Уйғур көзәткүчиләр: нур бәкри рәисликкә сайланмиди, тәйинләнди

Ундақта, нур бәкриниң рәһбәрлик иқтидари вә униң уйғур хәлқи ичидики тәсири зади қанчилик? төвәндә бу һәқтә уйғур җәмийитидә 5 йилдин бери тарқалған инкаслар вә уйғур көзәткүчиләрниң пикир вә баһалири һәққидә мәлумат беримиз.

Нур бәкри уйғур аптоном райониға рәис қилип қайта тәйинләнгәндин кейин, хитай мәтбуатлири нур бәкри һәққидә узундин- узун тонуштуруш мақалилирини елан қилмақта. Мақалиләрдә униң рәһбәрлик қабилийити, хәлқ ичидики иззәт һөрмити, районниң хизмәтлиригә қатқан төһписи алқишланмақта. Әмма бу мақалиләр, уйғур районини тәкшүрүп тәтқиқ қилмиған, уйғур хәлқиниң тилини билмәйдиған вә йүрикини чүшәнмәйдиған, хитайниң дөләт ахбарат органлиридики мухбирлар тәрипидин қәләмгә елинмақта. Әмма, уйғур тор бәтлиридә вә җамаәт сорунлирида болса, юқириқидин тамамән әксичә учур вә инкаслар тарқалмақта. Буниңдин 3 йил аввал җәмийәттә тарқалған салам нур бәкри, нур бәкри намлиқ шеирда мундақ дейилгән:

Салам нурбәкри, нурбәкри,
Саңа мәндин салам кәтти,
Салам қатари әл дәрди,
Наразилиқ тамам кәтти.

Немә дәр дәп сорима мәндин,
Хәлқ пәйли яман турар.
Вә һәтта сени тиллап,
Еғизлири яман кәтти.

Мустәқил тәтқиқатчи илһам тохти, нур бәкриниң, иқтидарсизлиқи вә рәисликкә лаяқәтсизлики һәққидә мундақ дегән:
-Мән нур бәкриниң қандақчә рәис болуп қалғинини билмәймән вә уни лаяқәтлик бир рәис дәп тонумаймән. Илһам тохти 2009-йилдики зияритимиз давамида, нур бәкриниң уйғурларға вәкиллик қилалмайдиғанлиқини, уйғур мәнпәитини ойлимайдиғанлиқини, әтигәндин кәчкичә, мәркизи һөкүмәткә яхшичақ болушниң койида яшайдиғанлиқини билдүрди.

Йәнә инкаслардин мәлум болушичә, җәмийәттә нур бәкри һәққидә “ваң бәкри”, “нөл бәкри” дегәндәк ләқәмләр бар. Бу ләқәмләрдә нур бәкриниң районлуқ парткомниң сизиқидин чиқалмайдиғанлиқи вә униңдин чиқишқиму җүрәт қилалмайдиғанлиқи баян қилинған.

Уйғур җәмийитидә мана мушундақ тәсиргә игә бир киши бу нөвәтлик қурултайда, районниң рәисликигә қайтидин тәйинләнди. Ундақта, нур бәкриниң хитай мәркизигә ярап кәткән тәрәплири қайсилар? бу һәқтә америкида яшаватқан сиясий көзәткүчи илшат әпәнди оз қарашлирини оттуриға қойди.

Биз бүгүнки бу программимизни, нур бәкри һәққидә йезилған сатира мисралири билән ахирлаштуримиз.

Башлиқ болуп узун өтмәй,
Аҗайип бир әқил таптиң.
Қош тил дедиң чирайлиқ қилип,
Лекин тилим қаян кәтти.

Ешинчидур әмгәк күчи,
Оғул әмәс қизлиримиз.
Қизлар йүрәр ичкиридә,
Ана йиғлар балам кәтти.

Қиз йөткидиң ичкиригә,
Фабрикида ишләйду дәп.
Оғул болмасму бу ишқа,
Аччиқ ютуп атам кәтти.

“уйғурларда техника йоқ,
Хәнзу йолдаш илип кәлгән.
Улар бизниң устазимиз”,
Бу сөзлириң қарам кәтти.

Өз елиңдә уйғур хәлқиң,
Иш тапалмай йүрәр сәрсан.
Хәнзу деһқан техник болди,
Бу уларға бу асан кәтти.

Ана юртта толуп ятқан,
Алтун, кевәз, нефит, қашташ.
Юртумда йоқ кичик көлчәк,
Ичкиригә чоң еқин кәтти.

Хәлқ еғизи яман икән,
Деди сени хитайпәрәс.
Мән бу гәпни дейәлмәймән,
Қәғәз билән аран кәтти.

Аптономға рәис идиң,
Исми униң уйғур иди.
Арилимидиң хәлқни сән,
Яман намиң һәр ян кәтти.