Almatada edebiyatchilar “Idiqut” romanining türkche neshrini tebriklidi

31-Martta almatadiki yazghuchilar öyide qazaqistan yazghuchilar ittipaqi yénidiki Uyghur edebiyati kéngishining kéngeytilgen mejlisi bolup ötti. Uyghur we qazaq ziyaliyliri ishtirak qilghan mezkur mejliste deslep sözge chiqqan qazaqistan yazghuchilar ittipaqi re'isining birinchi orunbasari ghalim zhaylibay yéqinda türkiye paytexti enqerede qazaqistan yazghuchilar ittipaqi Uyghur edebiyati kéngishining bashliqi, tonulghan yazghuchi we dramatorg exmetjan hashirining türk tilida yoruq körgen “Idiqut” romanini tonushturush boyiche chong murasimning ötkenlikini xewer qilip, kitabni mejlis qatnashquchilirigha tonushturdi.

Ghalim zhaylibay bu weqening pütkül köp milletlik qazaqistan edebiyati üchün, qazaqistanliqlarning meniwi bayliqi hem barliq türkiy xelqler üchün chong yéngiliq bolghanliqini alahide tekitlidi.

Nöwette söz alghan “Qazaqistan sana'etchiler, tijaretchiler we yéza igiliki xadimliri birleshmisi” ning prézidénti dilmurat quziyéf exmetjan hashirining “Idiqut” romanining türk tilida neshr qilinishining pütkül qazaqistan üchün chong abruy ikenlikini, Uyghur xelqining tarixini, medeniyitini, sen'itini bashqa tillarda alemge tonushturushning bügünki künde muhim ehmiyetke ige ikenlikini otturigha qoyup, exmetjan hashirining “Idiqut” romanining türk tilida neshr qilinishining pütkül qhashirini chin qelbidin tebriklidi.

U shundaqla Uyghur edebiyatini bolupmu qérindash qazaq xelqige tonushturushta alahide pa'aliyetchanliq körsitip kéliwatqan yash qazaq yazghuchisi da'ulétxan baytursinofning emgikige yuqiri baha berdi.

Dilmurat quziyéf yéqinda özi bashqurup kéliwatqan birleshme ezalirining bir éghizdin qollap-quwwetlishi bilen edebiyat sahesi boyiche “Ilham” mukapatining birinchi derijisini da'ulétxan baytursinofqa tapshurdi. Öz nöwitide da'ulétxan baytursinof Uyghur tilini ana tili süpitide hörmetleydighanliqini, öz emgikini türkiy xelqler dostluqini, ittipaqini téximu mustehkemleshke béghishlighanliqini, bu mukapatning shu yolda yenimu köp emgek qilishqa ündeydighanliqini bildürüp, özining minnetdarliqini izhar qildi.

Radi'omiz ziyaritini qobul qilghan sha'ir we terjiman de'ulétbék baytursinof “Idiqut” romanining türkiyede neshr qilinishigha qazaqistanning türkiyediki elchisi janséyit tüymébayéfning, türkiy xelqler medeniyiti teshkilatining bashliqi düysén qaséyinofning, shundaqla qazaqistanning bu teshkilattiki wekili malik otarbayéfning chong tesiri bolghanliqini bildürdi.

U mundaq dédi: “Bu Uyghur edebiyatiningla emes, belki qazaqistan dölitining chet'elde terghib qilinishi, chet'elde tarqilishigha qoshulghan chong bir töhpe dep hésablaymiz. Bu hemmimiz xushal bolidighan yéngiliq. ‛idiqut‚ romanining bashqa tillargha terjime qilinishi arqiliq Uyghur xelqi edebiyatining bashqa xelqlerge keng tarilishigha mubarek bolsun démekchimen. Bügün mangimu Uyghur xelqining ‛ilham‚ mukapati teqdim qilindi. Bu mukapat dunyadiki 20 milyondin köp Uyghur xelqining, jümlidin qazaqistandiki Uyghur xelqining manga qilghan bir hörmiti dep hésablaymen. Bu ikki xelqning dostluqini ipadileydighan mukapat. Méning azraqla emgikimge Uyghur xelqining teqdim qiliwatqan mukapati méning buningdin kéyinki xizmitimge ilham béridu, dep hésablaymen. Tughqanlirimizgha, Uyghur xelqige rehmet!”

Mejliste sözge chiqqan quddus ghojamyarof namidiki jumhuriyetlik dölet Uyghur muzikiliq komédiye tiyatirining kespiy ittipaq teshkilati bashliqi gülnisem sadiqowa tiyatir mudiri ruslan toxtaxunof namidin exmetjan hashirini tebriklep, uning milliy sen'etning tereqqiyatigha qoshqan zor töhpisi üchün tiyatirning pexriy yarliqini tapshurdi. Qazaqistan yazghuchilar ittipaqining katipi we balilar edebiyati kéngishining bashliqi qali sultan, edebiyatshunas alim rabik ismayilof, Uyghur tiyatiri edebiyat bölümining bashliqi, alime we sha'ire patigül meqsetowa, tiyatir rézhissori yalqunjan shemiyéf, balilar yazghuchisi awut mesimof, dramatorg ekrem exmetof, sha'ir we yazghuchi télman nuraxunoflar exmetjan hashiri we de'ulétbék baytursinoflarni tebriklidi. Ular shundaqla qazaq we Uyghur dostluqi, edebiy ijadiyetning muhim mesililiri heqqide öz pikirlirini otturigha qoydi.

Ziyaritimizni qobul qilghan qazaqistan yazghuchilar ittipaqi yénidiki Uyghur edebiyati kéngishi bashliqining orunbasari, sha'ir we yazghuchi télman nuraxunof bu yili qazaqistan musteqilliqining 25 yilliqi harpisida Uyghur sha'ir we yazghuchiliri hayatida köpligen xushalliqlarning yüz bériwatqanliqini, bolupmu qazaqistanning türkiyediki elchixanisi we türkiy xelqler medeniy teshkilatining Uyghur yazghuchilirining eserlirini bashqimu türkiy tillargha terjime qilishta we neshr qilishta aktip ishlewatqanliqini, ular uyushturghan ijadiy féstiwallarda Uyghurlarningmu utuqlar qazinip, buningdin pütkül dunya Uyghurlirining chong xushalliqqa chömülüwatqanliqini ilgiri sürdi.

U mundaq dédi: “Shularning biri, qazaqistan Uyghur edebiyatining karwan béshi exmetjan aka hashirofning ‛idiqut‚ tarixiy romanining türkiyede türk tilida neshr qilinishini, elwette, chong xushalliq, chong merike, dep qarash kérek. Türk xelqi bilen bizning tilimiz, dilimiz, dinimiz bille bolghachqa, alahide semimiyet bilen bügünki künde Uyghur jama'etchiliki, Uyghur ziyaliyliri buni chong xushalliq bilen qarshi éliwatidu. Yazghuchi esirini bashqa xelqlerge tonushturush wezipisini atquridighan terjiman.

‛idiqut‚ qa oxshash chong romanni türk tiligha terjime qilghan terjimanning bu yerde chong emgiki yatidu. Shexsen yazghuchi rétide, özüm hem Uyghur yazghuchiliri namidin terjiman'gha teshekkür izhar qilmaqchimen. Buningdin kéyinmu türkiy xelqler medeniyet teshkilati, türkiyediki türk qérindashlirimiz bizni her qachan mushundaq qollap-quwwetlep, yazghuchilargha bolghan hamiyliqini dawamlashturidu, dep oylaymen. Shundaqla türk jumhuriyitidiki qazaqistan elchilikige Uyghur yazghuchiliri namidin teshekkür izhar qilimen.”