Ông Scott Johnson, luật sư, nhà hoạt động nhân quyền quốc tế và đã có nhiều năm tìm hiểu về vấn đề nhân quyền, tự do tôn giáo ở Việt Nam nhận định về tình hình ở Việt Nam sau các vụ đàn áp vừa rồi.
Bằng nhiều cách
Scott Johnson: Ở Việt Nam, chính quyền đã sử dụng biện pháp đàn áp tôn giáo một cách tinh vi. Trong nhiều năm, chính quyền Việt Nam đã phải chịu sức ép của quốc tế để chấm dứt việc xóa bỏ tôn giáo, bao gồm Phật giáo, Công giáo, hay Tin lành và các giáo phái khác trong nước.
Để đáp lại những kêu gọi của quốc tế, thay vì tấn công trực tiếp vào các tôn giáo, Việt Nam đã sử dụng các biện pháp như cho người thâm nhập vào các giáo phái.
Theo tôi, Việt Nam là một nước một đảng độc tài, họ làm tất cả những gì có thể để cố gắng duy trì quyền lực. Vì thế họ cần phải đàn áp con người, đàn áp những người đối lập dám lên tiếng đấu tranh vì quyền con người, vì tự do tôn giáo, chẳng hạn như Phật giáo.
Họ đã thay đổi sách lược bằng cách tạo nên những giáo phái hợp pháp và không hợp pháp. Họ đã làm điều này nhiều năm rồi, và bây giờ thì chúng ta đã có văn bản do chính phủ Việt Nam soạn thảo nêu lên chính sách của họ để xóa bỏ các nhóm tôn giáo đối lập của người Việt ở nước ngoài bao gồm Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất.
Việt Nam là một nước một đảng độc tài, họ làm tất cả những gì có thể để cố gắng duy trì quyền lực. Vì thế họ cần phải đàn áp con người, đàn áp những người đối lập dám lên tiếng đấu tranh vì quyền con người, vì tự do tôn giáo.
Ô. Scott Johnson
Việt Hà: Ông nói đến văn bản chính thức của chính phủ Việt Nam liên quan đến việc xóa bỏ các nhóm tôn giáo đối lập của người Việt ở hải ngoại là văn bản nào?
Scott Johnson: Văn bản đó giờ đây đã được nhiều người biết đến. Nó đã được nói đến trước quốc hội Mỹ vào năm 2005. Ông Võ Văn Ái, đại diện của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất đã ra điều trần trước hạ viện Mỹ về văn bản này.
Có rất nhiều các tổ chức phi chính phủ đều biết về văn bản đó và về chính sách của Hà Nội. Hà Nội đã soạn thảo văn bản đó và tôi xin trích lời trong văn bản đó của Hà Nội là họ sẽ xóa bỏ hoàn toàn giáo hội phật giáo hải ngoại.
Việt Hà: Ông có bằng chứng nào về việc chính quyền Việt Nam cho người thâm nhập vào các giáo phái của người Việt ở hải ngoại để phá hoại?
Scott Johnson: Có một trường hợp đặc biệt là có một nhà sư ở miền Tây Úc, ông đã từ chối không tuân theo chính quyền cộng sản Việt Nam, không chịu sự kiểm soát của chính quyền Việt Nam, vì thế họ đã tìm cách thâm nhập và tạo sức ép lên ông.
Ông đã dẫn phái đoàn các nhà sư Việt Nam ở hải ngoại đến quốc hội Úc theo lời mời vào năm ngoái. Ngay ngày hôm sau, chùa của ông bị báng bổ. Vào hồi đầu tháng 10 năm 2009, cũng vị sư đó dự hội thảo về Phật giáo ở Los Angeles và họ tuyên bố là họ sẽ không từ bỏ tự do tôn giáo và không đầu hàng cộng sản, tiếp tục đấu tranh cho nhân quyền, thì ngay sau đó một tượng phật trong chùa của ông bị chặt đầu.
Cũng vào đầu năm 2009, vị sư này đã tài trợ cho một chuyến đi của giáo hội phật giáo Việt Nam thống nhất đi Paris để tuyên truyền một cuốn sách của Hòa thượng Thích Quảng Độ. Chỉ vài ngày sau ông nhận được một bức thư cáo phó cho ông gửi đến đúng địa chỉ của ông.
Theo người Việt Nam, thì khi nhận được thư kiểu này thì có nghĩa là lời đe dọa giết. Đó là sự đe dọa. Với thực tế về chính sách của Hà Nội thể hiện trên văn bản mà chúng ta đã biết thì đây là một điều nghiêm trọng.
Tôn giáo và Chính trị
Việt Hà: Thưa ông, chính quyền làm cách nào để đưa được người thâm nhập vào cộng đồng tôn giáo của người Việt ở hải ngoại?
Scott Johnson: Kiểu làm này của họ đã được thực hiện trong nhiều năm. Họ hứa với một vài vị sư tham gia để phá hoại phong trào dân chủ, phá hoại các nhóm hải ngoại. Bảo họ tham gia vào các nhóm đó, dò la tin tức, mang tin tức về cho chính quyền Việt Nam, cố gắng tạo sự chia rẽ.
Tôi đã phỏng vấn một trường hợp 2 năm trước. Có một người Thượng muốn được đi North Carolina thăm gia đình. An ninh bảo ông ta là ông ta không thể đi, nhưng nếu ông ta cộng tác làm gián điệp theo dõi cộng đồng người Thượng ở North Carolina cho chính quyền thì họ sẽ để ông đi. Họ đã làm ở Mỹ, thì tại sao không làm ở Úc, nhất là với trường hợp của vị sư vừa nói với những sự kiện hết sức trùng hợp.
Việt Nam muốn các giáo phái ở hải ngoại không được nói về chính trị. Vì thế họ sử dụng mọi mánh khóe để làm cho các Phật tử ở hải ngoại phải im lặng, chịu theo đường lối của đảng Cộng sản.
Ô. Scott Johnson
Họ thiết lập một mặt trận. Họ có một hội thảo hồi tháng giêng năm 2009 gọi là phật giáo Việt Nam đoàn kết liên lục địa. Tôi đã nói chuyện với những nhà đấu tranh cho Phật giáo lâu năm, họ có những thông tin về mặt trận này.
Việt Nam muốn các giáo phái ở hải ngoại không được nói về chính trị. Vì thế họ sử dụng mọi mánh khóe để làm cho các Phật tử ở hải ngoại phải im lặng, chịu theo đường lối của đảng Cộng sản.
Việt Hà: Vậy với cách làm đó của mình, chính quyền Việt Nam đã tạo được ảnh hưởng gì chưa, ông đánh giá thế nào về các ảnh hưởng đó?
Scott Johnson: Tôi không thể trả lời chính xác họ thành công đến mức độ nào. Nhưng tôi có thể thấy là nó sẽ thất bại. Làm sao có ai lại bị lừa bởi mánh khóe này. Nó có thể tạo nên một số vấn đề ở một số cộng đồng, nhưng đó là cách làm cũ. Hà Nội có cánh tay đàn áp rất dài.
Họ làm việc này trong nhiều năm. Nhưng tôi tin là các cộng đồng biết điều gì đang xảy ra và họ sẽ chống lại. Tôi đã nói chuyện với các phật tử ở hải ngoại và họ kiên quyết sẽ chống lại. Tôi nói chuyện với những người Thượng và họ nói họ cũng kiên quyết chống đến cùng.
Danh sách CPC?
Việt Hà: Vậy theo ông, nếu trường hợp Việt Nam bị đưa lại danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo trong năm nay thì điều này có tạo sức ép lên chính quyền Việt Nam, khiến họ phải tôn trọng tự do tôn giáo hơn không?
Scott Johnson: Tôi hoàn toàn tin là Việt Nam xứng đáng vào danh sách CPC. Họ đáng ra phải chịu trách nhiệm nhiều hơn thế về những gì họ đã làm. Họ giết người, đàn áp bất cứ ai chống đối, kể cả các blogger. Họ giết hại những người Thượng theo đạo Tin lành.
Chúng ta không thể im lặng trước những gì đang diễn ra. Chúng ta cần phải làm gì đó, và vì vậy việc đưa Việt nam vào danh sách CPC là một bước đi đúng lúc này.
Ô. Scott Johnson
Họ giam giữ tại gia Hòa thượng Thích Quảng Độ, người được đề cử giải Nobel hòa bình. Chính quyền Hà Nội hiện vẫn đang đàn áp tôn giáo và vẫn không hề có một tiến bộ nào.
Thậm chí Tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế đã cho rằng những vụ đàn áp tôn giáo của Việt Nam thời gian gần đây là tệ nhất trong vòng 20 năm qua.
Chính quyền Việt Nam đã cố gắng lừa dối cộng đồng quốc tế, lừa dối Mỹ và liên minh châu Âu bằng cách tạo ra các giáo hội hợp pháp và không hợp pháp. Đó thực chất vẫn là chính sách đàn áp tôn giáo, và cộng đồng thiểu số.
Vì thế chúng ta không thể im lặng trước những gì đang diễn ra. Chúng ta cần phải làm gì đó, và vì vậy việc đưa Việt nam vào danh sách CPC là một bước đi đúng lúc này.
Việt Hà: Xin cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn đài chúng tôi.