Chocolate đối với sức khỏe

Chocolate các loại.

Đặc biệt trong ngày Lễ Tình nhân hàng năm những viên sô-cô-la hình trái tim là một trong những quà tặng phổ biến của các đôi tình nhân.

Ngày lễ Valentine vừa qua một số lượng lớn sô-cô-la được tiêu thụ trên thị trường dưới dạng quà biếu, mà người nhận hầu hết là nữ giới. Quý bà đa phần mê sô-cô-la, nhưng lại lo lắng khi tiêu thụ chất ngọt này. Vì vậy trong chương trình hôm nay, một số chuyên gia sức khoẻ sẽ mang đến quý thính giả những thông tin về sô-cô-la đối với sức khoẻ người tiêu thụ.

Nguồn gốc thực vật

Chocolate là một món ăn có gốc từ thực vật, người ta lấy từ hạt cocoa có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Đây là một món ăn rất khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt là trẻ em.

BS Nguyễn Ý Đức

Sô-cô-la được làm từ bột ca cao, một nguyên liệu rất giàu polyphenol, đặc biệt là flavanol. Sô-cô-la đen chứa đến 70% ca cao nguyên chất, và lượng flavanol trong chocolate đen cũng cao gấp 5 lần so với táo.

Ngoài sô-cô-la, chất flavanol còn được tìm thấy trong các loại thực phẩm khác. Bác sĩ Nguyễn Ý Đức cho biết:

“Trong rượu vang, trong trà xanh có flavanol, và trong hành, trong chanh cũng có rất nhiều flavanol.”

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức cũng giải thích về nguồn gốc và thành phần dinh dưỡng của sô-cô-la như sau:

“Chocolate là một món ăn có gốc từ thực vật, người ta lấy từ hạt cocoa có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Đây là một món ăn rất khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt là trẻ em ở tuổi dậy thì, hoặc quý bà trước khi có kinh kỳ, vì có những thay đổi về hormone trong cơ thể họ. Có khoảng độ chừng 150 calori cho 30g chocolate, và có khoảng từ 2 đến 3g chất đạm. Trong đó cũng có nhiều loại sinh tố khác nhau cũng như các loại muối khoáng thí dụ như magnesium, kali, calci và sắt.”   

Đề cập đến lý do vì sao sô-cô-la đem lại lợi ích về mặt dinh dưỡng cho cơ thể, một chuyên gia dinh dưỡng tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết:

“Mình cần nên biết bản chất của thành phần từng loại sô-cô-la thì mới có thể xác định nó có lợi cho sức khoẻ hay không. Thông thường trên thị trường hiện nay có hai loại sô-cô-la chủ yếu: sô-cô-la đen và sô-cô-la sữa; sô-cô-la đen chủ yếu được làm từ bột sô-cô-la và đường, còn sô-cô-la sữa là sự phối hợp giữa bột ca cao, đường và sữa. Trong thành phần sô-cô-la thì chính bột ca cao là yếu tố tốt cho sức khoẻ.”

Vị nữ bác sĩ này cũng giải thích rõ hơn vì sao chất ca cao có tác dụng tốt cho sức khoẻ.

“Ca cao chứa nhiều chất flavanol, là một chất có tác dụng chống ô-xy hóa giúp ngừa bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư, ngay cả đối với bệnh Alzheimer (bệnh mất trí nhớ do tế bào não suy thoái). Hiệu quả của nó đối với những bệnh này còn tốt hơn cả rượu vang đỏ, trà xanh, hay các loại trái cây. Nhưng nếu người nào thích ăn sô-cô-la sữa, thì sẽ không hưởng được lợi ích từ việc chống ô-xy hóa của chất flavanol từ bột ca cao, vì chất đạm từ sữa lại ức chế sự hấp thu chất flavanol từ bột ca cao. Vì vậy người ăn sô-cô-la đen thì sẽ tốt cho sức khoẻ hơn so với người ăn sô-cô-la sữa.” 

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức cũng đề cập đến các yếu tố có lợi do sô-cô-la mang lại cho sức khoẻ. Ông nói:

“Người ta thấy rằng trong chocolate có chất antioxidant – chất chống ô-xy hóa, chính là flavonoids. Chất này có tác dụng giảm tác hại của những gốc tự do, mà các gốc tự do thừơng đưa tới sự hư hao của tế bào, đưa tới tuổi già, và đưa tới một số bệnh tim mạch. Ngoài ra một số nghiên cứu cũng cho hay chất chocolate có một vị thơm ngon có tính cách kích thích cơ thể tiết ra những endorphins, mà endorphins thì tạo ra những cảm giác khoái lạc cho con người. Chocolate hay flavonoids cũng làm tăng sự kích thích của serotonin và như vậy cũng giảm được sự trầm cảm. Trong chocolate cũng có chất theobromine hoặc caffeine là những chất lợi tiểu và kích thích thần kinh. Khi chúng ta tiêu thụ chocolate thì cũng có thể giảm sự tiếp thụ của các tiểu cầu, và như vậy giảm máu cục, và sẽ giảm các trường hợp suy tim. Ngoài ra, chocolate cũng có thể làm chúng ta trở nên tinh anh hơn đó là nhờ chất flavonoids đưa máu nhiều lên não. Tuy nhiên, đây cũng chỉ mới là những kết quả nghiên cứu sơ khởi chưa có tính cách thuyết phục.”

Tốt cho sức khỏe

Theo nhiều công trình nghiên cứu, người ta kết luận polyphenol, và flavanol trong sô-cô-la hai chất có tác dụng chống ô-xy hóa rất hữu hiệu. Một số nghiên cứu còn cho thấy việc ăn sô-cô-la đen giúp duy trì áp lực máu, làm cho tim khỏe mạnh và tuần hoàn máu tốt. Năm 2009, tạp chí Y khoa mang tên The Journal of Internal Medicine công bố một công trình nghiên cứu do một nhóm bác sĩ và chuyên gia y tế Thụy Điển thực hiện trên 1.169 bệnh nhân tim mạch bị chứng nhồi máu cơ tim lần đầu, để tìm cách ngăn ngừa bệnh tái phát có thể dẫn đến tử vong. Số bệnh nhân này được đưa vào bệnh viện ở thủ đô Stockholm trong khoảng thời gian từ 1992 đến 1994, ngoài tim mạch ra những người này không vướng thêm bệnh tiểu đường. Các bác sĩ tìm hiểu rất kỹ về chế độ sinh hoạt, ăn uống hàng ngày của họ trước đây, trong đó người ta có hỏi về việc tiêu thụ sô-cô-la của những người này trong vòng một năm trước đó. Sau khi xuất viện số bệnh nhân này vẫn được các nhà nghiên cứu theo dõi trong suốt 8 năm về tình trạng sức khoẻ, và khả năng sống sót. Và kết quả thật vô cùng bất ngờ.

Chúng tôi nhận thấy rằng trong số các bệnh nhân này thì những người tiêu thụ nhiều sô-cô-la, có nhiều khả năng sống lâu hơn do không bị các biến chứng về tim mạch.

GS Kenneth Mukamal

Tiến sĩ Y khoa-Giáo sư Kenneth Mukamal của trường Y khoa thuộc Đại học Harvard, Hoa kỳ cùng tham gia nghiên cứu với nhóm chuyên gia Thụy Điển cho biết:

“Chúng tôi nhận thấy rằng trong số các bệnh nhân này thì những người tiêu thụ nhiều sô-cô-la, có nhiều khả năng sống lâu hơn do không bị các biến chứng về tim mạch. So với những người dùng các thức ăn tráng miệng bằng đồ ngọt khác.”

Giáo sư Mukamal cũng nhấn mạnh:

“Tuy nhiên cũng cần nói rõ hơn về sô-cô-la, sô-cô-la sản xuất ở Thụy Điển thường là sô-cô-la đen, không như sô-cô-la chúng ta hay ăn ở Mỹ là sô-cô-la nâu. Chúng tôi tin rằng loại sô-cô-la đen tốt hơn vì chứa nhiều chất chống ô-xi hóa. Và nhiều công trình nghiên cứu cũng cho thấy chất chống ô-xy hóa, đặc biệt trong sô-cô-la giúp cải thiện chức năng của các động mạch, và làm giảm huyết áp. Vì vậy nên chúng tôi nghĩ rằng có thể sô-cô-la đã có tác dụng tốt đối với sức khoẻ của những bệnh nhân trong nhóm do chúng tôi nghiên cứu.” 

Ông cũng thận trọng nói thêm:

“Có vẻ như sô-cô-la có liên quan đến việc giảm nguy cơ bị nhồi máu cơ tim. Nhưng điều đó chưa được chứng minh một cách cụ thể vì chúng tôi chưa tiến hành các cuộc thử nghiệm giữa một nhóm bệnh nhân có dùng sô-cô-la và nhóm không dùng. Chúng tôi chỉ mới khảo sát và tìm hiểu, và chỉ hỏi họ về số lượng sô-cô-la mà họ dùng chứ chúng tôi không cung cấp sô-cô-la cho họ.

Chúng tôi thường khuyên, mọi người không nhất thiết bắt buộc phải ăn sô-cô-la để tốt cho sức khoẻ, nhưng thay vì dùng những thức ăn ngọt tráng miệng hay ăn các loại bánh kẹo, không mang lại lợi ích gì cho cơ thể, thì nên dùng sô-cô-la để thay thế các thức ăn này. Vì sô-cô-la cũng cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể, nên chúng tôi cũng không khuyến khích các vị tiêu thụ nhiều.”    

Cùng quan điểm với Giáo sư Kenneth Mukamal, vị bác sĩ dinh dưỡng ở Thành phố Hồ chí Minh cũng phân tích một số mặt tiêu cực đối với cơ thể trong việc sử dụng nhiều sô-cô-la:

“Tuy nhiên thành phần đường trong sô-cô-la thì lại không tốt cho tim mạch vì đường sẽ làm tăng Triglycerides, là một loại mỡ trong máu, xấu, không tốt cho tuyến tụy cũng như tim mạch.
Hàm lượng đường và chất béo trong sô-cô-la cao nên sô-cô-la là một loại thực phẩm có năng lượng cao sẽ dễ gây béo phì nếu ăn quá nhiều. Vì vậy người ta cũng khuyên nên ăn vừa phải. Nghiã là nếu mình muốn tốt cho sức khoẻ thì cứ cách khoảng 3 ngày thì ăn một thanh sô-cô-la đắng, nhỏ khoảng 20g thì sẽ tốt cho sức khoẻ.     
Ngoài ra ca cao cũng có tác dụng gây hưng phấn nhẹ, cho nên nếu người nào cần được tỉnh táo mà nhạy cảm với caffeine, thì buổi sáng có thể dùng một ly ca cao nóng thay café thì cũng tốt cho sức khoẻ. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thì ca cao cũng có thể gây khó chịu. Ví dụ một thanh sô-cô-la đen bình thường khoảng 40g, 50g trên thị trường thì nó cũng tương đương với khoảng 1/3 ly café.”     

Mặt tiêu cực

Ngoài ra, cũng có những trường hợp bị dị ứng với chocolate, nên nếu ăn nhiều sô-cô-la cũng có thể bị nhức đầu. Bác sĩ Nguyễn Ý Đức giải thích:

Tuy nhiên thành phần đường trong sô-cô-la thì lại không tốt cho tim mạch vì đường sẽ làm tăng Triglycerides, là một loại mỡ trong máu, xấu.

GS Kenneth Mukamal

“Là tại vì trong chocolate có một hóa chất gọi là phenylalanine, chất này kích thích mạch máu làm cho mạch máu dãn nở, do đó có thể đưa tới những trường hợp gây nhức đầu.”

Tuy nhiên, sự ngọt ngào cộng thêm chút hương vị đắng của sô-cô-la luôn là sự quyến rũ khó khiên cưỡng đối với nhiều người. Nhân đây Bác sĩ Nguyễn Ý Đức cũng chia sẻ với chúng ta kinh nghiệm thưởng thức viên sô-cô-la để có thể tận hưởng hết hương vị của nó bằng tất cả các giác quan.

“Xin thưa với quý vị, chocolate khi chúng ta ăn vào nó đưa tới một hương vị rất hấp dẫn, cho nên chúng ta phải chiêm nghiệm khi chúng ta ăn một miếng chocolate. Trước hết chúng ta hãy mở lớp giấy bạc bọc viên kẹo chocolate, và chúng ta nghe tiếng lạo xạo của miếng giấy bạc đó. Rồi chúng ta hãy để viên kẹo chocolate lên mũi để ngửi cái hương vị thơm tho của nó. Sau đó chúng ta từ từ đưa vào miệng để tận hưởng hương vị của chocolate. Rồi cho viên chocolate tan dần trong miệng, để cảm thấy cảm giác ngọt ngọt mà lại hơi đắng xuống cuống họng rồi vào dạ dầy. Nếu thưởng thức chocolate như vậy, chúng ta sẽ cảm thấy nó mang lại nhiều hương vị tốt, và đặc biệt khi chúng ta nhận chocolate từ một người thân yêu, một người thương đưa tới.”  

Thưa quý vị, đó là những thông tin cơ bản về sô-cô-la xin được gởi đến quý vị. Quỳnh Như kính chúc quý vị thân yêu luôn thưởng thức hương vị tuyệt vời của sô-cô-la, dù ngày lễ Valentine có qua đi.   

Chương trình Sức khoẻ và Đời sống tuần này xin dừng ở đây. Cám ơn quý vị đã theo dõi. Quỳnh Như xin hẹn gặp lại quý vị vào tuần tới.

Theo dòng thời sự:

• Làm thế nào để giảm cân
• Chế độ ăn uống, tập luyện với người cao huyết áp
• Cuộc sống căng thẳng: bệnh nhân tâm thần tăng
• Sức khỏe và môi trường
• Làm sao để chiến thắng bệnh tật?
• Hội chứng mệt mỏi kinh niên