Shangxey hemkarliq teshkilati Uyghur élide ötküzgen “Térrorluqqa qarshi turush birleshme manéwiri” din xitayning urush teyyarliqigha bir nezer

24-Iyul küni shangxey hemkarliq teshkilati Uyghur élide “2024-Térrorluqqa qarshi hemkarliq” namida manéwir ötküzdi. Shangxey hemkarliq teshkilatining xaraktéri nuqtisidin éytqanda, “Térrorluqqa qarshi turush” mezkur teshkilatining qurulushidiki eng muhim seweblerning biri hésablinidu. Mezkur teshkilat térrorluqqa qarshi hemkarliq ornatqandin buyan, bu xildiki manéwirlarni da'im ötküzüp kéliwatidu. Emma bu qétimliq manéwirning Uyghur élide ötküzülüshi heqiqeten tunji qétimliq hésablinidu. Ademni ejeblendüridighan yéri shuki, bu xil manéwir Uyghurlarning qarshiliq heriketliri yüz bergen yillarda emes, belki nöwette xitay “Shinjangda yillardin buyan bir qétimmu térrorluq weqesi yüz bérip baqmidi” dep teshwiq qiliwatqan peytte élip bérilishidur. Démek, bu manéwirning Uyghur élide élip bérilishining keynide bashqa bir seweblerning bolghanliqi ayding.

Adette xitayda yüz bergen birer siyasiy mesililer, weqeler, yéngi siyasetler qatarliq türlük “Yéngiliqlar” üstide hökümet uchur wasitiliri burun yaki kéyin éniqlima süpitide bir yaki bir qanche parche maqale élan qilidu. Shuningdek, bu qétimliq herbiy manéwir heqqidimu xitayning soxu torida 25-iyul bir aptorsiz maqale élan qilindi. Maqalining témisimu “Shangxey hemkarliq teshkilati birleshme manéwiri keynidiki héqiqi meqset néme? ” idi. Derweqe maqalida melum aptor bu qétimliq manéwirning Uyghur élide ötküzülüsh sewebi, meqsiti we bu manéwirning xitay nöwette ötküzüwatqan bashqa manéwirlar bilen bolghan munasiwiti heqqide tepsiliy toxtalghan.

Maqalida, birleshme manéwir ötküzülgen neq meydan'gha nezer salghanda, ademni chöchütidighan bir menzirining körünidighanliqi, her xil tanka we küreshchi ayropilanlarning shinjangning keng tupraqlirida heywetlik awaz chiqirishliri, alahide qisim eskerlirining parashut bilen nishan'gha xatasiz chüshüshi qatarliqlarning kishi qelbige chüshendürgili bolmaydighan bir xil wehime peyda qilalaydighanliqi؛ shundaqla, yuqiri sijilliqtiki teqlidiy urushqa qatnashqan barliq terepler eng ilghar herbiy téxnika we taktikilarni namayan qilghanliqi, térrorluqqa qarshi razwédka qilish, uchur urushidin tartip emeliy jenggiche, her bir halqilarning bir-biri bilen zich baghlan'ghanliqi bayan qilin'ghan.

Maqalida yene, emeliyette bu qétimliq manéwirning peqet noqul menidiki herbiy manéwir bolupla qalmay, yene pisxikiliq urush manéwiri, herbiy küchini körsitish arqiliq, dunyagha shangxey hemkarliq teshkilatigha eza döletlerning her qandaq bixeterlik tehditige taqabil turush iqtidarigha ige ikenlikidek bir uchurni bergenliki؛ bu uchurning muqerrer halda “Shinjangda muqimsizliq peyda qilmaqchi boluwatqan bir qisim kishilerge éghir zerbe” bolidighanliqini bayan qilin'ghan. Démek, bu manéwirning meqsiti Uyghurlarla emes, belki Uyghur mesilisige köngül boluwatqan, xitayning Uyghurlar üstidiki jinayetlirini eyiblewatqan, xitaygha émbargo yürgüzüp, xitay iqtisadigha éghir ziyan élip kéliwatqan amérika bashchiliqidiki gherb döletliri ikenliki ashkara.

Qaraydighan bolsaq, xitay bu yil iyul éyida yalghuz Uyghur élidila emes, belki bashqa eller bilen birlikte köp qétim birleshme manéwir élip bardi we dawamliq élip barmaqchi. Bu heqte xitayning soxu torida 30-iyul küni élan qilin'ghan bir maqalida téximu éniq toxtalghan. “Xelq azadliq armiyesi yer shari xaraktérlik birleshme herbiy manéwir ötküzüp, pütün dunyagha meydan jakarlidi!” témisidiki bu maqalidimu, riqabet bilen pursetning her waqit tengla mewjut bolidighan dewrde, xitay armiyesining chégra halqip, dunyagha yüzlinishi dewrning muqerrer tallishi bolidighanliqi déyilgen. Shundaqla xitayning nöwettiki herbiy küchining dunya xaraktérlik urush qilishqa tamamen shara'it hazirlighanliqi, meyli déngiz-okyanda, meyli quruqluq yaki hawa urushi bolsun, xitay armiyesining qisqa waqitta esker, yémeklik we urush qorallirini urush meydanigha yötkesh iqtidarini hazirlighanliqi, qisqisi, xitayning nöwette dunyadiki eng küchlük bir herbiy qoshun'gha ige dölet ikenliki bayan qilin'ghan.

Derweqe, xitaymu iyulning béshida yawropa ittipaqining bosughisida bélorusiye bilen birlikte “Bélorusiye-xitay birleshme herbiy manéwiri” ötküzüp, natogha heywe qilghanidi. Keynidinla rusiye bilen hemkarliship, jenubiy déngizda birleshme manéwir ötküzüp, amérikagha küch körsetti. Yeni xitay 2024-yili kirgendin buyan 9 gha yéqin dölet bilen türlük shekildiki “Birleshme herbiy manéwir” larni ötküzdi. Hetta yéqinda xitayning teklimakan qumluqida amérikaning eng yéngi tiptiki F35-F22 küreshchi ayropilani, awiyamatkisi we yaponiyening urush bazisi qatarliqlarning modélini yasap, ularni bombardiman qilishni meshiq qilghanliqi ashkarilan'ghanidi.

Yuqiriqi hadisilerdin shunisi éniqki, xitayning Uyghur élide shangxey hemkarliq teshkilatigha eza döletler bilen birliship élip barghan herbiy manéwirining tüp meqsiti “Térrorluqqa qarshi turush” emes, belki kelgüside yüz bérish éhtimalliqi bolghan dunya urushigha teyyarliq qilish. Uyghur élide élip bérilghan bu qétimliq hemkarliq manéwirimu, noqul haldiki shangxey hemkarliq teshkilatigha eza döletler arisidiki hemkarliq emes, belki xitayni qollaydighan, xitay bilen birlikte gherb dunyasigha qarshi urushqa qatnishalaydighan döletler arisidiki hemkarliq.

Xitayning bu qétimliq yer shariwi hemkarliq manéwirining yene bir muhim alahidiliki bolsa, “Uchur urushi” diki hemkarliqi bolup, bu xil uchur hemkarliqining herbiy manéwirdin orun élishi kishini heqiqeten chöchütidu.

 “Uchur urushi” dégenlik emeliyette pen-téxnika arqiliq kalla yuyush, birliksep herikiti élip bérishni körsitidu. Xitayning “Uchur” ni herbiy qoral süpitide qollinishi bir yéngiliq emes elwette. Uchurni qoral süpitide qollinish xitayning dölet qurush, mewjut bolush we tereqqiy qilishida tayan'ghan “Üch qorali” ning biri dep qarilidu. Bu üch qoral bolsa, partiye qoshunini zoraytish, uchur arqiliq kalla yuyush (birliksep qurush) we küresh qilishtin ibarettur. Xitayning “Uchur körüshi” ni xelq'araliq birleshme herbiy manéwirgha élip kirishi yaxshiliqning béshariti emes elwette. Chünki xitay bu usulda xitay ichidiki xelqlerdin halqip ötüp, xitayning hemkarlashquchi döletlerning xelqlirige kalla yuyush, ulardin paydilinip gherb döletlirige buzghunchiliq qilish meqsetlirini emelge ashuralaydu. Burun xitay birliksep arqiliq xitay muhajirliridin paydilan'ghan bolsaq, mana emdi xitay bilen birleshme herbiy manéwir ötküzgen döletlerning puqraliridinmu oxshash usulda paydilinalaydu. U chaghda gherb dunyasining yuqiri pen-téxnikilirini oghrilash, démokratik tüzülmisini qalaymiqan qilish, ichki urushqa sélip qoyushlarning hemmisi xitayning amérika bashchiliqidiki gherb dunyasini yéngishi üchün tolimu köp qolayliqlarni yaritip bérishi tebi'iy!

[Eskertish: bu obzordiki qarashlar aptorning özige tewe bolup, radiyomizgha wekillik qilmaydu]