Sherqi türkistan inqilabining péshqedem jengchisi xemit kenji wapat boldi

Ixtiyariy muxbirimiz azad qasim
2017.02.23
Xemit-Kenjibayef-xemit-kenji.jpg Sabiq milliy armiye mayori xemit kenjibayef.
RFA

1944-Yili ghuljida qozghalghan sherqi türkistan inqilabining péshqedem jengchisi, sabiq milliy armiye mayori xemit kenji ependi 2017-yili 22-féwral küni 95 yéshida bishkekte wapat boldi.

Xemit kenji ependi 1922-yili ili wilayitining ghulja shehiride dunyagha kelgen bolup, baliliq we ösmürlük dewride ghulja shehiridiki “Ümid” mektipi we rus gimnaziyeside bilim alghan,
Hemde 1942-yildin bashlap “Ümid” mektipide rus tili oqutquchisi bolup xizmet qilghan.

1944-Yili xitay basqunchi hakimiyitige qarshi milliy musteqilliq inqilabi bashlan'ghanda, xemit kenji ependi birinchilerdin bolup milliy armiye sépide urushqa atlinip, ili wilayitini azad qilish urushlirigha qatnashqan. 1945-Yili jenubiy firuntqa atlan'ghan milliy armiye qisimlirining siyasiy komissari abdukérim abbasofning muhapizetchisi süpitide bay nahiyesi we aqsu shehiridiki gomindang qisimlirigha qarshi jenglerge qatnashqan. Milliy armiye qisimliri jenubiy frunttin chékin'gendin kéyin, xemit kenji ependi qomandanliq shtabining buyruqi bilen bash shtab herbiy qurulush bölümining bashliqliqigha teyinlinip, sowét armiyesining tüzülüsh nizamnamisige a'it matériyallarni rus tilidin Uyghurchigha terjime qilip, sherqi türkistan milliy armiyesining nizamnamisini tüzüp chiqqan. 1947-Yilidin 1949-yilghiche milliy armiye shimaliy yönilish qisimlirining shtab bashliqi bolup ishligen.

Xitay kommunist hakimiyiti sherqi türkistanni bésiwalghandin kéyin, her türlük siyasiy bésimlargha duchar bolghan xemit kenji ependi, 1959-yili a'ilisi bilen sabiq sowét ittipaqi qirghizistan jumhuriyitining bishkek shehirige köchüp kélishke mejbur bolghan.

Xemit kenji ependining teziye murasimida söz qilghan qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyitining re'isi artiq hajiyif mundaq dédi: “Biz bügün qirghizistandiki hörmetke sazawer atilirimizning bir bolghan, sherqi türkistan milliy armiyesining sabiq ofitsérliridin mayor xemit kenji akidin ayrilip qalduq. Xemit aka “Ittipaq” jem'iyitining we gézitimizning aktip janköyeri idi. Men jem'iyitimiz namidin merhumning a'ile tawabi'atlirigha chungqur qayghu ichide teziye bildürimen.”

Teziye murasimidin kéyin, radiyomiz ziyaritini qobul qilghan xemit kenji ependining zamandashliridin nazim qembiri ependi merhumning ésil insani peziletliri heqqide toxtilip mundaq dédi: “Men xemit kenji akini kemter, tirishchan, öz wetini we xelqige sadiq bolghan, milliy armiyemizning ofitsérliridin biri dep tonuymen.”

Teziye murasimidin kéyin, merhumning méyiti, jama'etning uzitishi bilen bishkek shehirining sherq yézisidiki qebristanliqqa depne qilindi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.