວີດີໂອ ໃຫ້ຊາວນາໄດ້ຮຽນຮູ້ ເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມຍືນຍົງ.
ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ມັນພົວພັນກັບເທັກໂນໂລຢີ້ ດິຈີຕອລ ທີ່ມີບົດບາດສຳຄັນຫລາຍ ເຮົາໃຊ້ລະບົບດິຈີນຕອລ ໃຫ້ບົດຮຽນແກ່ຜູ້ອື່ນ.
ທີມງານຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ຜລິດສາຣະຄະດີ ໂຄງການຟື້ນຟູປ່າສົນ ທີ່ ທ່ານ ສົມບັດ ເຮັດຢູ່ພາຍໃຕ້ ອົງການ Quaker ຢູ່ ທົ່ງໄຫຫິນ.
ທ່ານ ບຣູສ ຊູເມັກເກີ ກ່າວວ່າ:
“ທ່ານ ສົມບັດ ເຮັດວຽກັບເດັກນ້ອຍ ຢູແຂວງສາລະວັນ ລາວພາເຂົາ ປູກຕົ້ນສົນ ເພື່ອປ້ອງກັນດິນເຈື່ອນ ພະນັກງານກະສິກັມ ແລະ ຊາວບ້ານ ກໍແປກໃຈ ແຕ່ ປະກົດວ່າ ມັນໄດ້ຜົນດີຫລາຍ.”
ນອກຈາກນີ້ ທີມງານຂອງ ທ່ານສົມບັດ ຍັງຜລິດສາຣະຄະດີ ວີດີໂອ ການຟື້ນຟູປ່ານາອູ ເຊິ່ງຜູ້ຮ່ວມງານພາກຣັຖໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້.
ໃນຊຸມປີ 90 ທ່ານ ສົມບັດ ໄດ້ຮັບໄຟຂຽວໃຫ້ເປີດ ສູນອົບຮົບ ຮ່ວມພັດທະນາ ຫລື ສູນ “ປາແດກ” ເພື່ອເຮັດວຽກກັບຊຸມຊົນ ແລະ ຖືວ່າ ເປັນອົງການ ພາກປະຊາສັງຄົມ ອີກຮູບແບບນຶ່ງ.
ວຽກງານ ແລະ ກິຈກັມ ສ່ວນໃຫຍ່ ຢູ່ສູນປາແຕກ ແມ່ນຈະເນັ້ນ ການວາງແຜນ ແບບມີສ່ວນຮ່ວມ ເພື່ອໃຫ້ພາກຣັຖເຫັນ ການມີສ່ວນຮ່ວມ ຂອງຊຸມຊົນ ແລະ ໃຫ້ຊຸມຊົນ ເປັນເຈົ້າຂອງ ໂຄງການ.
ນອກຈາກນີ້ ທ່ານ ສົມບັດ ມີແນວຄິດປະຕິວັດ ໃນຄວາມເປັນເຈົ້າການ ຈຸດປະກາຍ ແລະ ການສົ່ງເສີມກຸ່ມໄວໜຸ່ມ ໃຫ້ຄິດວິເຄາະ.
ທີມງານຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ຄົນນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ຮູ້ຈັກສົມບັດ ຕອນຂ້ອຍເປັນອາສາສະໝັກ ຢູ່ ສູນປາແດກ ປົກກະຕິ ສົມບັດ ຈະເຮັດວຽກໃກ້ຊິດກັບທີມງານສື່ ຂ້ອຍເຮັດວຽກກັບທີມງານສື່ ແລະ ຮູ້ຈັກສົມບັດ ເວົ້າແທ້ ລາວເປັນວິຣະບຸຣຸສ ຂອງຂ້ອຍຄົນນຶ່ງ ລາວເວົ້າສະເໜີວ່າ ການສອນຄົນໃຫ້ລອຍນ້ຳນັ້ນ ຕ້ອງເອົາຄົນ ລົງມາໃນສະລອຍນ້ຳ.”
ທ່ານ ສົມບັດ ປັບປຸງຕົວແບບພັດທະນາ ຍືນຍົງສະເພາະ.
ທ່ານ ສົມບັດ ເຄີຍກ່າວເອົາໄວ້ວ່າ:
“ຄິດວ່າ ເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມສາມັກຄີໃນສັງຄົມ ເຮົາຄວນນຳໃຊ້ຄວາມສຸຂ ເປັນເປົ້າໝາຍ ການພັທນາເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍ ຈະຕ້ອງມີຄວາມດຸ່ນດ່ຽງ ໃນການພັດທະນາເສຖກິຈ ສັງຄົມ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ ກໍຄື ການພັທນາຄົນໜຸ່ມ.”
ເປັນເວລາຫລາຍປີ ທ່ານ ສົມບັດ ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງສູນປາແດກ ໄດ້ຮັບຣາງວັນຫລາຍໃນລະດັບພາກພື້ນ ແລະ ສາກົນ ເຊັ່ນ:
- ຣາງວັນການພັທນາ ຊັພຍາກອນມະນຸສ ປີ 2001 ຈາກຄະນະກັມມະການ ເສຖກິຈສັງຄົມຂອງສະຫະປະຊາຊາຕ ປະຈຳເຂດເອເຊັຽ ປາຊິຟິກ.
- ຣາງວັນຣາມອນ ເມັກໄຊໄຊ ອາວອຣ໌ດ ປີ 2005 ສາຂາການພັທນາຊຸມຊົນ ເຊິ່ງເປັນຣາງວັນລະດັບສາກົນ.
ທ່ານ ສົມບັດ ກ່າວວ່າ:
“ຣາງວັນ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອຂ້ອຍ ຫລື ທີມງານສູນປາແດກ ແຕ່ສຳລັບ ອາສາສະໝັກໄວໜຸ່ມ ແລະ ຜູ້ນຳໄວໜຸ່ມ ເຂົາເຈົ້າເຮັດ ໃຫ້ເຮົາເຫັນ ຄວາມສາມາດເຂົາເພື່ອກັມນົດ ແນວທາງການພັທນາຊຸມຊົນຂອງເຂົາ.”
ແຕ່ສິ່ງທີ່ທ້າທາຍ ຢ່າງນຶ່ງ ກໍຄື ຣັຖບານປ່ຽນດິນເປັນທຶນ ໂດຍອະນຸຍາດໃຫ້ຕ່າງປະເທດ ເຂົ້າມາສັມປະທານທີ່ດິນ ຢູ່ປະເທດລາວ ແຕ່ຍົກຍາຍປະຊາຊົນ ອອກຈາກເນື້ອທີ່ດິນ ຂອງຕົນເອງ.
ຍາ ນາງ ຊຸຍເມັງ ພັນຣະຍາຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ກ່າວວ່າ:
“ຣັຖບານ ຈະນຳພາປະເທດ ອອກຈາກຄວາທທຸກຍາກ ດ້ວຍການຫັນທີ່ດິນ ແລະ ຊັບສິນເປັນທຶນ ເນື້ອທີ່ດິນກ້ວາງໃຫຍ່ ກາຍເປັນຂອງເອກຊົນ ມີການຍົກຍ້າຍປະຊາຊົນ ແລະ ທຳລາຍສິ່ງແວດລ້ອມ ສົມບັດ ຈຳຕ້ອງເວົ້າ ເພື່ອສະທ້ອນເຖິງນະໂຍບາຍ.”
ນອກຈາກນີ້ ນີ້ ຣັຖບານເອງ ກໍມີການຈຳກັດ ແລະ ຄວບຄຸມສື່ສານມວນຊົນ.
ທ່ານ ສະຈວດ-ຟອກສ໌ ນັກຂຽນປວັດສາຕລາວ ໄດ້ກ່າວ່າ:
“ຂ້ອຍຄິດວ່າ ຜູ້ນຳລາວ ສະຫລາດໃນກະຕຸ້ນເສດຖະກິຈ, ແຕ່ປະຕິເສດແນວທາງ ປະຕິຮູບການເມືອງ, ພັກຄວບຄຸມສື່, ການສຶກສາ ແລະການດຳລົງຊີວິຕ ບໍ່ມີອົງການຈັດຕັ້ງ ທາງສັງຄົມ ທີ່ອິດສະຫລະ.”
ບັນຫາຫຼາຍຢ່າງເກີດຂຶ້ນ ແລະ ກົດດັນ ທ່ານ ສົມບັດ ຍ້ອນວ່າ ພະນັກງານຣັຖບາງຄົນ ກໍຄິດວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ຂັດຕໍ່ແນວທາງຂອງພັກ-ຣັຖ.
ບາງຄັ້ງ ທ່ານ ສົມບັດ ກໍກັງວົນກັບ ເຣື່ອງບັນຫາ ການສໍ້ຣາສບັງຫຼວງໃນລາວ ທີ່ເປັນບັນຫາ ບໍ່ສາມາດແກ້ໄຂໄດ້.
ທ່ານ ບຣູສ ຊູເມັກເກີ ຜູ້ທີ່ເຄີຍຮ່ວມງານ ກັບ ທ່ານ ສົມບັດ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ຂ້ອຍຈື່ໄດ້ ສົມບັດ ຮູ້ສຶກທໍ້ຖອຍແທ້ ກັບການພັທນາ ແລະ ການສໍ້ຣາສບັງຫລວງ ບາງຄັ້ງ ລາວກັງວົນ ແລະສິ້ນຫວັງກັບມັນ ແຕ່ ລາວ ກັບມາສູ້ເອົາຊະນະມັນ ຂ້ອຍ ບໍ່ເຄີຍເຫັນລາວຍອມຈຳນົນ.”
ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຖືກລັກພາໂຕ ໃນວັນທີ 15 ເດືອນ ທັນວາ ປີ 2012 ເຮັດໃຫ້ຣັຖບານຫຼາຍປະເທດ, ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ, ອົງການຈັດຕັ້ງ ພາກປະຊາສັງຄົມ ແລະ ອົງການສິດທິມະນຸສ, ແລະ ນັກການທູຕ ອອກມາສະແດງຄວາມເປັນຫ່ວງ ຕໍ່ຣັຖບານລາວ.
ນັກການທູຕບາງຄົນໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ບໍ່ໄດ້ຫາຍສາບສູນ ແຕ່ຖືກເຈົ້າໜ້າທີ່ ຕຳຣວດລັກພາໂຕໄປ.
ທ່ານ ມີເຊວ ກອຟຟິນ ອະດີຕອຸປະທູຕ ສະຫະພາບຢູໂຣບ ປະຈຳລາວ ໄດ້ຂຽນ ຢູ່ໃນເຟສບຸກຄ໌ສ່ວນໂຕຂອງທ່ານວ່າ:
“ຂ້າພະເຈ້າ ມາຢູ່ປະເທດລາວ ໃນຖານະຫົວໜ້າ ຄະນະຜູ້ແທນສະຫະພາບຢູໂຣບ ໃນເວລາທີ່ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຫາຍສາບສູນ ໃນຕອນແລງຂອງວັນເສົາ ທີ 15 ທັນວາ 2012. ທ່ານ ສົມບັດ ບໍ່ໄດ້ຫາຍສາບສູນ ແຕ່ທ່ານ ຖືກເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດ ລັກພາໂຕໄປ ແລະ ເຫດການນັ້ນ ໄດ້ຖືກບັນທຶກເອົາໄວ້ຢູ່ໃນວີດີໂອ.”
ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ: “ວຽກງານຂອງຂ້າພະເຈົ້າ ຢູ່ໃນລາວ ກໍມີການປ່ຽນແປງທັນທີ ທັນໃດ ມາເປັນການເຮັດສົງຄາມຢືດເຍື້ອ ເພື່ອຄົ້ນຫາສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນ. ການບີບບັງຄັບ ບຸກຄົນໃຫ້ຫາຍສາຍສູນ ເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ດີຫຼາຍ ຄື ເປັນທຳນອງວ່າ ເຮົາຍັງມີຄວາມຫວັງຢູ່.”
ທ່ານ ມິເຊວ ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ: “ປະເທດລາວ ເປັນປະເທດທີ່ດີທີ່ສຸດ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ດຳລົງຊີວິຕຢູ່ ແຕ່ວ່າ ການງຽບ ກໍເຫັນສິ່ງທີ່ເຈັບປວດ ໝູ່ຄົນລາວທຸກຄົນ ກໍຮູ້ວ່າ ພວກເຮົາກຳລັງເວົ້າກ່ຽວກັບຫຍັງຢູ່.”
ການງຽບໃນທີ່ນີ້ ຄົນລາວທຸກຄົນ ແລະ ສາກົນ ກໍເຂົ້າໃຈວ່າ ຣັຖບານ ບໍ່ໄດ້ມີຄຳຕອບຫຍັງ ທີ່ເປັນຮູບປະທັມ ກ່ຽວກັບການລັກພາໂຕ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ເຖິງວ່າ ຈະມີພາບວີດີໂອ ທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຕຳຣວດ ໄດ້ຢຸດຣົຖຂອງທ່ານ ແລ້ວ ນຳໂຕ ທ່ານ ຂຶ້ນຣົຖອີກຄັນນຶ່ງໄປ.
ເຣື່ອງທີ່ອ່ານຫຼາຍ
RFA
