Uyghur qatarliq türkiy xelqlerning muqeddes mazarliri bayan qilin'ghan kitab türkiyede neshirdin chiqti

“Qedimqi türklerning muqeddes mazarliri-qurghanlar” namliq kitabning aldinqi béti

“Qedimqi türklerning muqeddes mazarliri-qurghanlar” namliq kitabning bir béti

Proféssor doktor yashar choruxlu yazghan “Qedimqi türklerning muqeddes mazarliri-qurghanlar”namliq eser ötken ay neshirdin chiqti. Istanbuldiki ötüken neshriyati teripidin neshir qilin'ghan 600 betlik kitabni yazghan mimar sinan uniwérsitéti tarix oqutquchisi choruxlu ependi ziyaritimizni qobul qilip, kitab heqqide melumat bérip mundaq dédi: “Bu kitab, ich we ottura asyadiki türklerge we türklerning ata bowilirigha tewe bolghan qurghan dep atalghan mazarlarning qurulmisi bayan qilin'ghan bir qollanma hésablinidu. Qurghan türkche bir atalghu, bu adet türklerde miladidin burun 3 minginchi yillarda bashlan'ghan. Bezi yawropaliq tetqiqatchilar hindi-yawropa milletlirige xas bir mazar aditi ikenlikini ilgiri süriwatqan bolsimu, men buning türkiy milletlerge xas bir adet ikenliki otturigha qoydum. Men tarixta türkiy qowimlar yashighan we bügünmu yashawatqan pütün jaylardiki qurghanlar we qurghanlardin tépilghan arxé'ologiyelik boyumlarni körüp, kitabda bayan qildim. Bu türkiy milletlerning mazar qurulmisini tetqiq qilish üchün paydiliq hésablinidu.”

Mezkur kitab, 9 qisimdin terkip tapqan bolup, birinchi qisimi kirish söz qismidur, bu qisimda mazar, yeni qurghanlar yéyilghan rayonlar, qurghanlar toghrisida élip bérilghan tetqiqatlar tonushturulghan. Bu qisimda yene qurghan sözining menisi, qurghan tetqiqatining qisqiche tarixi, ichki asiya we ottura asiya, sherqiy yawropa, shimaliy qara déngiz we kawkaziye toghrisida melumat bérilgen. Kitabning ikkinchi qismida ichki asiya we ottura asiyadiki qurghanlar bayan qilin'ghan. Bu qisimda noqtiliq halda tashqi monggholiyediki qedimki mazarlar,yeni qurghanlar, qazaqistan we qirghizistandiki qurghanlar, yeni mazarlar, qedimki Uyghur qurghanliri, kanglé, wusun qurghanliri, Uyghur diyarining tömür qorallar dewridiki qurghanlar bayan qilin'ghan. Bashqa qisimlarda dunyaning herqaysi jayliridiki türkiy milletlerning qurghan adetliri bayan qilin'ghan.

Biz kitab heqqide köz qarishini igilesh üchün hajettepe uniwérsitéti tarix oqutquchisi doktor erkin ekrem ependi bilen söhbet élip barduq.

U, qurghan, yeni qedimiy mazar toghrisida türkiyede élip bérilghan tetqiqatlar toghrisida melumat berdi.

Doktor erkin ekrem ependi qedimqi Uyghur qurghanlirining bashqa türkiy milletlerningki bilen oxshimaydighanliqini, özige xas alahidiliklerge ige ikenlikini bayan qildi.

Doktor erkin ekrem ependi qurghanlarning yasilish alahidilikining binakarliq jehettiki alahidilikini bügünki Uyghur binakarliqidimu körgili bolidighanliqini bayan qildi.

Doktor erkin ekrem ependi qedimqi Uyghurlarning nurghun örp-adetining bügünki Uyghurlardimu dawamlishiwatqanliqini bayan qildi.

Kitabni yazghan proféssor doktor yashar choruxlu ependi 1964-yili türkiyening trabzon wilayitide dunyagha kelgen. Istanbul uniwérsitéti sen'et tarixi kespide toluq kursni püttürgendin kéyin, istanbul mimar sinan uniwérsitéti güzel sen'etler fakultétida magistir we doktorluq unwani üchün oqughan. Uning köp sanda maqala we kitabliri neshir qilin'ghan.