Xitay hökümiti tiwittér we feysbukni qollinip xelq'araning Uyghur mesilisi heqqidiki köz qarishini özgertishke urunmaqtiken

Xitay hökümitining ötken yili twittér we feysbukni qollinip turup, Uyghur élide yürgüzüwatqan siyasetliri heqqide zor teshwiqat herikiti yürgüzgenliki ashkarilan'ghan.

“Wal-sitrét zhurnili” gézitining xewer qilishiche, ularning yuqiridiki ijtima'iy supilarni qollinish nisbiti ötken yili tarixtiki eng yuqiri sewiyege yetken, ular bu supilarni ishlitip turup, keng kölemlik tutqun herikitini, jaza lagérlirini we teqib siyasetlirini paydiliq, dep teswirlimekchi bolghan.

Xewerdin qarighanda, yéqinda awstraliye istratégiyelik siyaset tetqiqat orni “ASPI” bu heqte bir tetqiqat ep barghan. Tetqiqatigha qarighanda, xitay dölet taratquliri we diplomatik twittér hésabat nomurlirining Uyghur éli heqqidiki tiwittér uchurlirining ning nisbiti 2020-yili her ayda aldinqi oxshash mezgildikidin 500 ge yéqin köpeygen.

Tetqiqatchilar yene “Facebook” ta, xitay dölet taratquliri bashquridighan ammiwi betlerning Uyghur élige munasiwetlik yollanmilar eng köp körülidighan menbe ikenlikini bayqighan.

Xitay hökümiti tiwittér we feysbukni qollinip turup, bir yaqtin xelq'araliq axbaratlarning Uyghur élidiki emeliyetler heqqidiki xewerlirige hujum qilsa yene bir yaqtin, Uyghur élidiki lagérlarning kespiy maharet bilen terbiyelesh merkezliri ikenliki shundaqla yene Uyghurlarning intayin bextlik turmush kechürüwatqanliqidek perqliq hékayini algha sürgen.

ASPI Ning yéngi doklatigha qarighanda, yuqiriqidek teshwiqatlar hazir xelq'araliq ijtima'iy alaqe tor béketliri arqiliq yenimu köp kishilerge yetküzülüwatqan bolup, xitayning “CGTN” ge oxshash teshwiqat orunlirining tiwittér we feysbuktiki egeshküchilirining sani sel qarighusiz derijide köp bolup, CGTN ning “Facebook” bétidiki egeshküchiliri 115 milyondin éship ketken.

Doklatning qoshumche aptori jakob wallisning qarishiche, hazir xitay hökümiti Uyghur mesilisidiki tenqidiy pikirlerge qarita bashqa döletlerningmu tarixta yüz bergen eyiblirini échish usuli arqiliq munazire peyda qilishtin ibaret bir istratégiye qollanmaqtiken.

Ularning qarishiche, xelq'arada xitayning Uyghurlargha qaratqan siyasetliri sewebidin tenqid we bésim kücheygenliktin bolupmu amérika we gherb ellirining tenqid qilishi we shundaqla 2022-yilliq qishliq olimpik tenheriket musabiqisini bayqut qilish chaqiriqliri kücheygendin kéyin xitay mushundaq amal arqiliq xelq'araning Uyghur mesilisidiki köz qarishini özgertishke urun'ghan.

Tiwittér awstraliye tetqiqat orginining bu doklatidin kéyin xitayning bir qanche teshwiqat hésablirini taqighanliqini jakarlighan. Feysbuk torimu bu mesilige estayidil mu'amile qilidighanliqini bildürgen.