Қазақистанда яшаватқан уйғур җамаити җәмийәтниң һәр саһәлиридә хәйр-сахавәтлик ишларни изчил давамлаштуруп кәлмәктә.
Қазақистанда уйғур тилида чиқиватқан мәтбуатларда, түрлүк паалийәтләрдә бу һәқтә хәвәр вә тәшвиқатлар елан қилинмақта. Һазир уйғур елидә еғир бир вәзийәт шәкилләнгән, болупму ата-анилири лагерларға елип кетилип, миңлиған балилар йетимсирәп қеливатқан бир мәзгилдә қазақистандики уйғурларниң һәр хил җәмийәтлик тәшкилатлири, сахавәтлик инсанлири турмуш-тирикчилики начар һәм қийинчилиқларға дучар болған аилиләргә, йетим-йесирларға, мәҗруһ балиларға, тәбиий апәтләрдин зәрдаб чәккәнләргә хәйрхаһлиқ ярдими көрситишни әнәнигә айландуруп кәлмәктә.
«Уйғур авази» гезитиниң өткән йилиниң ахирқи санида елан қилинған «хәйрхаһлиқ-инсанийлиқниң бәлгиси» намлиқ мақалида ейтилишичә, алмута вилайитиниң әмгәкчиқазақ наһийәсигә қарашлиқ қәйнәзәр йезисида бөрәк кесилигә дучар болған төт яшлиқ данийел дилмуратофқа атап хәйрхаһлиқ консерти болуп өткән икән. Буни «азад йезисиниң күн шолилири» җәмийәтлик фондиниң мудири рәһимҗан мусайоф уюштурған болуп, униңға «яркәнд бағлири», «баһар», «үмид» қатарлиқ сәнәт гуруппилири, шундақла бир қатар сәнәткарлар иштирак қилған. Консерттин чүшкән мәбләғ данийел дилмуратофниң һесаб-чотиға әвәтилгән.
Әмди «айшәму ярдәмгә моһтаҗ» дегән мақалида туғулушидин еғир кесәлләргә муптилла болған йәнә бир гөдәк айшәниң бир нәччә йиллардин буян давалинип келиватқанлиқи, мушу йили январ ейида түркийәдә оператсийә қилиш лазим болуп, униңға 20 миң америка доллири тәләп қилинидиғанлиқи ейтилған. Мақалидин мәлум болушичә, уйғурлар зич олтурақлашқан туздибастав, достлуқ, султанқорған қатарлиқ йеза вә мәһәллиләрдә хәйрхаһлиқ консертлири вә йәрмәнкилири уюштурулған икән. Буниңдин ташқири, бир қатар меһрибан, һесдаш кишиләр вә яшларниң актип иштиракчилиқида мәбләғниң бир қисми йиғилған.
Биз әнә шундақ хәйрхаһлиқ ишлири билән мәшғул болуп келиватқан алмута вилайитиниң қаратуруқ йезиси авут саттароф намидики оттура мәктәп мудириниң тәрбийә ишлири бойичә орунбасари бүбинур ғоҗамбәрдийева билән алақиләштуқ. Бүбинур ғоҗамбәрдийева ханим җумһурийәтлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизиниң қоллап-қувәтлиши билән 2016-йили «сахавәт» топини қурушиға өзи яшаватқан йезида бир мәҗруһ балиниң өлүми сәвәб болғанлиқини оттуриға қоюп, мундақ деди: «бу топқа өз ихтияри билән муһтаҗларға ярдәм қилиш үчүн сахавәтлик инсанлар қошулди. Кейинки йилларда нурғунлиған хәйрхаһлиқ паалийәтлири өткүзүлди. Моһтаҗ җанларға кийим-кечәк, озуқ-түлүк, оюнчуқ, дора-дәрмәккә охшаш керәклик нәрсиләр ярдәм қилинди. 2019-Йилниң март ейида яркәнд шәһиридә 100 дин ошуқ мәҗруһ, йетим балиларға, ялғуз қалған мөтивәрләргә ярдәм сүпитидә хәйрхаһлиқ мурасими уюштурулди.»
Бүбинур ғоҗамбәрдийева мушу йили язда уйғур наһийәсидә чоң хәйрхаһлиқ паалийити уюштурушни көзләватқанлиқини, арилиқта ярдәмгә муһтаҗларни йоқлап, һәрикәтни тохтатмайдиғанлиқини билдүрди.
Қазақистанда әнә шундақ хәйрхаһлиқ ишлирини йүргүзүп келиватқан йәнә бир тәшкилат «мирас» анилар җәмийити болуп, у он йилға йеқин вақиттин буян ишләп кәлмәктә.
Зияритимизни қобул қилған «мирас» анилар җәмийитиниң рәиси әхтирим әхмәтова ханим мундақ деди: «биз 13 аял өз пенсиямиздин пул айрип, ата-анимиздин мирас қалған өрп-адәтлиримизни яшларға чүшәндүрүп, йетим балиларниң, көп балилиқ аилиләрниң, аниларниң әһвалини сорап келиватимиз. 2019-Йили қорамда 22 йетим бала вә көп балилиқ аниларға соғилиримизни бәрдуқ. Қаратуруқ мәктипидә 1-синипқа барған йетим балиларға ярдәм көрсәттуқ. Доппа байримини өткүзгәндә йәнә шундақларға ярдәм берип, меһманларға рәсим-қаидилиримизни көрсәттуқ. Ақсу мәктипидики 1-синиптин 9-синипқичә болған балиларға ярдәм қилдуқ.»
Әхтирим әхмәтова йәнә уйғур нени байрими, саңза байрими қатарлиқ көплигән сәнәт фестиваллирини өткүзүш җәрянида уйғур өрп-адәтлирини, рәсим-қаидилирини тәшвиқ қилиш билән биргә әнә шундақ хәйрхаһлиқ ишлириниму елип барғанлиқини билдүрди. У шундақла 15-январда «мирас» анилар җәмийитиниң 2020-йилдики иш-пиланиниң тәстиқлинидиғанлиқини, бу йилиму қилинидиған ишларниң аз әмәсликини тәкитлиди.
Мәлум болушичә, қазақистанда мундақ хәйрхаһлиқ ишлирини елип бериватқанлар қатарида «иш биләрмән аяллар» кулуби, җумһурийәтлик уйғур етно-мәдәнийәт мәркизи йенидики «нураний анилар кеңиши» қатарлиқ тәшкилатлар, йеза, наһийә, област вә шәһәр бойичә қурулған мәшрәпләр, шундақла айрим сахавәтлик кишиләрму көп икән. Улар юқирида аталған ишлардин ташқири йәнә атақлиқ уйғур намайәндилириниң исмини әбәдийләштүрүш, зиялийларниң әсәрлирини нәшр қилиш вә тарқитиш, уйғур мәтбуатини, сәнитини қоллаш вә башқиму паалийәтләрни йүргүзмәктикән.
Игилинишичә, өткән йили 1-авғуст күни алмута вилайитиниң талғир наһийәсигә қарашлиқ гүлдала йезисида өткән мурасимда «нураний анилар кеңиши» ниң рәиси гүлҗаһан муратова бәш көп балилиқ аилигә йеңи селинған өйләрниң ачқучини тапшурған. Униңға көпчилик билән бир қатарда йәрлик һакимийәт вәкиллириму қатнашқан иди.
