Choshqa zukami heqqidiki agahlandurush derijisi mékiskida sel töwenlidi emma dunyada yuqiri örlimekte
Muxbirimiz weli
2009.05.04
2009.05.04

AFP Photo
Hazirgha qeder choshqa zukam wirusi bilen yuqumlan'ghanliqi éniqlan'ghan bimar sani 1033 ke yetti. Buxil yuqumluq késel tarqilip kirgenlikini melum qilghan dölet sani 25 ke yetti. Hazirgha qeder yuqumluq choshqa zukami wirusi bilen yuqumlinip ölgen adem sani27. Buning ichide amérikining téksas shtatida mékiskidin kélip ölgen bir kichik bala bar.
Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, hazirgha qeder dunya buyiche choshqa zukami wirusi bilen yuqumlan'ghanliqi éniqlinip, hökümet teripidin melum qilin'ghan san: mékiskida 701, amérikida 245, kanadada 100, en'giliyide 27, gérmaniyide 6, ispaniyide 54, italiyide 4, isra'iliyide 3, fransiyide 2, awstraliyide 1, qalghan jenubiy koriye, yéngi zélandiye, kolumbiye, salwador, hongkong qatarliq 10 nechche dölet yaki rayonda birdin.
Yer shari haywanatlar sehiye orginining bash mudiri bérnard wallatning éytishiche, mékiskida partlighan yuqumluq zukam dunyada tunji qétim ademdin choshqigha yuqturulghan zukam wirusining partlishi bolup hésablinidu. Emma, hazir u bashqa xildiki yuqumluq zukam wirusliri bilen, yeni adem zukami wirusi, qush zukami wirusi we choshqa zukami wirusi bilen ariliship ketti. Bu éniqlashnila emes, dawalashni qéyinlashturmaqta.
Uning eskertishiche, tarqilishi buninggha oxshaydighan shiddetlik yuqumluq zukam 20 - esrde yüz bergen 1 - dunya urushida ispaniyide 40 milyon ademni qirip tashlighan idi.
Her qaysi döletlerning choshqa zukamining aldini élish tedbirliri oxshimaydu
Hazir dunyada her qaysi döeletlerning choshqa zukamining aldini élish, dawalash tedbirliri oxshimaydu. Xitay, rusiye, hindonéziye, filipin, jenobiy koriye qatarliq bir qisim döletler choshqa göshi import qilishni toxtitish tedbirini qollandi. Yawropa birlikidiki döletler, yaponiye, kosowa qatarliq döletler gerche choshqa göshi import qilish cheklenmigen bolsimu,emma choshqa göshini qollinishta alahide diqqet qilishqa bashlidi.Misir qatarliq döletlerde choshqa göshini qollinish azaytildi. Kantinéntol, bilujét, délta qatarliq hawa qatnishi shirketliri yuqumluq choshqa zukami bayqalghan rayonlar ara qatnaydighan ayrupilan qétimini azaytti.
Amérikida choshqa zukami wirusi bilen yuqumlan'ghanliqi éniqlan'ghan mekteplerde oqush toxtitip dawalash tedbiri qollinilishqa bashlidi.
Xitaygha sayahetke kelgen 100 din artuq mékiskiliq kemsitishke uchrighandin kéyin, mékiska hökümiti öz poqralirini xitaydin qayturup kélishni pilanlidi.
Xitay hökümiti hazirgha qeder choshqa zukamini chégridin kirgüzmeymiz dep jakarlawatidu, chet'elliklerning xitaygha sayahetke kélishini cheklewatidu. Uyghur yurtlirida bolsa, xitay kommunist partiyi'isning Uyghur aptonom rayon sékritari wang léchu'en xitay dölet qurghanliqining 60 yilliqini xatirilesh üchün muqimliqni saqlashni birinchi orun'gha qoyush kérek dep jakarlidi.
Choshqa zukami waksinisi bir heptidin kéyin yétip kélidu
Insaniyet hazir özini we ewladlirini yuqumluq choshqa zukamidin saqlash üchün waksinigha muhtaj. Dunya sehiye teshkilatning péshqedem emeldari mari pawlé kiynining bayan qilishiche, birleshken döletler teshkilati hazir dora shirketlirini waksina ishleshke righbetlendürmekte.Roytrs agéntliqining jenwe we londondin bayan qilishiche, hazir dunyada 20 chong shirket waksina ishleshke kirishti. Amérika sehiye idarisi bezi shirketlerge 5 - ayning otturiliridin burun waksina ishlep chiqishqa möhlet berdi. Choshqa zukami waksinisi az dégende yene bir heptidin kéyin yétip kélidu.