ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ໄດ້ຈັບແລະກັກຂັງສະມາຊິກ ພັກສັກນິບາດແຫ່ງຊາຕ ເພື່ອປະຊາຊົນທິປະໄຕ ຂອງພະມ້າ ຫຼື NLD ເກືອບ 2,000 ຄົນ ນັບແຕ່ທະຫານພະມ້າ ເຂົ້າມາຍຶດອໍານາດຈາກຣັຖບານພົລເຮືອນ. ພັກສັນນະບາດແຫ່ງຊາຕເພື່ອປະຊາທິປະໄຕຂອງພະມ້າ ຫຼື NLD ໄດ້ອອກຖແລງການເນື່ອງໃນວັນຄົບຮອບ 35 ປີ ຂອງການສ້າງຕັ້ງພັກ.
ພັກ NLD ຂອງພະມ້າ ໄດ້ເຂົ້າມາບໍຣິຫານປະເທດ ໃນປີ 2015 ຫຼັງຈາກເອົາຊະການພັກຂອງຝ່າຍທະຫານພະມ້າ ໃນການເລືອກຕັ້ງທົ່ວໄປຂອງພະມ້າໃນເວລານັ້ນ, ແຕ່ວ່າ ໃນປີ 2021 ທະຫານພະມ້າ ໄດ້ຣັຖປະຫານຍຶດອໍານາດ ແລະ ຈັບ ຍານາງ ອອງ ຊານ ຊູ ຈີ ຫົວໜ້າພັກ NLD ໂດຍໃສ່ຂໍ້ຫາວ່າ ພັກຂອງຍານາງ ສໍ້ໂກງການເລືອກຕັ້ງ.
ນັບຕັ້ງນັ້ນເປັນຕົ້ນມາ, ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ໄດ້ຈັບໂຕສະມາຊິກພັກ NLD ເກືອບ 2,000 ຄົນ, ໃນນັ້ນ ມີສະມາຊິກພັກປະມານ 1,200 ຄົນ ຍັງຄົງຖືກຄຸມຂັງຢູ່ ອີງຕາມການຣາຍງານ ຂອງພັກ NLD.
ທ່ານ ຂິນຊວງ, ກໍາມະການບໍຣິຫານພັກ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກພາສາພະມ້າ ວ່າ ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ໄດ້ທໍາລາຍຄວາມຝັນຂອງປະຊາຊົນພະມ້າ ຜູ້ທີ່ລົງຄະແນກເລືອກເອົາພັກ NLD ເມື່ອ 8 ປີ ກ່ອນ.
ທ່ານ ກ່າວວ່າ: ທະຫານພະມ້າ ຍັງຄົງຈັບ ແກນນໍາພັກ NLD ແບບຜິດກົດໝາຍ ແລະ ທໍາລາຍຫ້ອງການຂອງພັກ, ສັງຫານສະມາຊິກພັກ. ເປັນທີ່ແຈ້ງຂາວແລ້ວວ່າ ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ກໍາລັງພະຍາຍາມ ທໍາລາຍພັກ NLD ຢ່າງເປັນລະບົບ. ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ໄດ້ບຸກທໍາລາຍຫ້ອງການ ຂອງພັກ NLD ໃນທົ່ວປະເທດພະມ້າ ຢ່າງໜ້ອຍ 160 ຄັ້ງ, ທໍາລາຍຕຶກອາຄານໄປແລ້ວເກືອບ 400 ແຫ່ງ, ແລະ ຍຶດຊັບສິນ ຂອງສະມາຊິກພັກ NLD 370 ທ່ານ ລວມທັງເຮືອນຂອງສະມາຊິກພັກ 180 ທ່ານ, ຊັບສິນອື່ນ ແລະ ຍານພະຫະນະ ອີງຕາມການຣາຍງານຂອງພັກ NLD.
ບົດຣາຍງານງານຍັງລະບຸວ່າ ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ໄດ້ສັງຫານສະມາຊິກພັກ NLD ໄປແລ້ວຢ່າງ 100 ຄົນ ລວມທັງສະມາຊິກສະພາ ແຫ່ງຊາຕຂອງພະ ມ້າ. ຕໍ່ກັບຖແລງການ ແລະ ຄໍາອ້າງຂອງພັກ NLD, ເຈົ້າໜ້າທີ່ຝ່າຍກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ຍັງຄົງບໍ່ມີຊີ້ແຈງແຕ່ຢ່າງໃດ. ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກພາສາພະມ້າ ໄດ້ພະຍາຍາມຕິດຕໍ່ຫາ ທ່ານ ຊໍມິນຕັນ ຮອງຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງຖແລງຂ່າວ ຂອງກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ເພື່ອຈະຖາມກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້ ແຕ່ ທ່ານບໍ່ຮັບສາຍ.
ອີງຕາມ ສະມາຄົມຊ່ວຍເຫຼືອ ນັກໂທດການເມືອງ ຂອງພະມ້າ ທີ່ມີຫ້ອງການໃຫຍ່ຕັ້ງຢູ່ປະເທດໄທຍ, ທະຫານພະມ້າ ໄດ້ສັງຫານນັກເຄື່ອນໄຫວໄປແລ້ວປະມານ 4,000 ຄົນ ນັບແຕ່ກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ເຂົ້າມາຍຶດອໍານາດ ຈາກຣັຖບານທີ່ມາຈາກການເລືອກຕັ້ງ ໃນເດືອນກຸມພາ ປີ 2021 ແລະ ໄດ້ຈັບໂຕປະຊາຊົນໄປແລ້ວເກືອບ 20,000 ຄົນ. ທີ່ຜ່ານມາກຸ່ມທະຫານພະມ້າ ກໍໄດ້ປ່ອຍໂຕນັກໂທດ ຫຼາຍພັນຄົນເພື່ອລົດຄວາມກົດດັນ ຈາກປະຊາຄົມໂລກ, ແຕ່ນັກວິເຄາະຕັ້ງຂໍ້ສົງໄສວ່າ ການປ່ອຍຕົວດັ່ງກ່າວ ເປັນເງື່ອນໄຂເພື່ອໃຫ້ໄດ້ການຍອມຮັບ ຈາກສາກົລ ຫລັງຈາກທີ່ຝ່າຍທະຫານ ໄດ້ຍຶດອຳນາດໃນເດືອນກຸມພາ ປີ 2021 ທີ່ຜ່ານມາ.
ຜູ້ຖືກຂັງຄຸກ 2,300 ຄົນ ຖືກປ່ອຍຕົວຈາກຄຸກຢູ່ ນະຄອນຫລວງນໍປີດໍ ແລະ ຈາກຄຸກຢູ່ທົ່ວປະເທດ ແລະ ຂົງເຂດຕ່າງໆ. ການປ່ອຍຕົວຄັ້ງນີ້ ຖືວ່າເປັນການນິຣະໂທສກັມທົ່ວປະເທດ.ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີການຈັບນັກຂ່າວ ຕ່າງປະເທດທີ່ຣາຍງານຂ່າວການປະທ້ວງ ຢູ່ພະມ້າ. ທ່ານ ອອງ ເຢ ໂກ, ນັກຂ່າວຈາກສຳນັກຂ່າວ 7 Days News ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກພາສາພະມ້າ ວ່າ ລາວໄດ້ຖືກປ່ອຍ ຫຼັງຈາກຖືກຈັບໃນວັນທີ 27 ເດືອນກຸມພາ 2021 ໃນຂນະທີ່ກຳລັງຣາຍງານຂ່າວ ການປະທ້ວງຢູ່ເມືອງ ເລນດານ ຢູ່ນະຄອນ ຢາງກຸ້ງ ຊຶ່ງເປັນນະຄອນຫລວງເກົ່າຂອງພະມ້າ. ທ່ານ ກ່າວວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຮູ້ຈຸດປະສົງຂອງທະຫານ ຫຼື ເປັນຫຍັງ ທະຫານຝ່າຍທີ່ຍຶດອຳນາດ ຈຶ່ງປ່ອຍຕົວຂ້ອຍ ແຕ່ວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າກໍຈະຍັງຄົງເຮັດໜ້າທີ່ ຣາຍງານຂ່າວຄືເກົ່າ. ທ່ານ ຍັງກ່າວວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ ທາງຮ່າງກາຍ ແລະ ຈິດໃຈຫຍັງ ໃນເວລາຢູ່ໃນຄຸກ ແລະ ບໍ່ໄດ້ຖືກທຸບຕີ ແຕ່ວ່າ ມີການສອບປາກຄຳຫຼາຍຢ່າງ. ຂ້າພະເຈົ້າ ວ່າ ທະຫານບໍ່ເຄົາຣົບ ຕໍ່ກົດໝາຍສື່ມວນຊົນ.
ທ່ານ ເຢ ມຽວ ເກດ ນັກຖ່າຍຮູບຈາກສຳນັກຂ່າວ Myanmar Press Agency ຖືກຈັບ ໃນຂນະທີ່ກຳລັງຣາຍງານຂ່າວ ຄື ກັບ ທ່ານ ອອງ ເຢ ໂກ ແລະ ໄດ້ວິຈານເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ເມີນເສີຍບໍ່ປົກປ້ອງນັກຂ່າວຕາມທີ່ກົດໝາຍ ໄດ້ກຳນົດເອົາໄວ້. ທ່ານ ເຢ ມຽວ ເກດ ກ່າວວ່າ ພວກເຮົາ ຖືກຈັບ ໂດຍບໍ່ຖືກກົດຕາມໝາຍວ່າດ້ວຍສື່ມວນຊົນ ສະບັບປີ 2014 ແລະ ເປັນສິ່ງທີ່ຮັບບໍ່ໄດ້ແທ້ໆ.
ປະຊາຊົນ ຜູ້ທີ່ຖືກປ່ອຍ ຄົນນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້າດີໃຈ ທີ່ຈະໄດ້ເຫັນຄອບຄົວ ແລະ ດີໃຈທີ່ໄດ້ເຫັນວ່າ ທຸກຄົນຍັງມີຄວາມສຸກ ແລະ ຖ້າເບິ່ງວ່າ ຊິມີຫຍັງເກີດຂຶ້ນຕໍ່ໄປ.”
ຜູ້ປະທ້ວງຕ້ານການຣັຖປະຫານ ທີ່ຖືກປ່ອຍຕົວ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ ທຫານ ບໍ່ມີການຟ້ອງຮ້ອງເຂົາເຈົ້າ ແລະ ເຂົາເຈົ້າຍັງຈະຕໍ່ສູ້ຕ້ານກັບ ທຫານຝ່າຍຍຶດອຳນາດ.
ຜູ້ປະທ້ວງອີກຄົນນຶ່ງ ກ່າວວ່າ:
“ທຫານຈັບຂ້າພະເຈົ້າ ໃນຂໍ້ຫາວິຈານທຫານ ແຕ່ ສານກໍຍົກຟ້ອງ ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າກໍຖືກປ່ອຍຕົວ.”
ປະຊາຊົນຫຼາຍ 100,000 ຄົນ ໜີການສູ້ຣົບ ລະຫວ່າງ ທະຫານພະມ້າ ແລະ ກຸ່ມກອງກຳລັງປົກປ້ອງຕົວເອງຂອງປະຊາຊົນ, ກຸ່ມຊາຕຕິພັນ ນັບແຕ່ມີການຣັຖປຫານ ໃນພະມ້າ. ສຳນັກຂ່າວວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກ ພາສາພະມ້າ ໄດ້ຣາຍງານວ່າ ມີປະຊາຊົນ 230,000 ຄົນ ຢູ່ໃນ 7 ເຂດ ໃນປະເທດພະມ້າ ໄດ້ພາກັນໜີການສູ້ຣົບ ລະຫວ່າງ ທະຫານພະມ້າ ແລະ ກຸ່ມຊາຕຕິພັນ ແລະ ກຸ່ມກອງກຳລັງປົກປ້ອງຕົວເອງຂອງປະຊາຊົນ. ການສູ້ຣົບດັ່ງກ່າວ ໄດ້ອຸບັດຂຶ້ນມາ ເປັນເວລາ ປະມານ 1 ປີ ແລ້ວ ນັບແຕ່ ທະຫານພະມ້າ ໄດ້ມີການຍຶດອຳນາດ ຈາກຣັຖບານຂອງ ຍານາງ ອອງ ຊານ ຊູ ຈີ.
ທະຫານພະມ້າ ໄດ້ຍຶດອຳນາດຈາກ ພັກສັນນິບາດ ແຫ່ງຊາຕເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ໄດ້ກັກຕົວ ຍານາງ ອອງ ຊານ ຊູ ຈີ ຜູ້ເປັນຫົວໜ້າພັກ ທີ່ສາມາດຊະນະການເລື່ອກຕັ້ງ ໃນເດືອນພຶສຈິກາ 2020 ຢ່າງເດັດຖານ ໃນຂນະທີ່ທະຫານພະມ້າ ຜູ້ປະຣາໄຊ ໃນການເລືອກຕັ້ງ ໄດ້ກ່າວຫາວ່າ ມີການໂກງເລືອກຕັ້ງ, ແຕ່ ບໍ່ມີຫຼັກຖານຫຍັງມາພິສູດຄຳກ່າວຫາ ຂອງຕົນເອງ ສ່ວນວ່າ ປະຊາຊົນພະມ້າ ສ່ວນຫຼາຍທີ່ບໍ່ເຫັນດີ ກັບການຍຶດອຳນາດ ກໍອອກມາປະທ້ວງກັນເປັນຈຳນວນຫຼາຍ.
ຊາວບ້ານທີ່ໜີຈາກການສູ້ຣົບກັນ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ນັກຂ່າວວ່າ:
“ມີການໂຈມຕີທາງອາກາດ ເຂົາຖິ້ມລະເບີດໃສ່ບ້ານຂອງພວກເຮົາ. ທະຫານຍິງປືນໃຫຍ່ ມາເຮືອນຂອງພວກເຮົາ ແລະ ເຮືອນກໍຖືກໄຟໄໝ້.”
ຖ່າມກາງ ຄວາມກົລຫົນໃນປະເທດພະມ້າ, ທະຫານພະມ້າ ໄດ້ມີການຍິງປະທະກັນ ກັບ ກອງກຳລັງປ້ອງຕົວເອງຂອງປະຊາຊົນ ທີ່ລຸກຂຶ້ນຕໍ່ຕ້ານທຫານຝ່າຍຣັຖປະຫານ ໃນຂນະດຽວກັນ ທະຫານຊົນຊາຕຊົນເຜົ່າ ຫຼື ກຸ່ມຊາຕຕິພັນ ຢູ່ຫຼາຍຣັຖ ກໍມີການສູ້ກັບທະຫານພະມ້າເຊັ່ນດຽວກັນ.
ທ່ານ ອອງ ມຽວ ມິນ, ຣັຖມົນຕຼີ ສິດທິມນຸດ ຂອງຣັຖບານລວມຊາຕຂອງຢູ່ ທີ່ເປັນຣັຖບານເງົາ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ຜແນກພາສາພະມ້າ ວ່າ ລາວກຳລັງເຮັດວຽກກັບ ກະຊວງມະນຸສທັມ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງໄພພິບັດ ເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ອົບພະຍົບ.
ທ່ານ ກ່າວວ່າ: ພວກເຮົາເຮັດວຽກ ກັບ ສະມາຊິກຣັຖສພາ ແລະ ຜູ້ນຳທາງສາສນາ ທ້ອງຖິ່ນ ເພື່ອໃຫ້ທີ່ພັກພິງຕາມຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ການຊ່ວຍເຫຼືອ ແກ່ປະຊາຊົນທີ່ອົບພະຍົບ. ພວກເຮົາກຳລັງພຍາຍາມຊອກຊ່ອງທາງ ເພື່ອໃຫ້ອາຫານ ແລະ ຢາປົວພະຍາດ.
ທ່ານ ອອງ ແມວ ມິນ ກ່າວວ່າ ກະຊວງສຶກສາທິການ ກຳລັງເຮັດວຽກໃຫ້ການສຶກສາ ແກ່ເດັກນ້ອຍທີ່ອົພຍົບ ຜູ້ທີ່ບໍ່ສາມາດເຂົ້າໂຮງຮຽນໄດ້ ໃນຂນະທີ່ ໜ່ວຍງານອື່ນໆ ກຳລັງປສານງານກັບອົງການຈັດຕັ້ງດ້ານສຸຂພາບ ຂອງກຸ່ມຊົນເຜົ່າ ເພື່ອໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອແກ່ຜູ້ອົບພະຍົບ.
ຢູ່ພາກຕະເວັນອອກ ຂອງ ຣັຖກະຢາ Kayah ທີ່ມີການສູ້ຣົບກັນໃນເຂດເມືອງ ເດໂມໂຊ ລະຫວ່າງ ທະຫານພະມ້າ ກັບ ກອງກຳລັງປ້ອງກັນຕົວເອງ ຂອງປະຊາຊົນ ເຮັດໃຫ້ມີຜູ້ອົບພະຍົບ ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກ ຍານາງ ມາ ຂີນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຄະນະກັມມະການ ຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ອົບພະຍົບຣັຖກະຢາ.
ຊາວບ້ານອີກຄົນນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ນັກຂ່າວວ່າ:
“ເຂົາເຈົ້າຈະແລ່ນໜີ ຖ້າວ່າ ເຫັນທະຫານພະມ້າ ເພາະວ່າ ພວກເຂົາຢ້ານ.”
ຍານາງ ມາຂີນ ກ່າວຕື່ມວ່າ ປະຊາຊົນຜູ້ທີ່ໜີເຂົ້າປ່າ ແລະ ໜີຂຶ້ນພູ ໄດ້ພັກຢູ່ໃນຕູບໄມ້ໃຜ່ ກ້ອງຕົ້ນໄມ້ ເຂົາເຈົ້າຕ້ອງການຢາປົວພະຍາດ ແລະ ອາຫານ. ຍາງນາງກ່າວຕື່ມອີກວ່າ ບໍ່ມີນ້ຳສອາດດື່ມພຽງພໍ ແລະ ປະຊາຊົນຫຼາຍຄົນກໍປສົບກັບການຖອກທ້ອງ. ມັນເປັນຣະດູຝົນ ແລະ ມີສະພາບຫຍຸ້ງຍາກ ໃນເວລາຝົນຕົກໜັກ.
ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ຈາກຕົວເລກສັມມະໂນຄົວ ຂອງຣັຖບານ ໃນປີ 2014, ມີປະຊາຊົນເກືອບ 300,000 ຄົນ ທີ່ດຳລົງຊີວິດ ຢູ່ ຣັຖກະຢາ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ເມືອງ Demoso ແລະ ເມືອງ HPruso ຊຶ່ງປະຊາຊົນຈຳນວນນຶ່ງໃນສາມ ໄດ້ອົບພະຍົບຈາກຖິ່ນຖານ ຍ້ອນການສູ້ຣົບ.