Мәғпирәт аблимит: "акам вә тағилиримниң ақивити чоң анамниңкигә охшап қалмисун"

Ихтиярий мухбиримиз азиғ
2020-12-14

Мәғпирәт абликимниң акиси. (2017-Йилдин бири хәвәр йоқ)

RFA/Azigh

Муһаҗирәттики уйғурларниң юртидики аилә әзалириниң җан бихәтәрликигә болған әндишиси барғансери күчәймәктә. Түркийәдә турушлуқ мәғпирәт аблимит аилиси парчиланған муһаҗирәттики уйғурларниң бири.

Мәғпирәт аблимит бу йил 19яшта, сакаря университетида оқуйду. У төт йилдин буян хотән шәһәрлик хәвпсизлик тармақлири тәрипидин тутқун қилинип, йиғивелиш лагерлири вә түрмиләргә соланған акиси вә икки тағисиниң әркинлики үчүн күрәш қилмақта.

Мәғпирәтниң чоң аписи вә тағиси (чоң аписиниң йиғивелиш лагеридин җәсити қайтуруп берилгән, тағиси 20 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинған. Җаза муддитини паләч қиливетилгән һаләттә һазирғичә өтимәктә)

Мәғпирәтниң акиси рашит аблимит 2017-йили хитай хәвпсизлик органлири тәрипидин тутқун қилинған болуп, истанбулдики аилиси һазирғичә униң һәққидә һечқандақ хәвәр алалмиған.

Мәғпирәтниң кичик тағиси заһир абдулла 16йиллиқ кесиветилгән. Заһир абдулла кичик тиҗарәтчи болуп, төт балиниң дадиси икән. Мәғпирәтниң чоң тағиси абдулмиҗит абдулла, 2016-йили тутқун қилинған болуп, 2019-йили кәлгән хәвәргә қариғанда, 20 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинған. Узун йил илгири абдулмиҗит абдулланиң аяли вә икки балиси машина вәқәсидә қаза қилған болуп, әслидинла машина вәқәси сәвәблик саламәтлик әһвалида яхшилиниш болмиған абдулмиҗитниң тутқун қилинғандин кийин түрмидә паләч болуп қалғанлиқи мәлум болған. Сақчилар униң түрмидә узун вақит бәрдашлиқ берилмәйдиғанлиқини, вәзийәт яхшиланса қоюп беридиғанлиқини ейтқан болсиму, аилиси һазирғичә қоюп берилгәнлик хәвирини тапшурувалмиған. Мәғпирәт, абдулмиҗитниң үч балисиниң балилар йиғивелиш лагерлирида икәнлики ейтти.

Мәғпирәтниң 65 яшлиқ чоң аниси патимәхеним абдукерим 2016-йили тутулған болуп, узун мәзгил хитайниң йиғивелиш лагерлирида тутулғандин кийин, 2019-йили 12-айда аилисигә җәсити қайтуруп берилгән. Мәғпирәт зияритимизни қобул қилип, акиси, тағилири вә чоң анисиниң бешиға кәлгән күлпәтләрни тәпсилий ейтип бәрди.

Мәғпирәт абликимниң кичик тағиси. (16 Йил кесиветилгән)

Хитай һөкмитиниң юқири бесимлиқ "етник қирғинчилиқ" сиясити башлиғандин буян муһаҗирәттики уйғурлар хитай бихәтәрлик органлириниң бесимиға вә тәһдитигә учрап келиватқан болуп, мәғпирәт аблимит тутқун қилинған аилә әзалириниң әркинлики үчүн күрәш қилишқа башлиғандин буян, хитай бихәтәрлик хадимлириниң үндидар арқилиқ тәһдитигә учриған. Мәғпирәт үндидарда кәлгән тәһдит учуриниң мәзмуни һәққидә тохтилип мундақ дәйду: "хитай сақчилири анамниң үндидариға: ‹мәғпирәт вәтәндики туғқанлириңизни вә акиңизниң саламәтликини ойлисиңиз, қиливатқан хизмитиңизни тохтитиң. Буларни көз алдиңизға илип келиң. Маңған һәрбир қәдимиңизни буларни ойлап меңиң. Сиз бәк һәддиңиздин ешип кәттиңиз. Өзиңизни биливелиң' дәп учур қилипту".

Мәғпирәт аблимит зияритимизниң ахирида тағилири вә акисиниң ақивитиниң чоң анисиға охшаш паҗиәлик ахирлишишини халимайдиғанлиқини ейтип мундақ деди: "башқа туғқанлиримдин хәвирим йоқ, қайсиси һаятта, қайсиси түрмидә. Һазирчә пәқәт икки тағам, акам вә чоң анамниңла хәвирини алалидим. Мән акам вә тағилиримниң ақивитиниң чоң анамға охшаш болуп қалмаслиқини, улар билән сақ-саламәт қайта көрүшүшни арзу қилимән. Мән улар үчүн қолумдин келишичә күрәш қилимән. Авазимниң пүтүн дуняға тарқилип, акамниң, чарисиз вә әһвали шунчә еғир болған, балилирини сиғинған тағилиримниң хитайниң қолидин қутулушини үмид қилимән".

Мәғпирәт аблимит, истанбулда бир қанчә йилдин бири хитай тәрипидин тутқун қилинған туғқанлириниң әркинлики үчүн изчил паалийәт қилип келиватқан йиғивелиш лагерлири қурбанлири йеқинлириниң актип паалийәтчиси болуп, лагер қурбанлири йеқинлири хитай һөкмитиниң бесими вә түркийәдики қийин шараитларға тиз пүкмәй паалийәтлирини изчил давамлаштуруп кәлмәктә.