Turghun almasning cheklen'gen üch kitabi türkiyede qayta neshr qilindi

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2017.02.13
uyghurlar-kitab-305.jpg Dangliq sha'ir we tarixchi turghun almasning d u q teripidin Uyghurche qayta neshr qildurulghan “Uyghurlar” namliq kitabning muqawisi. 2017-Yili féwral.
RFA/Erkin Tarim

Dangliq sha'ir we tarixchi turghun almasning “Uyghurlar”, “Honlarning qisqiche tarixi” we “Qedimki Uyghur edebiyati” namliq kitabliri dunya Uyghur qurultiyi teripidin Uyghurche qayta neshr qilduruldi. Eserning Uyghurche nusxisi 1046bettin terkib tapqan bolup, kitabning tash wariqi kök rengde, qattiq muqawiliq qilip layihilen'gen.

Turghun almasning bu eserliri, 1986-, 1987- we 1989-yilliri ürümchide neshr qilinip uzun ötmey xitay hökümiti teripidin men'i qilinip yighiwélin'ghan idi.

Dunya Uyghur qurultiyi buninggha oxshash Uyghur diyarida cheklen'gen bir yürüsh kitablarni neshr qildurush pilanini tüzüp chiqqan bolup, dangliq tarixchi turghun almasning cheklen'gen üch kitabi bularning ichide iken. Biz bu heqte téximu tepsiliy melumat élish üchün d u q bash katipi dolqun eysa we mezkur kitabni neshr qildurghan jélil turan, tarixchi erkin ekrem ependiler bilen söhbet élip barduq.

Mezkur kitabni neshrge teyyarlighan jélil turan ependi radi'omizgha qilghan sözide, turghun almasning xitay hökümiti teripidin cheklen'gen üch kitabining yéngi nusxisi toghrisida melumat berdi.

Uyghur diyarida cheklen'gen kitablarni chet'elde neshr qildurush pilani asasida bu üch kitabni bir tom qilip neshr qildurghan dunya Uyghur qurultiyi bash katipi dolqun eysa ependi eserni qayta neshr qildurushning ehmiyiti heqqide toxtaldi.

Doktor erkin ekrem ependimu turghun almasning bu esirini shundaqla buninggha oxshash eserlerni chet'elde Uyghurche we bashqa tillarda neshr qildurushning zor ehmiyetke ige ikenlikini tekitlidi.

Dolqun eysa ependi bu kitabni qandaq tarqitilidighanliqi toghrisida melumat berdi.

Turghun almasning “Uyghurlar” namliq esiri 2010-yilida türkiyening istanbul shehiridiki sélén'ga neshriyati teripidin türk tilida neshr qilin'ghandin sirt qazaqistanda rus tilighimu terjime qilin'ghan idi.

1924-Yili qeshqerde dunyagha kelgen turghun almas, 2001-yili 9-ayning 11-küni ürümchide wapat bolghan.

U, bashlan'ghuch mektepni qeshqerde püttürgendin kéyin, a'ilisi bilen birlikte ghuljida olturaqlashqan. Kéyin ürümchide oqughan turghun almas 1940- we 1970 - yilliri köp yillar türmige qamalghan. Uning “Tutqun”, “Ghérib momay”, “Jemile”, “Tenlirim yapraq”, “Ana tupraq” qatarliq nurghun shé'irliri élan qilin'ghan.

Dangliq tarixchi turghun almasning yene, “Uyghur idiqut xanliqi” we “Türkler ” qatarliq chong hejimdiki eserlirinimu yazghanliqi melum.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.