تۈركىيىدە ئۇيغۇرلارغا ئالاقىدار كىتابلار كۆپلەپ نەشر قىلىنىشقا باشلىدى

يېقىندىن بۇيان تۈركىيەنىڭ ئوخشىمىغان نەشرىياتىلىرى تەرىپىدىن ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى، جۇغراپىيىسى، سىياسىتى، تىل-ئەدەبىياتى ۋە مەدەنىيىتىگە ئالاقىدار كىتابلار ئارقا-ئارقىدىن نەشر قىلىنىشقا باشلىدى. مىسال ئالىدىغان بولساق، ئاق چاغ نەشرىياتى تەرىپىدىن «تۈرك جۇمھۇرىيەتلەر ۋە تۈرك خەلقلەر تارىخى» دېگەن كىتابتا، قازاقىستان، قىرغىزىستان، ئۆزبېكىستان، تۈركمەنىستان قاتارلىق تۈرك جۇمھۇرىيەتلەر توغرىسىدا توختالغاندىن كېيىن، ئۇيغۇرلارنىڭ تارىختا قۇرۇلغان ئۇيغۇر دۆلىتى توغرىسىدا مەخسۇس توختالغان ۋە شەرقىي تۈركسىتان تۈركلىرى دېگەن تېمىدا ھازىرقى ئۇيغۇرلارنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتكەن.

تۈركىيىدە 1960-يىللاردىن باشلاپ مۇھەممەتئىمىن بۇغرا ۋە ئەيسا يۈسۈپ ئالىپتېكىنلەر ئۇيغۇرلارغا ئالاقىدار يازغان بىر قانچە پارچە كىتاب نەشىر قىلىنغان بولسىمۇ، يېقىندىن بۇيان ئارقا-ئارقىدىن كۆپ ساندا كىتابلار نەشر قىلىندى.

كۇرشات يىلدىرىم يازغان «شەرقىي تۈركىستان تارىخى جوغراپىيىسى» دېگەن كىتاب، پروفېسسۇر ئەخمەت بىجان ئەرجىلاسۇننىڭ «ئىپتىدائى دەۋردىن 20-ئەسىرگىچە تۈرك تىلى تارىخى» دېگەن كىتابى، پروفېسسۇر مەلەك ئۆزيەتكىن يازغان «ئىسلامدىن ئىلگىرىكى ئۇيغۇرلاردا زېمىن قانۇنى» دېگەن كىتاب، ھۆسەيىن تېكىنئوغلىنىڭ «ھون تۈركلىرى» دېگەن كىتابى، پروفېسسۇر ئۆمەر ئۆزدەن يازغان «تۈرك مۇتەپەككۇرلىرى تارىخى» دېگەن كىتاب، ئەخمەت خەلدۇن تەرزىئوغلى يازغان «كۇرشاد» ناملىق تارىخى رومانى، مۇھەممەد بىلال چېلىكنىڭ «يەركەن خانلىقىنىڭ سىياسى تارىخى» دېگەن كىتابى ۋە «تۈرك بۈيۈكلىرى ۋە تۈرك قەھرىمانلىرى» دېگەن كىتابلار نەشر قىلىندى.

بۇ كىتابلاردا ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى، سىياسىتى، مەدەنىيىتى ۋە تىل-ئەدەبىياتى توغرىسىدا توختالغان.

تۈركىيە-خىتاي مۇناسىۋەتلىرى يېقىنلىشىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە، تۈركىيە نەشرىياتىلىرى تەرىپىدىن ئۇيغۇرلارغا ئالاقىدار كىتابلارنىڭ ئارقا-ئارقىدىن نەشر قىلىنىشى بىر تاسادىپىيلىقمۇ ياكى ئېھتىياجمۇ ۋە ياكى تۈركلەردە ئۇيغۇرلارغا قىزىقىش كۆپىيىۋاتامدۇ؟ بۇ سوئاللارنىڭ جاۋابىغا ئېرىشىش ئۈچۈن تۈركىيە ھاجەتتەپە ئۇنىۋېرىستېتى تارىخ ئوقۇتقۇچىسى دوكتور ئەركىن ئەكرەم بىلەن سۆھبەت ئېلىپ باردۇق.

شۇنىڭغا ئوخشاش، مەركىزى ئىستانبۇلغا جايلاشقان تەكلىماكان ئۇيغۇر نەشرىياتى تەرىپىدىن دىنىي، پەننىي ساھەلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەر خىل تېمىلاردا كۆپلىگەن كىتابلار ئۇيغۇر تىلىدا نەشر قىلىنماقتا.

ئۇيغۇرلارغا ئالاقىدار كىتابلارنىڭ تۈرك تىلىدا نەشر قىلىشىنىڭ قانداق ئەھمىيىتى بار؟ قانداق ئۆنۈمى بولىدۇ؟ بۇ ھەقتە بىز تەكلىماكان ئۇيغۇر نەشرىياتىنىڭ مۇدىرى ئابدۇجېلىل تۇران ئەپەندى بىلەن سۆھبەت ئېلىپ باردۇق.

بىز يەنە بۇ ھەقتە، بىر قانچە پارچە كىتاب تەرجىمە قىلىپ نەشر قىلدۇرغان ئۇيغۇر زىيالىي مىركامىل قەشقەرلى ئەپەندى بىلەن سۆھبەت قىلىپ پىكىر-قاراشلىرىنى ئالدۇق.

يۇقىرىدىكى ئاۋازلىق ئۇلىنىشتىن بۇ ھەقتىكى سۆھبىتىمىزنىڭ تەپسىلاتىنىڭ ئاڭلىغايسىلەر.