Uyghur kishilik hoquq qurulushi ilham toxti qamaqqa höküm qilin'ghanliqining 6 yilliqida uni xatirilidi

Amérikadiki Uyghur kishilik hoquq qurulushi teshkilati 31-iyul küni féysbuk qatarliq ijtima'iy taratqularda uchur élan qilip, xitay türmisidiki ataqliq Uyghur ziyaliysi ilham toxtining ömürlük qamaqqa höküm qilin'ghanliqining 6 yilliqida uni xatirilidi. Ilham toxti 2014-yili “Bölgünchilik” we “Bölgünchilikke qutratquluq qilish” bilen eyiblinip, ürümchi ottura xelq sot mehkimiside sotlan'ghan we ömürlük qamaqqa höküm qilin'ghan. Xitay da'irilirining qarari xelq'arada qattiq ghulghila qozghighan idi.

Amérika, yawropa ittipaqi qatarliq döletler we xelq'ara teshkilatlar xitay sot mehkimisining qararini qattiq tenqidlep, ilham toxtining adil sotlanmighanliqi we derhal qoyup bérilishini telep qilghan. Ilham toxti 2014-yili 3-ayda béyjingda qolgha élinip, ürümchige élip kélinip sotlan'ghan. U sotta özige artilghan atalmish “Jinayetler” ni ret qilghan idi. Uyghur kishilik hoquq qurulushi 31-iyul élan qilghan ilham toxti heqqidiki uchurida: “6 Yil awwal del mushu küni Uyghur ziyaliysi, Uyghurlar bilen xitaylar arisidiki öz ara chüshenchini algha sürüshni meqset qilghan ‛Uyghurbiz‚ torining qurghuchisi bölgünchilik bilen eyiblinip, ömürlük qamaqqa höküm qilindi,” dep tekitlen'gen.

Uningda yene ilham toxtining süruti qoyulup, uning “Netijide Uyghurlar duch kéliwatqan mesile Uyghurlar bilen xitaylar arisidiki her tereplimilik di'alog arqiliqla hel bolidu,” dégen sözi neqil keltürülgen. Buning aldida washingtondiki ‛kommunizm qurbanliri xatire fondi‚ özining bu yilliq “Kommunizm qurbanliri kishilik hoquq mukapati” ning ilham toxtigha bérilgenlikini élan qilghan. Shu yighinda amérika kéngesh palata ezasi marko rubiyo, ilham toxtining “Qilghan xizmiti tüpeyli adaletsiz türmige tashlan'ghanliqi” ni tekitlep: “Silerning kürishinglar barliq erkinlikke intilgüchilerning kürishi, amérika we amérikaliqlar siler bilen birge,” dégen.