Vụ Bát Nhã
Sự việc này đến nay vẫn còn gậy xôn xao dư luận trong ngoài nước. Bản thông cáo mới đây của tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho rằng vụ trục xuất hơn 300 tu sinh khỏi tu viện Bát Nha, tỉnh Lâm đồng hồi cuối tháng 9 vừa qua là một dấu nhấn cho hành động đàn áp tôn giáo của Chính phủ Việt Nam.
Lên tiếng với đài Á châu tự do về vấn đề này, bà Sophie Richardson, Giám đốc phụ trách Châu Á của Human Rights Watch nói:
"Chúng tôi đã quan ng ại v ề v ấn đ ề t ự do tôn giáo c ủa Vi ệt Nam khi chính ph ủ Vi ệt Nam v ẫn ti ếp t ục h ạn ch ế ho ạt đ ộng c ủa các giáo phái không đăng ký, ho ặc tìm cách ngăn c ản không cho các tín đ ồ đ ược th ực hành tín ng ưỡng.
Chúng tôi đ ặc bi ệt lo l ắng v ề v ụ t ấn công vào tu vi ện Bát Nhã n ơi hàng ch ục tu sinh b ị tr ục xu ất kh ỏi đây và ph ải tìm n ơi trú ẩn ở m ột tu vi ện khác cách xa kho ảng 16 km.
Chúng tôi nhìn th ấy ở đây là m ột v ụ t ấn công nghiêm tr ọng đ ặc bi ệt vào m ột nhà lãnh đ ạo tôn giáo n ổi ti ếng, Thiền s ư Thích Nh ất H ạnh, ng ười đã đ ược nhà n ước Vi ệt Nam chào đón tr ở v ề thăm vài năm tr ước. Vì th ế chúng tôi xác nh ận đây là m ột b ước lùi th ực s ự ở Vi ệt Nam."
Chúng tôi nhìn thấy ở đây là một vụ tấn công nghiêm trọng đặc biệt vào một nhà lãnh đạo tôn giáo nổi tiếng, Thiền sư Thích Nhất Hạnh, người đã được nhà nước Việt Nam chào đón trở về thăm vài năm trước. Vì thế chúng tôi xác nhận đây là một bước lùi thực sựở Việt Nam.<br/>
Bà Sophie Richardson<br/>
Tu viện Bát Nhã được thành lập năm 1995 bởi thượng tọa Thích Đức Nghi. Năm 2007, ông đồng ý cho Thiền sư Thích Nhất Hạnh và tăng thân Làng Mai tại Pháp xây dựng nơi này thành một trung tâm tu học Phật giáo theo pháp môn Làng mai. Tu viện này có khoảng 400 thầy, sư cô và tăng sinh tu học.
Vào tháng 6 năm nay, điện và nước của tu viện này bị cắt, sau khi thựợng toạ Đức Nghi không bảo lãnh cho các tăng sinh và tu sĩ lưu trú tu học tại tu viện nữa. Người từ bên ngoài đến chửi bới, dọa nạn và lấy thức ăn, đồ dùng của họ.
Đỉnh điểm của vụ xung đột là vào hồi cuối tháng 9, khi một nhóm đông người bao gồm côn đồ và công an mặc thường phục đến đập phá đồ đạc, đánh đập các tu sinh, đuổi họ ra ngoài.
Cũng theo báo cáo này của Tổ chức Theo dõi nhân quyền thì có 2 tu sĩ là thầy Pháp Hội và Pháp Sĩ bị công an bắt giữ và đến bây giờ vẫn chưa biết tung tích ở đâu. Hơn 200 tăng sinh, trong đó hơn một nửa là ni cô, những người tu theo pháp môn Làng Mai của thiền sư Thích Nhất Hạnh, đã phải chạy khỏi tu viện và đến lánh nạn tạm thời tại một tu viện gần đó là tu viện Phước Huệ.
Chính sách tôn giáo?
Một trong những cách giải thích nguyên do sâu xa của vụ đàn áp tại tu viện Bát nhã được cho là bắt nguồn từ những đề xuất của thiền sư Thích Nhất Hạnh với chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, trong chuyến thăm gần nhất về Việt Nam của phái đoàn tăng thân Làng Mai hồi năm 2007.
Theo đó, thiền sư Thích Nhất Hạnh đề nghị 10 điểm cải cách tôn giáo, torng đó có những đề nghị quan trọng như, chấm dứt toàn bộ việc theo dõi các hoạt động tôn giáo, giải tán Ban tôn giáo chính phủ, mà trước tiên là công an tôn giáo, cho phép tất cả các tổ chức tôn giáo được hoạt động tự do theo khuôn khổ luật pháp và như mọi tổ chức xã hội, văn hóa và công nghiệp khác.
Cũng có người nói rằng việc thiền sư Thích Nhất Hạnh công khai ủng hộ Đức Đạt Lai Lat Ma của Tây tạng khiến Trung quốc tạo sức ép lên Hà Nội cũng được cho là có liên quan đến chuyện ở tu viện Bát Nhã.
Trong buổi họp báo ngày 8 tháng 10 vừa qua, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Nguyễn Phương Nga đã phủ nhận mọi tin tức liên quan đến tu viện Bát Nhã. Bà khẳng định rằng ‘không có cái gọi là Việt Nam ép bốn trăm người tu theo pháp môn Làng Mai phải rời khỏi tu viện Bát Nhã’ và thông tin ‘đã xảy ra đụng độ giữa các sư thầy sư cô tại tu viện Bát Nhã và chính quyền làm một số người bị thương và bị bắt’ là hoàn toàn sai sự thật.
Bà Nga nói rằng những tu sĩ theo pháp môn Làng mai đã tổ chức khoá tu tại chùa Bát Nhã mà không xin phép Giáo Hội Phật Giáo Việt nam và cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Số người tới tu cũng không đăng ký tạm trú theo quy định của pháp luật, rằng việc làm này là vi phạm quy định về thủ tục hành chánh của Việt Nam, vi phạm giới luật Hiến Chương Giáo hội phật giáo Việt Nam.
Cũng theo bà Sophie Richardson của tổ chức Theo dõi Nhân quyền gọi tắt là HRW thì chính phủ Việt Nam luôn có thái độ thù nghịch đối với tất cả các tổ chức hoạt động độc lập không thuộc chính phủ. Human Rights Watch có những bằng chứng cho thấy Việt Nam sau khi được gia nhập tổ chức Thương Mại thế giới WTO và được Hoa Kỳ bỏ tên ra khỏi danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt thì liền có những hành động đàn áp tự do tôn giáo, nhân quyền rõ rệt, và đây là những bước thụt lùi của Việt nam.
Sự việc Bát Nhã cho thấy chính phủ Mỹ đã sai khi không để Việt nam trở lại danh sách cần quan tâm đặc biệt bởi vì danh sách này là dành cho các nước có các vấn đề đàn áp tự do tôn giáo nghiêm trọng.
Bà Sophie Richardson
Khi được hỏi vậy cộng đồng quốc tế cần phải làm gì để tạo sức ép lên chính quyền Việt nam, buộc họ phải tôn trọng nhân quyền và tự do tôn giáo, bà Sophie Richardson cho biết:
"M ột đi ều c ần ph ải làm là các nhà tài tr ợ cho Vi ệt Nam và các thành viên c ủa H ội đ ồng b ảo an n ơi Vi ệt nam cũng là m ột thành viên không th ường tr ực, c ần ch ỉ ra cho Vi ệt Nam th ấy là h ọ c ần ph ải coi tr ọng c ộng đ ồng qu ốc t ế, c ần ph ải tôn tr ọng các nghĩa v ụ c ủa mình không ch ỉ các nghĩa v ụ mà h ọ cho r ằng h ọ có th ể gi ữ đ ược mà thôi.
S ự vi ệc Bát Nhã cho th ấy chính ph ủ M ỹ đã sai khi không đ ể Vi ệt nam tr ở l ại danh sách c ần quan tâm đ ặc bi ệt b ởi vì danh sách này là dành cho các n ước có các v ấn đ ề đàn áp t ự do tôn giáo nghiêm tr ọng. N ếu chính ph ủ M ỹ không th ể đ ể Vi ệt Nam l ại vào danh sách này thì đi ều đó cho th ấy r ằng, vi ệc b ị đ ưa vào danh sách CPC rút cu ộc ch ẳng có ý nghĩa gì h ết."
Tuy nhiên bà Sophie Richardson cũng thừa nhận rằng mặc dù cộng đồng quốc tế nói chung, Hoa Kỳ nói riêng có các biện pháp nhất định để tạo sức ép lên Việt Nam, nhưng để có được nhân quyền và tự do tôn giáo thực sự tại Việt nam thì cần đòi hỏi một cuộc đấu tranh lâu dài.