Tom su'ozi: “Biz Uyghurlarning awazi bolushimiz kérek”
2021.07.30
29-Iyul küni amérika dölet mejlis ezaliridin tom su'ozi we kiristofér simis “Amérika dölet mejlisi Uyghur qollash guruppisi” (Uyghur Caucus) qurulghanliqi heqqide birleshme bayanat élan qilghan.
Bayanatta déyilishiche, mezkur guruppa xitay kompartiyesining Uyghur rayonidiki Uyghurlargha qaritilghan sistémiliq kishilik hoquq depsendichilikige bolghan tonushni yuqiri kötürüsh we 21-esirdiki eng chong sistémiliq élip bériliwatqan kishilik hoquq depsendichilikini hel qilishni meqset qilghan qanunlarni qollash üchün xizmet qilidiken.
Awam palata ezasi tom su'ozi ependi bayanatta mundaq dégen: “Addiy qilip éytqanda, biz 21-esirdiki xitay kompartiyesi teripidin élip bériliwatqan, keng kölemde sisitémilashturulghan kishilik hoquqni depsende qilish herikiti toghrisida sözlewatimiz. Dölet mejlisi ezasi bolushtin bashqa, insan bolush süpitimiz bilen bizning her qandaq yerde xarliniwatqan négizlik insaniy izzet-hörmet we diniy erkinlikni qoghdash mejburiyitimiz bar”.
Kiristofér simis ependi mundaq dégen: “Xitay kompartiyesining Uyghurlar we qazaqlargha oxshash musulman topluqlargha qarita élip bériwatqan irqiy qirghinchiliqi we keng kölemde lagérlargha solishi qebih jinayetlerdur. Shi jinpingning pütkül bir topluqni qiynap yoqitishqa urunushigha amérika süküt qilalmaydu. ‛amérika dölet mejlisi Uyghur qollash guruppisi‚ zulumgha uchrawatqan bu mezlumlar bilen birliship, xitay hökümitining Uyghur rayonidiki wehshiy kishilik hoquq depsendichilikige diqqet qilidu we dunyadiki eng éghir kishilik hoquq depsendichilikini tügitish üchün tirishidu”.
Uyghur herikiti teshkilatining bu heqte bergen bayanatigha qarighanda amérika dölet mejlisidiki mezkur “Amérika dölet mejlisi Uyghur qollash guruppisi” qurush teshebbusini Uyghur herikiti teshkilati otturigha qoyghan. Uyghur herikiti teshkilatining re'isi roshen abbas xanim bu heqte ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Bu xil guruppini qurush uzun yilliq ümidimiz idi. Uyghurlarning béshigha kelgen éghir zulum bu guruppini qurush teqezzasini téximu kücheytti”.
Tom su'ozi ependi özining ijtima'iy taratqu bétide Uyghurlarning awazi bolidighanliqini éytqan we mezkur guruppa heqqide mundaq dep yazghan: “Tünügün men xitay kompartiyesi sadir qilghan 21-esirdiki eng chong kishilik hoquq depsendichilikini hel qilish üchün, partiye halqighan ‛amérika dölet mejlisi Uyghur qollash guruppisi‚ qurushqa yardem qildim”.
Tom su'ozi ependi yene ijtima'iy taratqu bétide 27-iyul küni dolan Uyghur réstoranining xojayini xemit kirim ependining a'ilisi bilen körüshkenlikini hembehirligen, we mundaq dep yazghan: “Biz Uyghurlarning hékayisini sözlishimiz kérek. Bügün men 2017-yildin bashlap amérikada yashawatqan Uyghur musulman xemit kérim we uning a'ilisidikiliri bilen körüshtüm. Xemit manga öz a'ilisi we bashqa Uyghurlarning shinjangda bashtin kechürüwatqan kishini échinduridighan ré'alliqi toghrisida sözlep berdi. Men xitay ishiliri ijra'iye komitétining ezasi bolush süpitim bilen xitay kompartiyesining Uyghur musulmanlirigha qiliwatqan ziyankeshlikige qarshi turimen. Biz choqum mejburiy emgekke, jinsiy parakendichilikke, mejburiy tughmas qilish we diniy étiqad erkinlikige tosqunluq qilishqa qarshi turushimiz kérek”.
Roshen abbas xanim mezkur guruppining amérika dölet mejlisidiki roli heqqide mundaq dédi: “Buningdin kéyin dölet mejlisige, aqsaraygha sunulmaqchi bolghan Uyghurlargha a'it herqandaq bir qarar bolsa mushu guruppa biwasite sunalaydu”.
Roshen abbas xanim axirida “Amérika dölet mejlisi Uyghur qollash guruppisi” bilen birliship élip baridighan xizmetliri toxtaldi: “Aldimizda qilidighan nurghun ishlar bar, mesilen olimpikni bayqut qilish mesilisi. Yene maqullinishni saqlawatqan bir qanche qanun-layiheler bar. Qisqiche qilip éytqanda amérika dölet mejliside Uyghurlarning mesilisini küntertipte tutup turidighan bir munber shekillendi”.