“Ayallar bayrimi” küni tokyo sheher merkizide Uyghur ayallirining éghir weziyiti tonushturulghan

“8-Mart xelq'ara ayallar bayrimi” künide, yaponiye Uyghur jem'iyitining uyushturushi bilen yaponiye paytexti tokyoda köpligen döletlerning ammiwi teshkilat mes'ulliri qatnashqan muxbirlarni kütüwélish yighini we namayish pa'aliyiti ötküzülgen.

Mezkur pa'aliyetke Uyghurlardin sirt, ukra'ina, bélorusiye, iran, bérma, kambodzha, shundaqla tibet, jenubiy mongghuliye, xongkong, teywen, xitay démokratchiliri we shimaliy koréyening wekilliri bolup köpligen döletlerning ammiwi teshkilat wekilliri ishtirak qilghan.

Igilishimizche, mezkur pa'aliyet, xitay, iran we shimaliy koréye qatarliq mustebit döletlerning öz xelqige qarita élip bériwatqan bésim siyasitining, bolupmu xitayning Uyghurlargha qaratqan irqiy qirghinchiliq siyasiti we bezi döletlerde dawamlishiwatqan urush jeryanida ziyankeshlikke uchrighan ayallarning azab-oqubetlirige dunyaning diqqitini tartish meqset qilin'ghan iken.

RFA/Erkin Tarim

Namayishchilar 8-mart küni, yaponiye paytexti tokyoning shinjyuku békiti aldida muxbirlargha melumat bergen. Arqidin yaponiye Uyghur jem'iyitining bashqurush hey'iti ezasi, dunya Uyghur qurultiyining sherqiy asiya ishlirigha mes'ul wekili sawutjan memet ependi mezkur pa'aliyette söz qilghan. U, Uyghur ayalliri uchrawatqan jismaniy we jinsiy zorawanliqqa qarshi pütün dunyani ornidin des turushqa chaqirghan.

Sawutjan memet ependi ziyaritimizni qobul qilip, pa'aliyetning meqsiti we nishani toghrisida tepsiliy melumat berdi. U, mundaq dédi: “Men bizning jem'iyetke wakaliten bu pa'aliyetke qatnashtim. Men namayishta sözligen sözümde, gerche xitay 20 yilning aldida béyjingda xelq'ara ayallar yighinini achqan, xitayning qanunliridimu xanim-qizlarning heq-hoquqlirining qoghdilidighanliqi körsitilgen bolsimu, lékin sherqiy türkistanda Uyghur ayallirining heq-hoquqining nahayiti éghir depsende qiliniwatqanliqi, köpligen Uyghur ayallirining lagérlarda qiyin-qistaq astida ikenliki, mejburiy tughmas qiliniwatqanliqi, xitay erler bilen mejburiy toy qilishqa zorliniwatqanliqi qatarliq mesililerni otturigha qoydum. Yeni Uyghur ayallar oq-zembireksiz we is-tüteksiz bir urushning astida qiyniliwatqanliqini otturigha qoydum.”

RFA/Erkin Tarim

Sawutjan memet ependining bildürüshiche, bu pa'aliyetke her millet xelqidin bolup 80 etrapida kishi ishtirak qilghan bolup, hemmisi qollirigha öz döletliri we milletlirining bayraqlirini kötürüp sho'arlar towlashqan. Bu jeryanda yaponiye axbaratlirimu neq meydan'gha kélip ularni ziyaret qilghan. Uning éytishiche, bu pa'aliyet Uyghur mesilisi yaponiye metbu'atlirining küntertipidin chüshüp qéliwatqan bir ehwal astida, axbaratlarning diqqitini qattiq éziliwatqan Uyghur xanim-qizlirining mesilisige tartish üchün yaxshi bir purset bolghan.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi exmet létip ependimu bu heqte téléfon ziyaritimizni qobul qilip, “8-Mart xelq'ara ayallar bayrimi” munasiwiti bilen uzun yillardin buyan nurghun döletlerdin kelgen kishilerning bu pa'aliyetni dawamlashturup kéliwatqanliqini, buning Uyghurlarni peqet bilmeydighan kishilerge Uyghurlarni tonushturush üchün paydiliq boluwatqanliqini bildürdi.

Chet eldiki her qaysi ammiwi teshkilatlar uzun yillardin buyan herxil siyasiy we ijtima'iy pa'aliyetler arqiliq, öz awazni dunyagha anglitishqa tiriship kelmekte. Yaponiye Uyghur jem'iyitimu barliq pursetlerdin paydilinip, Uyghurlarning éghir weziyitini tonushturup kelmekte.