Окраинада коммунизм әхләтлирини тазилаш һәрикити қанат яймақта

Сүрәт, окраина президенти виктор йушинкониң 2008 - йили франсийини зийарәт қилғинида мухбирлар суалиға җавап бериватқан көрүнүши.

Окраина президенти виктор юшинко бүгүн пүтүн дөләт хәлқини, коммунизм әхләтлирини тазилаш арқилиқ тарихниң әсли қияпитини әслигә кәлтүрүп вә адаләт тикләп, дөләтни гүлләндүрүшниң асасини қурушқа чақирди. Америка авазиниң баян қилишичә, түнүгүн окраинаниң ғәрбий җәнубидики иван франковиски вилайитидә, сталин һакимийитиниң бастурушиға учриған хәлқни хатириләш паалийити өткүзүлгән иди. Бу паалийәттә, совет қизил армийиси 1941‏ - йили 6‏ - айда иван франковисикида бирақла қирип ташлиған миңдин артуқ 'сиясий җинайәтчи' хатириләнди.

Әйни вақитта қирғинчилиққа учриған әрләр, аяллар вә кичик балиларниң искилити 1989‏ - йили қайтиидин дәфнә қилинған иди. Бу қетим өткүзүлгән хатириләш паалийитигә окраина президенти юшинко қатнишип нутуқ сөзлиди.

Окраина президенти юшинко пүтүн дөләт хәлқиғә коммунизм әхләтлирини тазилаш чақириқи чиқарған бу вақит, дәл русийә баш миниситири виладемир путин хитайни зиярәт қилиғили бейҗиңға кәлгән вә бейҗиңда хитай билән русийә оттурисида 'башқурулидиған бомба етиш вә сода парахотлириға ракита орунлаштуруш келишими' имзалиниш алдида турған, шундақла йәнә шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилатиға әза дөләт башлиқлириниң сәккизинчи қетимлиқ алий дәриҗилик учришиши башлиниш алдида турған вақитқа тоғра кәлди.

Коммунист қирғинчилиқи музийи қирғинчилиққа қатнашқан сақчиларниң тизимликини елан қилди

Хәвәрдә баян қилинишичә, окраинаниң иван франковисики вилайитидә, коммунист қирғинчилиқиниң дәлиллирини көрситидиған музийи бүгүн зиярәтчиләрни қобул қилишқа башлиди. Бу музийида, әйни вақитта мушу вилайәттә, окраин хәлқиғә қирғинчилиқ қилишқа қатнашқан 377 нәпәр коммунист сақчисиниң тизимлики елан қилинди.

Бу вилайәттики католик вә ортадокис ибадәтханилирида, коммунист қирғинчилиқиға учриған бигуна хәлқләр үчүн өткүзүлгән дуа - тәләпкә, окраина дөләт бихәтәрлик комитетиниң баш катиби қатарлиқ алий дәриҗилик әмәлдарлар вә әйни вақитта зиянкәшликкә учриған хәлқниң уруқ ‏ - туғқанлири қатнашти.

Юшинко: балтиқ деңизи дөләтлиридә сталинни гитлер билән охшаш орунда қоюш тоғрисида қанун тикләнди, окраинаму шундақ қилиду

Хәвәрдә баян қилинишичә, 2004 ‏ - йили русийә зәһәрлигәндә өлмәй сақ қалған окраина президенти юшинко, иван франковисики вилайитидә өткүзүлгән коммунист қирғинчилиқиға учриған хәлқни хатириләш паалийитидә сөзлигән нутқида, "бу дөләттә техичә сақлинип қалған коммунист бәлгилири, коммунист партийә әйни вақитта окраинда хәлққә қирғинчилиқ қилиш үчүн қолланған бәлгиләр қатарлиқ коммунист алвастилиридин дерәк беридиған бундақ коммунизм әхләтлириниң һәммисини тазилаш керәк," дәп көрсәтти.

Президент юшинко нутқида йәнә, сталин окраинада пәйда қилған чоң ачарчилиқни ақлашқа урунған көз қарашларни нумуссизлиқ, дәп тәнқидлиди вә пүтүн хәлқтин бу дөләттики диний алимларни, оқуғучиларни вә һәр саһә зиялийлирини қирған коммунист җаллатлирини, коммунстларға ярдәмләшкән миллий хаинларни сүрүштүрүш қилишни әстин чиқармаслиқини тәләп қилди. "Мушундақ қилғанда андин тарихниң әсли қияпитини әслигә кәлтүрүп, дөләтни гүлләндүргили болиду, балтиқ деңизи дөләтлиридә вә полшада сталинни гитлер билән охшаш орунда қоюш тоғрисида қанун тиклинип болди, окраинаму шундақ қилиду," дәп җакарлиди.

Окраинниң баш ханими йекаҗелинна юшинко му бу паалийәттә сөз қилип 'москвадики қизил мәйданда техичә хәлқни прулетариятлаштурған ленинниң қәбриси сақлинип турмақта, бундақ шараитта, окраинаниң шәрқидики славиян тилида сөзлишидиған хәлқләр арисида сақлиниватқан коммунизм бәлгилирини тазилимай туруп, пүтүн окраин хәлқини бай қилғили болмайду' дәп көрсәтти.

Окраинада тазилиниш алдида турған йәнә 3 миңдин артуқ коммунист бәлгилири вә коммунистлар қойған куча яки мәһәллә намлири бар

Хәвәрдә баян қилинишичә йәнә, окраинадики кишилик һоқуқ тәшкилатлири бүгүн елан қилған баянатида ' тарихта һечқачан ачарчилиқ көрүлүп бақмиған, бәлки явропаниң ашлиқ искилати дәп атилидиған окраинада, коммунист партийә чоң ачарчилиқ пәйда қилди, униңдин кейин йәнә чернобил ядро истансиси арқилиқ окраинлиқларни зәһәрлиди. Буниңдин окраин хәлқидә пәйда болған коммуниситларға болған өчмәнликини пәсәйтиш мумкин әмәс. Гәрчә 2007‏ - йилидин башлап һазирға қәдәр окраинада 400 дин артуқ коммунист бәлгилири тазиланған болсиму, әмма пүтүн окраинада йәнә 3 миңдин артуқ коммунист бәлгилири вә коммунистлар қойған куча яки мәһәллә намлири техичә сақлинип турмақта' дәп көрсәтти.