TT Obama thành công tái khẳng định vai trò của Mỹ tại châu Á
Phần lớn các nhà quan sát chính trị đều nói rằng Tổng Thống Hoa Kỳ đã thành công về mặt ngoại giao trong chuyến đi này, vì ông đã tái khẳng định vai trò và tầm quan trọng của Hoa Kỳ ở vùng Châu Á-Thái Bình Dương.
Ngay bản tin của hãng thông tấn AFP cũng đưa ra nhận xét tương tự, nói rằng một trong những thành quả mà ông Obama đạt được là cuộc thảo luận thẳng thắn về tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông giữa Trung Quốc và một số nước trong khu vực, và vấn đề an ninh hàng hải để tàu thuyền mọi quốc gia đều có thể qua lại ở vùng biển đang tranh chấp này.
Bản tin cũng cho hay những quyết định mới của Hoa Kỳ đối với Châu Á-Thái Bình Dương đã khiến cho Trung Quốc phải lên tiếng dưới nhiều hình thức khác nhau, xem đó là chiến lược nhằm bao vây hay ngăn cản sự bành trướng thế lực mà Bắc kinh muốn thể hiện.
Điển hình nhất là phát biểu của Thủ Tướng Ôn Gia Bảo, cảnh báo rằng không một thế lực bên ngoài nào nên can dự vào vụ tranh chấp chủ quyền giữa Bắc Kinh với những nước khác, hay bài bình luận được Tân Hoa Xã phổ biến mang nội dung cho rằng nhiều quốc gia trong vùng thắc mắc, nghi ngờ về chiến lược của Hoa Kỳ, đồng thời cũng bảo rằng Washington sẽ gặp thất bại nếu vẫn nuôi dưỡng ý tưởng từng có dưới thời chiến tranh lạnh.
Các viên chức Nhà Trắng cho biết trong cuộc gặp bên lề đầy bất ngờ ở Thượng Đỉnh Đông Á, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama nói với ông Ôn Gia Bảo rằng Hoa Kỳ rất quan tâm đến vấn đề an ninh hàng hải, quyền được tự do đi lại của các thương thuyền trên tuyến đường biển quan trọng trong vùng Biển Đông.
Về cuộc tranh chấp chủ quyền đang xảy ra giữa Trung Quốc và một số nước ASEAN trong đó có Việt Nam, Tổng Thống Mỹ nói rõ là Washington không đứng về phía nào trong cuộc tranh chấp chủ quyền, nhưng tin tưởng vấn đề này phải được giải quyết bằng đường lối ôn hòa.
Vẫn theo viên chức Nhà Trắng thì sau cuộc gặp đó, các nhà lãnh đạo dự Thượng Đỉnh Bali đã găp nhau, trình bày rất thẳng thắn quan điểm của nước họ về an ninh hàng hải và những vấn đề liên quan tới Biển Đông.
Nói với báo chí có mặt trên chiếc Air Force One, một viên chức yêu cầu được dấu tên cho biết trong số 18 nhà lãnh đạo, có 16 người phát biểu về chuyện này.
Vẫn theo viên chức yêu cầu không tiết lộ danh tánh này thì Tổng Thống Hoa Kỳ rất phấn khởi khi dự cuộc thảo luận, và các nhà lãnh đạo đều phát biểu với lời lẽ mang tính xây dựng.
Điều đáng chú ý là trước khi cuộc thảo luận diễn ra, Trung Quốc đã bắn tiếng nói không muốn thấy vấn đề Biển Đông nằm trong nghị trình của Thượng Đỉnh, nhưng ngay sau phát biểu của Tổng Thống Hoa Kỳ, Thủ Tướng Trung Quốc đã yêu cầu được trình bày quan điểm của Bắc Kinh.
Viên chức này kể thêm là mặc dù lúc đầu ông Ôn Gia Bảo tỏ vẻ bực bội, nhưng nhìn chung thì lời lẽ của người lãnh đạo chính phủ Trung Quốc rất chừng mực, không chỉ trích và cũng chẳng nặng lời.
Viên chức Nhà Trắng cũng cho báo chí biết sau Thượng Đỉnh Đông Á tại Bali, phía Trung Quốc hiểu rõ là biện pháp cứng rắn ở Biển Động sẽ phản tác dụng, và Bắc Kinh biết là lập trường chung của những quốc gia trong vùng là phải tìm một giải pháp ôn hòa để giải quyết cuộc tranh chấp đang diễn ra.
Truyền thông Trung Quốc cho hay mặc dù lên tiếng ở Thượng Đỉnh Bali, nhưng ông Ôn Gia Bảo không đồng ý với việc các nhà lãnh đạo những nước khác đem vấn đề Biển Đông ra thảo luận.
Tân Hoa Xã trích dẫn lời Thủ Tướng Bắc Kinh nói rằng dù không muốn tranh luận, nhưng ông thấy phải lên tiếng sau khi nghe những nước khác nói tới Trung Quốc, mỉa mai bảo thêm là nghe người ta nói về mình mà không lên tiếng thì quả là bất lịch sự.
Ông Ôn Gia Bảo còn nói với Tân Hoa Xã rằng tuyến đường biển ở Biển Đông là tuyến đường quan trọng cho Trung Quốc, cho khu vực và cho toàn thế giới. Thủ Tướng Trung Quốc cũng nói rằng chính phủ Bắc Kinh đã đóng góp tích cực trong việc đảm bảo an ninh cho tuyến đường biển này.
Bên cạnh vấn đề Biển Đông, vấn đề kinh tế cũng là đề tài được nói đến trong cuộc gặp gỡ bên lề giữa hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Tin tức chúng tôi thu thập được nói rằng không chỉ yêu cầu Bắc Kinh định lại tỷ giá đồng nhân dân tệ cho đúng với giá thật sự, Tổng Thống Obama còn nói với ông Ôn Giả Bảo là Washington và thế giới mong muốn nhìn thấy Trung Quốc hành xử như một cường quốc.
Câu trả lời của Thủ Tướng Bắc Kinh là Trung Quốc ghi nhận ý kiến của Hoa Kỳ, và sẽ ấn định tỷ giá đồng nhân dân tệ để sao có lợi cho nền kinh tế toàn cầu và cho cả nền kinh tế của Hoa Lục.
Vấn đề này cũng đã được Tổng Thống Obama nói với Chủ Tịch Nhà Nước Bắc Kinh Hồ Cẩm Đào trong cuộc gặp gỡ bên lề Thượng Đỉnh APEC tại Honolulu.
Bản tin do Bộ Ngoại Giao Hoa Lục phổ biến cho hay ông Hồ Cẩm Đào trả lời rằng dù có ấn định lại tỷ giá đồng nhân dân tệ thì cũng không thể giúp giải quyết được những khó khăn của nền kinh tế Mỹ.