“Yaponiye tiniqi zhurnili” da sha'ir exmetjan osmanning siyasiy hayati tonushturuldi

“Yaponiye tiniqi zhurnili”

2016 - Yili awghust yaponiyediki dangliq “Yaponiye téniqi” zhurnilida, mezkur zhurnalning tehrir muxbiri sakamoto ependi bilen Uyghur sha'iri exmetjan osmanning söhbiti élan qilin'ghan. Hayat kechmishi sha'irliqtin - siyasetkiche yéyilghan exmetjan osman ependining ikki tereplime hayatini chöridigen asasta élip bérilghan bu söhbette, Uyghurlarning ana wetinining nami eslidiki dölet nami bilen sherqiy türkistan dep élin'ghan we exmetjan osmanning siyasiy sahediki imtiyazighimu hörmet bildürülüp, sherqiy türkistan sürgün hökümiti re'isi dep, tonushturulghan.

“Yaponiye téniqi” zhurnilining 2016 - yilliq 10 - sandiki alaqidar sehipiliride körsitilishiche: zhurnalning birinchi bétige yaponiyening hazirqi padishahi akihito janablirining sözi bilen resimi bérilgen. 24 - Bettin 32 - betkiche bolsa Uyghur sha'iri exmetjan osman ependining mezkur zhurnalning tehriri sakamoto ependi bilen ötküzgen söhbiti bérilgen.

Ijtima'iy taratqularda bu heqte uchur yollap Uyghurlarni xewerdar qilghan yaponiyediki aktip pa'aliyetchi muqeddes xanimning melumatigha köre, qiriq mingdin artuq muqim mushtirisi bar “Yaponiye téniqi zhurnili” yaponiyediki siyasiy, iqtisadiy we medeniy sahelerning nopuzluq ademliri söyüp oquydighan bir zhurnal bolup, uningda Uyghurlargha alaqidar bundaq bir mezmunning élan qilinishi pewqul'adde ehwal dep körsitilgen.

Muqeddes xanimning mezkur söhbet heqqidiki melumatida, bu söhbetning mezkur zhurnalda 8 betni igigenliki we mezmun étibari bilen tilgha élin'ghan témilar - yaponiye ataqliq yazghuchisi mishima yuki'o we noruz güli, sherqiy türkistan sürgünde hökümiti toghrisida, ghulja weqesi we ürümchi weqesining mahiyitidiki oxshashliq we perq, ikki yol yeni musteqilliq küresh yoli we sha'irliq yoli, özlükke bolghan izdinishni toxtatmighan Uyghur edebiyati, sherqiy türkistanning bügünki paji'esi, asiyaning etisi bolup qalmasliq üchün! yasukuni buzrukxanisida körgenler we insan qélipidin chiqqan atom yadro siniqi qatarliq sekkiz sahege yéyilghanliqi eskertilgen.

Biz bu munasiwet bilen ilham mahmut ependi, muqeddes xanim, isma'il chin'giz we exmetjan osman ependilerni ziyaret qilduq.

Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut ependi, bu zhurnalning imtiyazi heqqide oxshash mezmunlarni inkas qilish bilen birge, yuqirida qeyt qilin'ghandek, ayda bir qétim chiqidighan mezkur zhurnalning yaponiyediki siyaset, iqtisad, medeniyet, tarix, milliy ghurur we wetenperwerlik sahesidiki qiriq mingdin artuq muqim mushtirigha ige nopuzluq zhurnalning tehriri we muxbiri sakamoto ependining Uyghurlar heqqide burunmu köp programmilarni ishligenlikini tilgha aldi.

Ilham mahmut ependining éytishiche, exmetjan osmanning bu söhbitide Uyghur edebiyati, tarixi we medeniyiti tonushturulush bilen birge, exmetjan osmanning siyasiy hayati we Uyghurlarning musteqilliq arzulirimu eynen eks ettürülgen.

Ilham mahmut ependining qarishiche, “Yaponiye téniqi zhurnili”ning tehriri sakamotu ependining bu söhbetke özi biwasite sahibxaniliq qilghanliqimu belgilik qimmetke ige iken.

Bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilghan exmetjan osman ependi, özining yaponiye téniqi zhurnilida élan qilin'ghan söhbettin kéyinki hés - tuyghuliri we oy - pikirlirini radiyo anglighuchilirimiz bilen ortaqlashti.

Inkaslardin melum bolushiche, mezkur zhurnalning tehriri muxbir sakamoto ependining ré'alliqqa baghlan'ghan so'alliri bilen exmetjan osmanning sha'irane tuyghuliri eks etken jawablar qiziqarliq we mezmunluq chiqqan bolup, erkinlikke telpün'gen bir pütün milletning simwoli süpitide shéwirlan'ghan bir Uyghurning téniqi “Yaponiye téniqi” bilen qoshulup yaponiye xelqining qelbige singmekte we Uyghurche terjime qilinip Uyghurlar arisidimu keng tarqalmaqta.

Xewerge munasiwetlik uchurlardin melum bolushiche, yaponiyediki qiziqquchilarning alahide teklipi bilen 12 - öktebirdin 16 - öktebir yaponiyede 5 - qétimliq ziyarette bolghan exmetjan osman ependi yene köp mezmunluq we ehmiyetlik pa'aliyetlerde bolghan. Biz bu heqte programmimizning kéyinki qismida melumat bérimiz.