Nghiên cứu mới: Doanh thu bán vũ khí của Nga cho Đông Nam Á đã sụt giảm mạnh

2022.05.09
Nghiên cứu mới: Doanh thu bán vũ khí của Nga cho Đông Nam Á đã sụt giảm mạnh Xe tăng Nga bị phá hủy ở vùng Sumy của Ukraine, ngày 7/3/2022
Ukrainian Ground Forces/REUTER

Theo một báo cáo được công bố mới đây, doanh thu bán vũ khí của Nga sang Đông Nam Á đã giảm mạnh do ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt quốc tế được áp đặt kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng Ukraine năm 2014. Đồng thời,  cuộc chiến đang diễn ra giữa Nga và Ukraine có thể sẽ dẫn đến sự sụt giảm hơn nữa nguồn xuất khẩu này của Nga, tạo cơ hội thị trường cho các nước như Trung Quốc.

Một bài báo trên bản tin ISEAS Perspective do Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS –Yusof Ishak tại Singapore xuất bản, đã phát hiện ra rằng ngành công nghiệp quốc phòng của Nga đã bị ảnh hưởng nặng nề, với kim ngạch xuất khẩu giảm từ 1,2 tỷ USD năm 2014 xuống chỉ còn 89 triệu USD vào năm 2021.

Theo báo cáo, Nga đã đứng đầu danh sách các nhà cung cấp vũ khí cho Đông Nam Á trong hai thập kỷ qua nhưng doanh số bán có thể sẽ giảm hơn nữa và các nước trong khu vực sẽ tìm cách chuyển hướng hợp đồng vũ khí của họ sang các nước khác.

Dữ liệu do Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cung cấp cho thấy chỉ tính riêng trong năm 2021, Nga đã tụt lại phía sau Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Theo học giả Ian Storey đồng thời là tác giả của bài báo, lý do lớn nhất đằng sau sự suy giảm mạnh này là các lệnh trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu mà Mỹ và châu Âu áp đặt lên ngành công nghiệp quốc phòng của Nga kể từ khi nước này thôn tính Crimea từ Ukraine vào năm 2014. Những hạn chế đó không nhất thiết ngăn cản các quốc gia Đông Nam Á mua vũ khí của Nga nhưng sản phẩm của Nga trở nên ít hấp dẫn hơn vì các nhà sản xuất Nga gặp khó khăn trong việc thực hiện các giao dịch tài chính và tiếp cận công nghệ cũng như các bộ phận cấu thành quan trọng.

 “Cuộc xung đột đã chấm dứt đột ngột hợp tác lâu dài và sâu rộng giữa các công ty quốc phòng Ukraine và Nga, đặc biệt là trong việc sản xuất động cơ cho tàu nổi, trực thăng và máy bay" - ông Storey nhận định.

AP20236589631559.jpg
Một sĩ quan Quân đội Việt Nam quan sát xe tăng T-90MS của Nga tại Diễn đàn Kỹ thuật Quân sự Quốc tế “Army-2020” tại Alabino, ngoại ô Mát-xcơ-va, Nga, ngày 23/8/2020. Ảnh AP

Một yếu tố khác là việc tạm dừng chương trình hiện đại hóa quân đội của Việt Nam, khách hàng lớn nhất của Nga ở Đông Nam Á. Việt Nam bắt đầu chương trình hiện đại hóa quân sự từ cuối những năm 1990 và trong giai đoạn 1995-2021, nước này đã mua vũ khí và trang thiết bị quân sự trị giá 7,4 tỷ USD từ Nga. Con số này chiếm hơn 80% tổng lượng vũ khí nhập khẩu của Việt Nam. 

“Việt Nam đã tạm dừng chương trình hiện đại hóa quân đội  do lo ngại về khả năng hoàn thành các đơn hàng của Moscow đồng thời do công cuộc chống tham nhũng” -  ông Nguyễn Thế Phương, giảng viên Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Kinh tế và Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh nhận định trong bài báo nghiên cứu xuất bản tháng 7/2021 .

Hà Nội sẽ vẫn phải dựa vào Moscow để bảo trì và vận hành kho tàng vũ khí do Nga sản xuất gồm 06 chiếc tàu ngầm lớp Kilo, 36 máy bay Sukhoi Su-30MK2, 04 khinh hạm lớp Gepard 3.9 và 02 hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển di động Bastion. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng Việt Nam đã tìm kiếm các nguồn cung cấp thay thế bao gồm Israel, Belarus, Mỹ và Hà Lan.

Xu hướng đi xuống

Trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine, bản báo cáo mới cho biết các nhà sản xuất quốc phòng của Nga sẽ khó phục hồi doanh số bán hàng do “việc áp đặt các biện pháp trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu mạnh mẽ hơn của một số quốc gia, thiệt hại về danh tiếng do hoạt động kém hiệu quả của các lực lượng vũ trang Nga ở Ukraine, và nhu cầu bù đắp vũ khí của bản thân Nga sau những tổn thất trên chiến trường".

Nhà nghiên cứu Storey chỉ ra rằng các lệnh trừng phạt hiện tại đối với các ngân hàng Nga và việc họ bị loại khỏi mạng lưới thanh toán quốc tế SWIFT “sẽ khiến ngành công nghiệp quốc phòng của nước này khó thực hiện các giao dịch tài chính với khách hàng ở nước ngoài hơn”.

Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu áp đặt lên Nga cũng sẽ hạn chế quyền tiếp cận của các nhà sản xuất Nga với các công nghệ tiên tiến quan trọng trong các cấu phần và trang thiết bị quân sự hiện đại mà Nga không sở hữu.

“Do đó, người mua nước ngoài có thể quyết định chuyển sang các nguồn khí tài quân sự đáng tin cậy hơn”.

AP837945349123.jpg
Trụ sở của Ngân hàng Nông nghiệp Nga tại trung tâm , Nga, ngày 30/7/2014. Đây là một trong những ngân hàng bị ảnh hưởng bởi các lệnh cấm vận của phương Tây. Ảnh AP

 “Những vấn đề mà lĩnh vực công nghiệp-quốc phòng của Nga đang phải đối mặt sẽ tạo ra cơ hội tại thị trường Đông Nam Á cho các nước khác, trong đó có Trung Quốc” - báo cáo nhận định.

Theo dữ liệu của SIPRI, xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc sang Đông Nam Á năm 2021 đạt 284 triệu USD, tăng từ 53 triệu USD vào năm 2020.

Cho đến nay, Trung Quốc đã kiềm chế không lên án cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, và khi cuộc chiến kéo dài, sự phụ thuộc của Moscow vào Bắc Kinh có thể ngày càng sâu rộng.

Đổi lại, “Trung Quốc sẽ tìm cách tăng cường khả năng tiếp cận công nghệ quân sự nhạy cảm nhất của Nga và thậm chí gây áp lực buộc Moscow phải giảm bán vũ khí cho Việt Nam” - ông Storey nói.

AP18311355394758.jpg
Một hệ thống vũ khí tên lửa đất đối không tầm trung được trưng bày trong Triển lãm Hàng không và Vũ trụ Quốc tế Trung Quốc lần thứ 12 tại thành phố Chu Hải, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, vào ngày 6/11/2018. Ảnh AP

Xuất khẩu vũ khí của Ukraine

Đó sẽ là một đòn giáng mạnh vào các nhà xuất khẩu của Nga cũng như đối với Việt Nam - quốc gia có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông.

Tình hình ở Ukraine cũng làm gián đoạn nguồn cung cấp vũ khí của Ukraine cho Hà Nội vốn có tổng trị giá xuất khẩu là 200 triệu USD trong giai đoạn 2000-2021.

Ukraine là một phần của các ngành công nghiệp quốc phòng của Liên Xô và sau đó là Nga ngay cả sau khi tuyên bố độc lập. Ukraine đã là một nhà cung cấp chính máy bay và phụ tùng, cũng như phương tiện quân sự và đạn dược.

Theo SIPRI , trong giai đoạn 2009-2014 cho đến khi Nga thôn tính Crimea, Ukraine nằm trong số 10 nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới.

Trong năm 2012, nước này đã trở thành nhà xuất khẩu vũ khí lớn thứ tư trên thế giới. Kyiv đã xuất khẩu tới 1,3 tỷ USD vũ khí thông thường trong năm đó. Công ty xuất khẩu quốc doanh Ukrspecexport của Ukraine đã có hợp đồng với gần 80 quốc gia trên thế giới.

Trong thời kỳ hoàng kim, công ty này điều hành 100 nhà máy và xưởng sản xuất vũ khí và có tới hàng chục nghìn công nhân.

Cùng với Việt Nam, ở Đông Nam Á, Thái Lan và Myanmar cũng là những khách hàng lớn, lần lượt đã chi 479 triệu USD và 111 triệu USD để mua vũ khí Ukraine trong giai đoạn 2000-2021.

Năm 2011, Bangkok đã đặt hàng 49 xe tăng chiến đấu T-84 Oplot và 236 xe bọc thép BTR-3E từ Ukraine. Tuy nhiên, việc giao hàng xe tăng Oplot bị trì hoãn do khủng hoảng Crimea đã buộc Thái Lan phải mua xe tăng chiến đấu chủ lực VT-4 từ Trung Quốc.

Bangladesh, Campuchia, Lào và Indonesia cũng mua vũ khí từ Ukraine tuy với số lượng ít hơn nhiều.

Một sĩ quan quân đội Bangladesh, Brig (Rtd) Sakhawat Hossain, nói với trang BenarNews của RFA rằng không quân Bangladesh chủ yếu sử dụng trực thăng MI và máy bay Antonov của Nga và Ukraine.

“Nhiều phụ tùng của các loại trực thăng và máy bay này được sản xuất ở Ukraine. Việc nhập khẩu các phụ tùng thay thế và khí tài quân sự như vậy giờ có thể sẽ bị dừng lại" - sỹ quan này cho biết.

Ông Ishfaq Ilahi Choudhury, một cựu sỹ quan không quân cao cấp của Bangladesh, nói rằng cuộc chiến ở Ukraine sẽ không tạo ra bất kỳ vấn đề nào trong việc vận hành máy bay của Bangladesh trong ngắn hạn.

“Nhưng về lâu dài, chúng tôi có thể gặp rắc rối khi quân Nga tấn công nhà máy Antonov" - ông này nhận định.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.

Nhận xét

Duy Hữu, USA
09/05/2022 21:10

Trống nhân dân Việt Nam đánh xuôi, kèn đảng viên Việt Cộng thổi ngược,
ngược đời, ngược lý, ngược nhân tâm, ngược cả nhân quyền, ngược cả quyền dân,

độc quyền đổ tiền nhân dân " xuống biển ", mua xúng đạn của giặc Nga, độc tài, tài phiệt, xâm lăng,
độc diễn... bỏ phiếu trắng, phất cờ trắng... chạy theo làm chư hâu cho giặc xăm lăng, tài phiệt, độc tài Tàu Cộng.

Dân đi đường dân, chống Nga, Tàu.
Đảng đi đường đảng, theo Tàu, Nga.

Tình huống đôi bên... thối thế thôi, phải thế thôi... thối thế thì thôi !

Độc đảng, độc tài... bất tài, bất lực... bất lương, bất nhân... độc đoán, độc tôn... độc quyền, độc hướng... ngu, tham, hèn, ác, láo.