Dunya ana til künide türk téléwiziyisi Uyghur ana til mesilisige orun berdi

21-Féwral dunya ana til küni. Bu kün munasiwiti bilen merkizi türkiyediki TV1 téléwiziyisi etigen sa'et on yérimdiki “Renglik sabahlar” mawzuluq programmisida Uyghurlarning ana til mesilisini tonushturdi. Aycha gülden shenler xanim riyasetchilik qilghan neq meydandin tarqitilghan programmida d u q mu'awin re'isi séyit tümtürk ependi alahide teklip boyiche, Uyghurlarning ana tilda oqu-oqutush élip bérishining cheklen'genliki, buning sewebliri we netijiliri toghrisida melumat berdi. Arqidin Uyghurlarning hazirqi weziyiti we türkiyediki musapir Uyghurlarning ehwali toghrisida toxtaldi.

Biz bu tw programmisi toghrisida melumat igilesh üchün “Renglik sabahlar” mawzuluq programmining riyasetchisi aycha gülden shenler xanim, séyit tümtürk ependi we türkiye izmir ége uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqati instituti oqutquchisi proféssor doktor alimjan inayet ependiler bilen söhbet élip barduq.

Aycha gülden shenler xanim bügün 21-féwral küni bir sa'etlik programmini Uyghur mesilisige, bolupmu Uyghurlarning ana til mesilisige ayrishidiki sewebler toghrisida melumat bérip mundaq dédi: “Bizning programmimiz kültür, sen'et, sayahet we tarixiy mezmunlarni öz ichige alidu. Programmimizda birlik, ittipaqliq toghrisidimu toxtilimiz. Dunyaning herqaysi jayliridiki türkiy milletlerning öz medeniyitige ige chiqishi kéreklikini, bularning öz tiligha, dinige, örp we adetlirige ige chiqishi kéreklikini tekitleymiz. Bu sewebtin bügünki programmimizda Uyghurlargha orun berduq. Uyghurlar, qedimiy tarixqa, medeniyetke ige bir türk qowmi. Bügün Uyghurlar bésim astida, tilliri we dinliri cheklimige uchrimaqta. Biz bularni türk xelqige tonutush üchün bügünki programmimizda Uyghurlargha orun berduq.”

D u q mu'awin re'isi séyit tümtürk ependi bügün chiqqan programmida 21-féwral dunya ana til küni munasiwiti bilen nuqtiliq halda xitay hökümitining Uyghurlarning ana tilda ma'arip élip bérishini chekligenliki heqqide toxtalghanliqini bayan qildi.

Séyit tümtürk ependi téléwiziye programmisida Uyghurlarning ana tilining cheklinishi mesilisidin bashqa, Uyghurlar duchar boluwatqan bésimlar toghrisida melumat bergenlikini bayan qildi.

“Renglik sabahlar” programmisining riyasetchisi aycha gülden shenler xanim téléwiziye istansisining Uyghurlarni her da'im qarshi alidighanliqini bayan qildi.

Qimmetlik radiyo anglighuchilar, dunya ana til küni munasiwiti bilen dunya Uyghur qurultiyi mexsus bayanat élan qilghandin sirt, türkiyening istanbul shehiride 19-féwral küni Uyghur akadémisining uyushturushi bilen 7‏-nöwetlik Uyghur ana til we magistir, doktor oqughuchilar ilmiy muhakime yighini échildi. Uyghur akadémiyisining re'islik wezipisini ötewatqan waqtida ana til pa'aliyiti élip bérishni bashlatqan türkiye izmir ége uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqati instituti oqutquchisi proféssor doktor alimjan inayet ependi, bu künning ehmiyitining zor ikenlikini, Uyghur tilini qoghdap qélishning her bir Uyghurning burchi ikenlikini bayan qildi.

Melum bolushiche, birleshken döletler teshkilati ma'arip, pen we medeniyet teshkilati 1999-yili 11-ayning 17-küni, 21-féwral künini dunya ana til küni dep élan qilip, yoqap kétish xewpige duch kéliwatqan milletlerning tilini qoghdashni telep qilghan.

2007-Yili 16-may küni birleshken döletler teshkilatida échilghan ana tilni qoghdash yighinida yene, b d t gha eza dölet hökümetliridin öz dölitidiki az sanliq milletlerning tilini qoghdash tedbirliri élish we uni emeliyleshtürüsh telep qilin'ghan idi. Dunya ana til künini türkiyediki Uyghurlarmu her yili her xil pa'aliyetler bilen xatirilep kelmekte.