«ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ھېكايىلىرىدىن تاللانمىلار» ناملىق كىتاب ئەنقەرەدە نەشر قىلىندى

تۈركىيە باش مىنىستىرلىقى تارمىقىدىكى چەتئەللەردىكى تۈركلەر ۋە قېرىنداش مىللەتلەر ئىدارىسىنىڭ قوللىشى بىلەن نەشرگە تەييارلانغان «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ھېكايىلىرىدىن تاللانمىلار» ناملىق كىتاب ئەنقەرەدىكى غازى نەشرىياتى تەرىپىدىن نەشر قىلىندى. ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى ھازىرقى زامان تۈركىي تىللىرى ۋە ئەدەبىياتى كافېدراسى ئوقۇتقۇچىسى راھىلە ئابدۇۋاھىت قەشقەرلى تەرىپىدىن نەشرگە تەييارلانغان كىتاب 418 بەت بولۇپ، كىتاب مۇندەرىجە، كىرىش سۆز ۋە ھېكايىلەردىن تەركىب تاپقان. كىتابقا تۈركچىگە تەرجىمە قىلىنغان 15 ھېكايە كىرگۈزۈلگەن بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدىكى ئون بىر ھېكايە ئۇيغۇر دىيارىدىكى يازغۇچىلارنىڭ ھېكايىلىرى بولۇپ، كىتابقا يەنە قازاقىستاندىكى ئۇيغۇر يازغۇچىلارنىڭ ھېكايىسىدىن ئىككى پارچە ۋە قىرغىزىستانلىق ئۇيغۇر يازغۇچىلارنىڭ ھېكايىلىرىدىن بىر پارچىسى كىرگۈزۈلگەن. كىتابتىكى بۇ ھېكايىلەر يېزىلىش تارىخىغا قاراپ تىزىلغان.

كىتابقا ئەگە ئۇنىۋېرسىتېتى ئوقۇتقۇچىسى، پروفېسسور دوكتور ئالىمجان ئىنايەت تەرىپىدىن تەرجىمە قىلىنغان داڭلىق يازغۇچى زۇنۇن قادىرنىڭ «ماغدۇرى كەتكەندە» ۋە «چېنىقىش» ناملىق ھېكايىلىرىمۇ كىرگۈزۈلگەن.

كىتابنىڭ تەھرىرلىكىنى نەۋشېھىر ئۇنىۋېرسىتېتى ئوقۇتقۇچىسى دوكتور نەشە ھاربالىئوغلۇ خانىم قىلغان. كىتابنى نەۋشېھىر ئۇنىۋېرسىتېتى ئېغىز ئەدەبىياتى ئوقۇتقۇچىسى دوكتور ئادەم ئۆگەر بىلەن غازى ئۇنىۋېرسىتېتى تۈرك تىلى ۋە ئەدەبىياتى كافېدراسى ئوقۇتقۇچىسى پروفېسسور دوكتور ھۈليا قاساپوغلۇ چەنگەل خانىم تەكشۈرۈپ بېكىتكەن.

بىز «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ھېكايىلىرىدىن تاللانمىلار» ناملىق كىتاب ھەققىدە تېخىمۇ تەپسىلىي مەلۇمات ئىگىلەش ئۈچۈن كىتابنى نەشرگە تەييارلىغان راھىلە ئابدۇۋاھىت قەشقەرلى خانىمغا تېلېفون قىلدۇق، ئۇ كىتابنى تونۇشتۇرىشىمىزنى قوبۇل قىلغان بولسىمۇ، ئەمما پىكىر بايان قىلمىدى.

كىتابنىڭ تەھرىرى دوكتور نەشە ھاربالىئوغلۇ خانىم كىتابنىڭ تۈركىيەدىكى تۈركولوگىيە تەتقىقاتىغا قوشۇلغان بىر تۆھپە ئىكەنلىكىنى بايان قىلىپ مۇنداق دېدى: «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ھېكايىلىرىدىن تاللانمىلار» ناملىق كىتابنىڭ تۈركولوگىيە تەتقىقاتى ئۈچۈن پايدىلىق بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن. مەزكۇر كىتابنى مەن تەھرىرلىدىم، دوكتور راھىلە خانىم نەشرگە تەييارلىدى. مەزكۇر كىتاب تۈركىيە باش مىنىستىرلىقى تارمىقىدىكى چەتئەلدىكى تۈركلەر ۋە قېرىنداش مىللەتلەر ئىدارىسىنىڭ ياردىمى بىلەن نەشرگە تەييارلىنىپ نەشر قىلىندى. كىتابنىڭ بىر بېتىدە كونا يېزىق ئۇيغۇرچە تېكىست، ئارقىسىدىكى بەتكە تۈركچە تەرجىمىسى بېرىلدى. بۇنىڭدىكى مەقسەت ئۇيغۇر تىلىنى تەتقىق قىلىدىغان مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئۇيغۇرچە ئۆگىنىۋاتقان ئوقۇغۇچىلارنىڭ سېلىشتۇرۇپ ئوقۇشى، ئۇيغۇرچە ئۆگىنىشىگە پايدىلىق بولۇشتۇر».

ئەگە ئۇنىۋېرسىتېتى تۈرك دۇنياسى تەتقىقات مەركىزى ئوقۇتقۇچىسى، پروفېسسور ئالىمجان ئىنايەت ئەپەندى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى ھېكايىچىلىقنىڭ 1930-يىللاردا ئوتتۇرىغا چىققانلىقى، ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى ھېكايىچىلىقنىڭ تۈركىيەدە ياخشى بىلىنمىگەنلىكى، بۇ ئەسەرنىڭ ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنى تۈركلەرگە تونۇشتۇرۇش ئۈچۈن پايدىلىق بولىدىغانلىقىنى تەكىتلىدى.

دوكتور نەشە ھاربالىئوغلۇ خانىم تۈركىيە دۆلىتىنىڭ قوللىشى بىلەن ئىككىنچى كىتابنى نەشرگە تەييارلاۋاتقانلىقىنى بايان قىلىپ مۇنداق دېدى: «تۈركىيەدە ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتى ھەققىدە كۆپ تەتقىقات يوق. شۇڭا يەنە چەتئەلدىكى تۈركلەر ۋە قېرىنداش مىللەتلەر ئىدارىسىنىڭ قوللىشى بىلەن راھىلە خانىم بىلەن بىرلىكتە ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتى توغرىسىدا ئىككىنچى كىتابىمىزنىمۇ نەشرگە تەييارلاۋاتىمىز».

پروفېسسور دوكتور ئالىمجان ئىنايەت ئەپەندى تۈركىيەدە بۇندىن كېيىن، ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى تېخىمۇ كۆپ رومان ۋە ھېكايىلەرنى تەرجىمە قىلىپ نەشر قىلىش كېرەكلىكىنى تەكىتلىدى.

تۈركىيەدىكى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتى تەتقىقاتى 1980-يىللارنىڭ ئاخىرلىرىدا باشلىغان بولۇپ، ھازىرغىچە بۇ ھەقتە بىر قىسىم تەتقىقات نەتىجىلىرى مەيدانغا كەلدى. بىر قىسىم ئۇنىۋېرسىتېتلاردا ئۇيغۇر ئەدەبىياتى ساھەسى بويىچە بىر قىسىم تۈرك ۋە ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلار دوكتورلۇق ھەم ماگىستىرلىق ئۇنۋانلىرى ئۈچۈن ئوقۇماقتا.

تۈركىيەدىكى شائىرە زەينۇرە ئەيسا خانىم ئۇيغۇر ئەدەبىي ئەسەرلىرىنىڭ تۈركچىگە تەرجىمە قىلىنىش ئەھۋاللىرى ھەققىدە توختالدى.

مەلۇمكى، مەزكۇر كىتاب «1910-يىلىدىن 2015-يىلىغىچە بولغان ئارىلىقتىكى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتى» ناملىق ئىش پىلانى دائىرىسىدە تەييارلانغان بولۇپ، مەزكۇر پىلانى دائىرىسىدە ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى نامايەندىلەرنىڭ ئىجادىي پائالىيەتلىرى ۋە بىر قىسىم ئەسەرلىرىدىن ئۆرنەكلەر تونۇشتۇرۇلىدۇ. مەزكۇر پىلانى تۈركىيە باش مىنىستىرلىق تارمىقىدىكى چەتئەللەردىكى تۈركلەر ۋە قېرىنداش مىللەتلەر ئىدارىسىنىڭ ئىقتىسادىي جەھەتتىكى قوللىشى ئاستىدا ئېلىپ بېرىلماقتا ئىكەن.