Бала - қазасиз һәҗ үчүн тәйярлиқлар пүтти

Қатнаш вастилириниң тәрәққи қилиши сайисида, сәуди әрәбистаниға берип һәҗ пәрзини ада қилидиған мусулманларниң сани йилдин ‏ - йилға ешип бармақта. Буниңға әгишип мәсчити һәрәм вә һәҗ паалийити елип берилидиған җайлар тохтимастин кеңәйтилип кәлмәктә.

Сәуди әрәбистанида чиқидиған " әл рияд" гезитиниң 2008 - йили 24 - ноябир күнидики санида:" бала - қазасиз һәҗ үчүн тәйярлиқ пүтти"дегән темида бир мақалә елан қилинған болуп, мақалидә мундақ дәп йезилған:" һәҗ паалийитини ада қилиш җәрянида һаҗилар үчүн әң қистилаңғулуқ болидиған җай шәйтанға таш етилидиған орунлар болуп, бу җайда қистаңчилиқтин даим дегүдәк адәм өлүш һадисилири давам қилип кәлгән иди. Пәқәт бир - икки йил болди, һәҗ паалийити җәрянида топлам адәм өлүш вәқәси йүз бәрмиди. Буниң сәвәби шуки, әң қистилиш пәйда қилидиған җай шәйтанға таш атидиған орунлар бурунқи икки қәвәттин төт қәвәткә чиқирилди. Һаҗиларниң бу җайға келидиған йоли билән қайтидиған йоли айрилди. Шуниң билән һәҗдә қистилип адәм өлүшниң алди елинди."

Икки милярд доллар сәрп қилинди

Гезиттә йәнә, һаҗилар шәйтанға таш атидиған җайниң үстигә селинған көврүк һәққидә тохталған болуп, мундақ йезилған:" шәйтанға таш атидиған җайниң үстигә селинған көврүк 4 қәвәтлик болуп, узунлиқи 950 метир, кәңлики 80 метир келиду. 12 Җайдин кириш еғизи болуп, йәнә 12 җайдин айрим қайтиш еғизи бар. 4 Қәвәтлик көврүкниң пүтүп чиқиши үчүн 2 милярд америка доллири сәрп қилинди. Икки милйон һаҗи бирла вақитта бу 4 қәвәт көврүктин бала - қазасиз өтүп һәҗ пәрзини ада қилалайдиған болди."

Сәһийә хизмәтлириму җәңгиварлиқта

Сәуди әрәбистаниниң дөләт телевизорида елип берилған бир сөһбәткә қатнашқан сәуди әрәбистаниниң сәһийә министири доктор абдулла мани мундақ деди:" сәуди әрәбистани һөкүмити қурулған тарихтин бири, һаҗиларға хизмәт қилиш бу мәмликәттики кишиләр үчүн шәрәп вә пәхир болуп кәлди. Чүнки дуняниң һәр қайси җайлиридин һәҗ пәрзини ада қилиш үчүн кәлгән мусулманлар аллаһниң меһманлиридур. Уларға хизмәт қилиш растинла пәхирлинәрлик иш. Биз сәһийә министирлиқи мәнсублириға нисбәтән әң көңүл бөлүшкә тегишлик иш һаҗиларниң саламәтлики вә аманлиқидур. Биз шуниң үчүн ишләймиз. Бу йилқи һәҗни бала - қазасиз өткүзүш үчүн пүтүн тәйярлиқлар һазир болмақта. Һәҗ паалийити елип берилидиған орунларда 24 дохтурхана вә 124 тиз қутқузуш мәркизи хизмәткә һазир турмақта. Мундин башқа он миңдин көпрәк тиббий хадим һаҗиларниң хизмитигә тәйяр болмақта."

Бу хизмәтләрдин йәнила уйғурлар мәһрум болмақта

Мәккидә турушлуқ уйғурларниң ейтишичә, уйғур һаҗиларниң әркин һәҗ қилиш йоли тақалған. Түркийидин йүз миңдин көпрәк һаҗи кәлгән йәрдә, уйғур елидин бу йил һәҗ өмики билән кәлгән пүтүн уйғур сани үч миңға йәтмәйдикән.

Кәлгәнләрму бу җайға келиштин бурун күнләрчә давам қилған өгиниш курслирида алған тәлиматлар буйичә башқилар билән көрүшүштинму қорқудикән, бу җайдиму айиғи үзүлмигән өгиниш курслири сәвәблик мәккә вә мәдинидики муқәддәс җайларни азадә зиярәт қилиш әркинликидин мәһрум икән.