Хитай даирилири мәсчиттә байрақ есишни қанунлаштуруш үчүн рай синаш елип бармақта

Иҗтимаий учур вастилиридики ундидарниң қанун салонда 23 - июл күни “мәсчиттә дөләт байриқи есишқа боламду?” дегән мәзмунда соал - җаваблиқ мақалә тарқитилған һәмдә мақалә астинқи қисмиға бу мәслигә қандақ қарайсиз дегән шәкилдә рай синаш елип берилған.

Мақалидә мундақ дейилгән: “мәсчиттә дөләт байриқи чиқарса қәтий болиду, буниң сәвәби мусулман амма өз мәйданини шәрһийлиди,йәни мусулманлар бир вәтәнпәрвәр җамаәттур, дөләт байриқи чиқириш болса вәтәнпәрвәрлик тәрбийисиниң конкретни ипадиси, бу мусулманларниң арзусиға мас келиду.”

Униңда йәнә “қуран кәримдә мәсчиттә дөләт байриқи чиқарса болмайду дегән пәтива йоқ, мусулманларниң дөләткә чоқунуши мәбуд һесабланмайду, дөлитини соймигән көлликитип һәргизму етиқадлиқ көлликитип әмәс, шуңа мәсчииттә дөләт байриқи чиқириш дәл етиқадни һөрмәт қилиштур” дейилгән.

Мақалиниң сәккизинчи нуқтисида “тарихий тәрәққияттин қариғанда ислам дининиң уйғур дияриға киришигә әрәб мустәмликә мәдәнийити сәвәб болған, у, чәтәл таҗавузчилириниң уйғур дияридики мусулманларға зорлап таңған роһий кишәндур” дәп әскәртилгән.

Биз хитай даирилириниң тарқатқан мақалисигә қарита көз қаришини елиш үчүн шветсийәдики диний зиялий абдуллаһ көкярни зиярәт қилдуқ.

Абдуллаһ хитай даирилири “шәрқий түркистандики мәсчитләргә хитай байриқини есиш арқилиқ йәрлик мусулман хәлқниң ғорурини дәпсәндә қилишни базар тапқузуш үчүн һелиғу тоққуз маддилиқ қанун түзүпту, өз алдиға 99 маддилиқ қанун чиқирип барлиқ мәсчитләргә хитай байриқини асқан биләнму, хитай һөкүмитиниң шәрқий түркистандики таҗавузчилиқи мәңгү қануни күчкә игә болалмайду. Бу һәрикәтниң маһийити даириләрниң бир тәрәптин шәрқий түркистанлиқларниң мустәқиллиқини әслигә кәлтүруш ирадисиниң күндин - күнгә күчийиватқанлиқидин раһәтсиз булуватқанлиқини билдурсә, йәнә бир тәрәптин хитай даирилириниң мустәмликә һакимийитини шәрқий түркистанлиқларға етирап қилдурушқа әзәлдин күчи йәтмигәнликини ениқ испатлайду дәп көрсәтти.

Зияритимизни қобул қилған голландийәдики явропа шәрқий түркистан маарип җәмийити дәвәт - тәшвиқат мудири һүсәййин тәҗәлли бу һәқтә өз көз қаришини баян қилди.

Һүсәййин тәҗәлли зиярәт ахирида хитай даирилириниң байрақ есиш һәрикити, рамизан ейида рамизан чәкләш сияситиниң дуня мусулманлириниң қаршилиқиға дуч кәлгәндәк қаршилиққа дуч келдиғанлиқини әскәртти.