Các số liệu chính thức được công bố cho thấy, năm 2008 nền kinh tế VN ở trong tình trạng đầu sóng ngọn gió, nhiều lãnh vực không hoàn thành mục tiêu, nhưng xuất khẩu nông lâm thuỷ sản tăng mạnh lên mức hơn 15 tỷ đô la, trong đó gạo, cà phê, tôm cá là những sản phẩm chủ lực.
Thế nhưng trong khi chờ đợi hạ tầng cơ sở ở nông thôn được cải thiện, chờ đợi Nhà nước cho vay ưu đãi để cơ giới hoá nông nghiệp, chờ đợi hệ thống kho trữ lúa gạo đủ mạnh được thiết lập trong nhiều năm sắp tới, có những việc được gọi là cần làm ngay để giúp đỡ người nông dân một cách thiết thực.
Thiếu tổ chức
Có vẻ như chương trình kích cầu bù lãi suất 4% mà các doanh nghiệp được hưởng, chưa đến được với người nông dân, dù rằng chính sách này có đề cập tới cá nhân và hộ nông dân thuộc diện được vay để sản xuất mùa vụ.
Nông dân vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay đang vay tiền của ngân hàng NN-PTNT địa phương với lãi suất như thế nào: "Lúc cơn sốt giá là nhà ngân hàng cho mình vay 1,6% hoặc 1,7%, lúc sau hồi trong Tết cho vay 1,1% 1,75% rồi qua Tết họ cho mình vay 0,75% một tháng."
Lúc cơn sốt giá là nhà ngân hàng cho mình vay 1,6% hoặc 1,7%, lúc sau hồi trong Tết cho vay 1,1% 1,75% rồi qua Tết họ cho mình vay 0,75% một tháng.
Nông dân ĐBSCL<br/>
Với lãi suất 0,75% một tháng, mà người nông dân vừa mô tả, tương đương 9% lãi suất năm.Theo những người hiểu chuyện thì đây không phải là mức được ưu đãi.
Một trong các nhược điểm của hoạt động nông nghiệp là sự riêng lẻ cá thể, nông dân mạnh ai nấy làm. TS Nguyễn Quang A, Viện trưởng Viện Nghiên Cứu Phát Triển IDS một tổ chức tư nhân ở Hà Nội nhận định:
“Quan trọng nhất là có những chính sách để kích thích người nông dân tự tập họp lại… Nông dân ở Việt Nam nghe đến hợp tác xã là ớn rồi, nhưng hợp tác xã theo đúng nghĩa của nó là một loại hình tổ chức rất tốt đối với nông dân. Nhưng bởi vì người ta đã bị hợp tác xã làm cho kinh hoàng trong thời gian xưa rồi.
Bản thân tôi đề nghị có thể nên dùng một cái từ khác đi, nó có thể hơi lạ đối với thế giới nhưng vì hoàn cảnh của VN như thế, để làm sao cho người nông dân VN có thể tập họp nhau lại họ mới có sức mạnh. Bà con nông dân tự tập họp nhau lại thành một tổ chức kiểu gì đó, gọi là công ty cổ phần, gọi là hợp tác xã hay tập đoàn, hay gọi là gì gì cũng được.
Nhưng họ gắn kết với nhau, họ chia sẻ với nhau về lợi ích, về thông tin và họ phải trở thành đối tác có trọng lượng, có tiếng nói để có thể đàm phán với những người đối tác khác về kinh doanh lúa gạo hay các mặt hàng nông nghiệp khác.
Và họ là những người cai quản, là những người quyết định lúc nào thì sản xuất loại gì, trữ ra sao… và với những chính sách của nhà nước nhằm khuyến khích họ làm, chứ không phải để nhà nước đứng ra làm.”
Hợp tác xã theo đúng nghĩa của nó là một loại hình tổ chức rất tốt đối với nông dân. Nhưng bởi vì người ta đã bị hợp tác xã làm cho kinh hoàng trong thời gian trước. Nên nông dân ở Việt Nam bây giờ nghe đến hợp tác xã là ớn rồi.
TS Nguyễn Quang A <i> </i>
Quên nông dân là sai lầm lớn
Ngày 1/4/2009 Chính phủ loan báo sẽ tập trung kích cầu cho khu vực nông nghiệp nông thôn, đề án này đang được Bộ NN-PTNT hoàn chỉnh. Phải đến khi có khủng hoảng, kinh tế suy giảm về nhiều mặt, Nhà nước mới nghĩ về nông nghiệp nông thôn một cách trân trọng đến vậy.
Có thể là những người hoạch định chính sách đã có tầm nhìn xa hơn, khi thấy rõ là trong giai đoạn suy giảm kinh tế hiện nay, nông nghiệp vẫn là sức mạnh chỗ dựa của cả nước.
TS Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên Cứu Chiến Lược và Chính Sách Phát Triển Nông nghiệp Nông Thôn phát biểu trên báo chí rằng, nếu đầu tư ngân khoản tương đương 1% tổng sản phẩm nội địa GDP vào nông nghiệp sẽ làm cho tổng giá trị GDP của VN tăng lên 1,2%, trong khi cùng số vốn vừa nói đầu tư vào công nghiệp thì tổng giá trị GDP cả nước chỉ tăng 0,64%.
Ông Đặng Kim Sơn giải thích bằng luận cứ, 70% dân số VN sống ở nông thôn kích cầu vào nông nghiệp sẽ làm tăng thu nhập của nông dân. Một khu vực dân số đông đảo được tăng lợi tức, tất nhiên sẽ tăng sức tiêu thụ. Và theo ông, ít nhất có thêm 1 triệu việc làm mới.
Nhiều chuyên gia cho rằng, có thể đây sẽ là hướng đi sắp tới của chính phủ VN. Nếu sự thực hiện là nghiêm chỉnh và đứng đắn thì người nông dân sẽ có cuộc sống ổn định hơn.