Cách nào ngăn chặn hải tặc?

Thấy trong tuần này, hải tặc Somalia là một trong những đề tài được cả thế giới chú ý đến. Đây cũng là đề tài được Ban Việt Ngữ chúng tôi chọn để gửi đến quý thính giả trong khuôn khổ Tạp Chí Câu Chuyện Thời Sự Hàng Tuần do Nguyễn Khanh phụ trách.

Ảnh ghi nhận hai tàu nghi ngờ tàu của hải tặc đang di chuyển trong vùng Vịnh Aden
Ảnh ghi nhận hai tàu nghi ngờ tàu của hải tặc đang di chuyển trong vùng Vịnh Aden (AFP photo)

0:00 / 0:00

Lộng hành từ nhiều năm nay

Chuyện cướp biển Somalia lộng hành ở Vịnh Eden thuộc Ấn Độ Dương là chuyện xảy ra đã nhiều năm nay. Biết bao nhiêu thương thuyền đã bị chúng uy hiếp, bao nhiêu công ty đã phải chấp nhận nộp tiền chuộc để chúng trả tự do cho thuỷ thủ và con tầu.

Cứ một chiếc tầu được thả thì lại có một chiếc tầu khác và thuỷ thủ đoàn bị bắt làm con tin. Cho đến nay, vẫn còn 17 chiếc cộng với chừng 300 thuỷ thủ đang nằm trong tay chúng, chờ đợi kết quả cuộc điều đình để tiếp tục hành trình.

<i>Chuyện cướp biển Somalia lộng hành ở Vịnh Eden thuộc Ấn Độ Dương là chuyện xảy ra đã nhiều năm nay. Biết bao nhiêu thương thuyền đã bị chúng uy hiếp, bao nhiêu công ty đã phải chấp nhận nộp tiền chuộc để chúng trả tự do cho thuỷ thủ và con tầu</i> <br/>

Mãi đến tuần trước, thế giới mới thật sự chú ý nhiều đến nạn hải tặc ở Ấn Độ Dương khi tin chiếc tầu Maersk Alabama mang cờ hiệu Hoa Kỳ không may lọt vào tay kẻ cướp. Bọn hải tặc gồm 4 tên mang theo viên thuyền trưởng là ông Richard Phillips làm con tin, cũng với mục đích đòi tiền chuộc.

Câu chuyện kết thúc một cách ly kỳ vào ngày Chủ Nhật vừa rồi sau khi đích thân Tổng Thống Mỹ Barack Obama ra lệnh cho quân đội hành động, và những tay súng thiện xạ thuộc lực lượng đặc nhiệm NAVY SEALS của hải quân Hoa Kỳ bắn chết những tên hải tặc, giải cứu được con tin.

Một ngày trước đó, đơn vị commandos của Pháp cũng ra tay bắn chết 2 tên hải tặc, cứu sống 4 công dân Pháp bị chúng bắt làm con tin.

Đương nhiên, câu chuyện không ngừng ở đó. Sau những phản ứng mạnh của Hoa Kỳ và Pháp, các thủ lãnh của bọn hải tặc công khai lên tiếng nói sẽ gia tăng hoạt động để trả thù cho đồng bọn. Chỉ trong 72 giờ qua có thêm 4 chiếc tàu bị chúng bắt giữ, chưa kể một chiếc khác là thương thuyền Liberty Sun mang cờ hiệu Hoa Kỳ bị chúng dùng súng liên thanh và súng cối tấn công với mục đích đánh chìm, nhưng may mắn thoát hiểm.

Chỉ trong 72 giờ qua có thêm 4 chiếc tàu bị chúng bắt giữ, chưa kể một chiếc khác là thương thuyền Liberty Sun mang cờ hiệu Hoa Kỳ bị chúng dùng súng liên thanh và súng cối tấn công với mục đích đánh chìm, nhưng may mắn thoát hiểm. <br/>

Đó là những gì đã xảy ra trong 7 ngày qua trên mặt biển Ấn Độ Dương và có khả năng sẽ tiếp tục xảy ra trong những ngày tới. Trong lúc đó, mọi người đều thắc mắc, cùng nhau đặt ra câu hỏi không biết phải làm gì để chận đứng hẳn một tệ trạng đang xảy ra giữa biển khơi?

Giải quyết tệ trạng hải tặc bằng cách nào?

Làm sao có thể giải quyết tệ trạng hải tặc Somalia? Tin từ Washington cho biết chính phủ Hoa Kỳ đang diều nghiên một số biện pháp nhằm giải quyết vấn đề. Nói với báo chí, Đô Đốc Mike Mullen, Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Đội Mỹ cho hay nhận được chỉ thị từ Tổng Thống Obama là phải duyệt lại những gì đã thực hiện và đưa ra những ý kiến mới để diệt trừ hải tặc.

Đô Đốc Mullen cũng cho biết chỉ thị được Nhà Trắng đưa ra ngay sau khi hải tặc uy hiếp thương thuyền của Mỹ, chứng tỏ Washington thấy phải cấp bách tìm cách để giải quyết một trong những khó khăn mà cả thế giới đều trông thấy.

Theo tin từ Washington, một Uỷ Ban Đặc Nhiệm quy tụ các viên chức cao cấp quân đội, an ninh, tình báo và cả các giới chức ngoại giao đã được thành lập, phối hợp với Tư Lệnh Hải Quân Hoa Kỳ ở Trung Á và Trung Đông là Phó Đô Đốc Bill Gortney để tìm những giải pháp cần phải làm.<br/>

Vẫn theo tin từ Washington, một Uỷ Ban Đặc Nhiệm quy tụ các viên chức cao cấp quân đội, an ninh, tình báo và cả các giới chức ngoại giao đã được thành lập, phối hợp với Tư Lệnh Hải Quân Hoa Kỳ ở Trung Á và Trung Đông là Phó Đô Đốc Bill Gortney để tìm những giải pháp cần phải làm.

Một trong những biện pháp cấp thời là tăng số tầu chiến để bảo vệ tuyến đường biển quan trọng đi qua Vịnh Eden, nơi bọn hải tặc Somalia đang hoạt động một cách mạnh mẽ.

Tin cũng nói rằng các viên chức cao cấp của Bộ Quốc Phòng Mỹ cũng đang bàn thảo đến việc có thể mở một cuộc hành quân quy mô nhắm thẳng vào những cứ điểm của bọn hải tặc ở dọc theo bờ biển Somalia, và nếu điều này được thực hiện, hầu như chắc chắn Hoa Kỳ sẽ mời những nước khác cùng cộng tác chung.

Tin cũng nói rằng các viên chức cao cấp của Bộ Quốc Phòng Mỹ cũng đang bàn thảo đến việc có thể mở một cuộc hành quân quy mô nhắm thẳng vào những cứ điểm của bọn hải tặc ở dọc theo bờ biển Somalia<br/>

Không rõ ý kiến mở một cuộc hành quân nhắm thẳng vào sào huyệt của bọn cướp biển có trở thành sự thật hay không cũng như đến bao giờ mới được thực hiện, nhưng ngay trong lúc này, việc Hoa Kỳ đưa thêm tầu chiến đến Ấn Độ Dương để ngăn chận bọn gian chưa hẳn đã đem lại kết quả hữu hiệu.

Ấn Độ Dương là một vùng biển khổng lồ. Ngay chính Đô Đốc Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Đội Mỹ cũng bảo hiện giờ đã có tầu chiến của 16 nước liên tục dọc theo lành lang biển ngoài khơi Somalia, trong đó có 11 chiến hạm của liên minh hải quân đa quốc, nhưng vẫn không thể nào kiểm soát được vùng biển mênh mông quá rộng lớn này. Nói cách khác, công tác bài trừ hải tặc là điều không dễ làm. Đô Đốc Mullen nói:

Hải tặc dùng chiến thuật liều mạng

Không phải chỉ có tầu chiến của Hoa Kỳ được cử chuyên trách bài trừ hải tặc, mà tôi phải nhắc lại là ở khu vực biển đó có tầu chiến của 16 nước. Đây là một vùng biển khổng lồ, không một lực lượng hải quân nào có thể kiểm soát được tất cả những gì xảy ra. Thí dụ như khi chiếc Maersk Alabama lâm nạn, tầu chiến ở gần nhất cũng cách đó mấy trăm hải lý.

<i>Bọn cướp biển có những dụng cụ tối tân nhân, như máy định vị, lại có tin tình báo cho chúng biết chiếc tàu nào sắp đi qua, đi qua chỗ nào, và chiến thuật của chúng cũng rất ma quái.</i>

Tôi cũng phải nói rõ là bọn cướp biển có những dụng cụ tối tân nhân, như máy định vị, lại có tin tình báo cho chúng biết chiếc tàu nào sắp đi qua, đi qua chỗ nào, và chiến thuật của chúng cũng rất ma quái. Chúng dùng súng uy hiếp con tầu, bắt thuỷ thủ làm con tin, đồng thời chúng phá huỷ ngay chiếc tàu cao tốc của chúng.

Bọn hải tặc dùng tầu cao tốc rượt theo con tàu chúng nhắm bắt, nhưng tại sao chúng tại lại phá huỷ chiếc tầu đã chở chúng? Câu trả lời không khó: bọn gian muốn cho mọi người biết chúng cũng không có đường thoát, sẵn sàng chết trên chiếc tầu chúng vừa uy hiếp được.

Chính đòn cân não này đã đẩy công ty chủ tầu và công ty bảo hiểm cho con tàu phải chấp nhận giải pháp duy nhất: thương thuyết với bọn gian, xin nộp tiền chuộc để cứu mạng các chục thuỷ thủ và cứu số lượng hàng trị giá thường lên tới cả chục triệu đô la được chở trên tàu.

Ngay chính ông Neon Choong, Giám Đốc Văn Phòng Hàng Hải Thương Thuyền Quốc Tế cũng khá dè dặt khi nói đến chuyện này. Nhìn lại chuyện quân đội Pháp và quân đội Hoa Kỳ áp dụng biện pháp mạnh để giải cứu con tin, ông Choong bảo:

Bọn hải tặc dùng tầu cao tốc rượt theo con tàu chúng nhắm bắt, nhưng tại sao chúng tại lại phá huỷ chiếc tầu đã chở chúng? Câu trả lời không khó: bọn gian muốn cho mọi người biết chúng cũng không có đường thoát, sẵn sàng chết trên chiếc tầu chúng vừa uy hiếp được.<br/>

Nếu tất cả các công ty hàng hải đều áp dụng những biện pháp mạnh như thế, chúng ta đã không phải đối phó với tệ trạng hải tặc Somalia như bây giờ. Nhưng đừng quên các thuỷ thủ không được trang bị võ khí, các công ty chủ tầu phải tìm cách làm sao để thuỷ thủ đoàn không bị nguy hiểm đến tính mạng, và những công ty bảo hiểm thì phải lo làm thế nào để không phải bồi thường cả trăm triệu dollars nếu con tàu bị đánh đắm.

Ông Mark Wells, một chuyên gia về hàng hải thương thuyền quốc tế cho rằng chết chóc chưa hẳn đã khiến cho quân cướp biển phải sợ hãi. Ông đơn cử thí dụ lực lượng commandos của Pháp bắn chết hai tên, NAVY SEALS của Hoa Kỳ bắn chết 3 tên khác, nhưng bọn cướp biển đâu có lùi bước.

Chúng kiếm sống bằng tiền chuộc. Chúng cũng dùng đồng tiền này để mua thêm vũ khí, thêm dụng cụ để ra tay hành động tiếp và mọi người đều thấy rõ điều đó. Mỗi ngày chiến thuật đánh cướp của chúng lại tinh xảo hơn.

Giải pháp sử dụng pháp luật thì sao? Nhiều người đã nghĩ đến điều này, nhưng hình như đây không phải là một giải pháp hay.

Sự dụng pháp luật đòi hỏi quốc gia sở tại phải có một hệ thống tư pháp nghiêm minh trong khi Somalia bây giờ là một nước vô tổ chức. Sử dụng pháp luật cũng đòi hỏi sự hợp tác của những nước mà bọn gian đang hoạt động, nhưng hiện giờ chỉ có Kenya ký hiệp ước tham gia chương trình phòng chống hải tặc với Hoa Kỳ và EU.

Sự dụng pháp luật đòi hỏi quốc gia sở tại phải có một hệ thống tư pháp nghiêm minh trong khi Somalia bây giờ là một nước vô tổ chức. <br/>

Trong thời gian chờ đợi tìm được giải pháp để diệt trừ bọn hải tặc Somalia, các chính phủ phải làm gì trước hiểm hoạ đang đe doạ các thương thuyền qua lại ở một trong những tuyến đường biển quan trọng của thế giới? Đô Đốc Tổng Tham Mưu trưởng Quân Đội Hoa Kỳ trả lời.

Chúng tôi lúc nào cũng sẵn sàng để đối phó với đe doạ. Chúng tôi tiếp tục theo sát vấn đề và sẵn sàng đối phó, giải quyết mọi tình huống. Tôi không thể đi sâu vào chi tiết những gì chúng tôi định làm.

Các bản tin được phổ biến vẫn tiếp tục nói mỗi lần nhận tiền chuộc và chia chác với nhau xong, đám cướp biển lên bờ sống như các đại gia, ăn uống phủ phê, lái xe hơi đắt tiền, có đàn em hầu hạ, cung phụng. Và ở một nước nghèo như Somalia, không ai ngạc nhiên khi thấy những cô gái xinh đẹp chia sẻ với nhau nỗi ước mong được làm vợ hoặc làm người yêu của chúng.

Và chính lối sống đại gia đó khiến chúng tiếp tục gây nên tội ác, trong khi các nhà hoạch định chính sách của mọi quốc gia tiếp tục đăm chiêu, không biết phải có những biện pháp gì để chận đứng hành động của quân cướp biển.