Nhưng dần dà với sự phát triển của xã hội công nghiệp người phụ nữ càng bị cuốn hút vào guồng máy xã hội tất bật, thêm nữa con người cũng phát minh nhiều công thức pha chế sữa bột với nhiều chất dinh dưỡng, nên việc nuôi con bằng sữa mẹ ngày càng bị thay thế bằng các nguồn dinh dưỡng khác.
Nhận thức ích lợi sữa mẹ
Tuy nhiên, không ai có thể chối cãi một điều, “Sữa mẹ là sự lựa chọn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ”. Do vậy các tổ chức y tế sức khoẻ cộng đồng trên thế giới khuyến khích các bà mẹ nên nuôi con bằng nguồn dinh dưỡng quý báu này.
Để cuộc vận động nuôi con bằng sữa mẹ được lan rộng trên toàn cầu và kêu gọi sự ủng hộ của toàn xã hội đối với việc này, Tổ chức Y tế Thế giới cùng với các đối tác đã phát động trên 170 quốc gia, đồng loạt tổ chức Tuần lễ Thế giới Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ lần thứ 19 từ ngày 01 đến ngày 07 tháng 08 với chủ đề “Hãy nói với tôi – Nuôi con bằng sữa mẹ.”
Một trong những trọng tâm của Tuần lễ Thế giới Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ năm nay, là kêu gọi mọi người nhận thức rõ lợi ích của sữa mẹ đối với sự phát triển của trẻ sơ sinh, và vượt qua mọi rào cản về văn hoá, tôn giáo, dân tộc để cùng sát cánh với nhau trong cuộc vận động nuôi con bằng sữa mẹ. Cần có sự thông tin rộng rãi trong cộng đồng để việc này trở thành phổ biến trong xã hội, đồng thời các ngành chức năng có trách nhiệm tạo ra một môi trường thân thiện hổ trợ cho các bà mẹ cho con bú.
Phát biểu trong ngày khai mạc Tuần Tuần lễ Thế giới Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ tổ chức tại Bệnh viện Atrium, đảo Cayman, cô Abigail Parchment, chuyên gia tư vấn của bệnh viện cho biết về ý nghiã của cuộc vận động này như sau:
“Nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi trẻ tự nhiên, đã có từ lâu đời của nhiều nền văn hoá trên thế giới. Tuy nhiên văn hoá nuôi con theo phương pháp tự nhiên này dần dần biến mất khỏi đời sống xã hội khi các phát minh về những công thức sữa bột ra đời. Nhưng cho đến giờ thì vẫn chưa có thức ăn nào bổ dưỡng cho trẻ bằng sữa mẹ. Vì thế chúng tôi nghĩ rằng cần phổ biến cho các bà mẹ trẻ biết về lợi ích của sữa mẹ đối với sự phát triển của trẻ. Nuôi con bằng sữa mẹ chính là một trong những cách tạo cho trẻ có một sự khởi đầu tốt đẹp.”
Nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi trẻ tự nhiên, đã có từ lâu đời. Nuôi con bằng sữa mẹ chính là một trong những cách tạo cho trẻ có một sự khởi đầu tốt đẹp.
Cô Abigail Parchment
Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc nhận định rằng trong những năm gần đây việc nuôi con bằng sữa mẹ đã phát huy được tác dụng tích cực của vấn đề, các số liệu phân tích từ 86 nước đang phát triển cho thấy tỉ lệ các bà mẹ cho con bú tăng khoảng 2/3 trong những năm trở lại đây. Tuy nhiên trong năm 2010 chỉ có 36% số trẻ của các nước này được nuôi bằng sữa mẹ trong vòng 6 tháng đầu đời. Do vậy Tuần lễ Thế giới Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ năm nay gởi đi thông điệp – Nuôi con bằng sữa mẹ là bảo vệ cuộc sống cho bé.
Ông Hans Olsen, Trưởng Văn phòng UNICEF tại Malaysia cho hay:
“Sinh mệnh của hàng triệu đứa trẻ được cứu nguy, nhờ vào những cam kết và nỗ lực của các tổ chức quốc tế trong việc vận động nuôi trẻ bằng sữa mẹ. Việc này sẽ có tác động tích cực tăng cường sự hiểu biết của mọi người về lợi ích từ việc nuôi con bằng sữa mẹ, nhất là tại các cơ sở y tế, nhà hộ sinh. UNICEF sẽ tiếp tục hỗ trợ các bệnh viện trong việc khuyến khích và tạo điều kiện cho bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ ngay từ khi đứa bé mới chào đời. Cụ thể trong việc huấn luyện đội ngũ nhân viên y tế, những người làm công tác tư vấn cho các bà mẹ trẻ. Tất cả đều nhằm phục vụ cho những lợi ích của bà mẹ và trẻ sơ sinh.”
Nguồn thực phẩm quý giá
Theo Tổ chức Hành động cho Việc Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ (World Alliance for Breastfeeding Action), gọi tắt là WABA, trên thế giới hiện có 18% dân số trẻ. Đây sẽ là một nguồn lực chủ yếu hợp tác với các tổ chức y tế sức khoẻ cộng đồng trong việc nuôi con bằng sữa mẹ, nên họ cần nhận thức được tầm quan trọng của việc nuôi con bằng sữa mẹ, thậm chí trước khi họ trở thành những ông bố, bà mẹ.
Tổ chức Pan American Health Organization, gọi tắt là PAHO tại Hoa kỳ cho biết, tỉ lệ tử vong ở trẻ từ sơ sinh đến 5 tuổi sẽ giảm một cách đáng kể nếu trẻ được nuôi bằng sữa mẹ, và khoảng 20% trường hợp tử vong của trẻ sơ sinh trong vòng một tháng tuổi sẽ tránh được nếu các bé được mẹ cho bú trong vòng một tiếng đồng hồ ngay sau khi vừa mới chào đời. Bên cạnh đó, sữa mẹ còn là nguồn dinh dưỡng tốt cho sự phát triển của bé, thống kê cho thấy trẻ được bú sữa mẹ từ bảy đến chín tháng, sẽ có chỉ số thông minh IQ trung bình cao hơn 6 lần so với các bạn được mẹ cho bú chỉ trong một tháng.
Do đó Văn phòng phụ trách Sức khoẻ Phụ nữ thuộc Bộ Y tế-Xã hội Hoa kỳ phát động một cuộc vận động để mọi người nhận thức được tầm quan trọng của việc nuôi con bằng sữa mẹ, và tạo điều kiện thuận lợi giúp cho các bà mẹ có thể dành cho trẻ một sự khởi đầu tốt đẹp nhất.
Người đứng đầu Văn phòng UNICEF tại Malaysia cũng khẳng định tính ưu việt của sữa mẹ đối với bé, Ông Hans Olsen nói:
“Sữa mẹ cung cấp nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho trẻ sơ sinh, sữa mẹ có chứa tất cả những thứ cần cho sự phát triển của trẻ, chất lỏng là nước, rồi đến các chất dinh dưỡng, các kháng thể. Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở xuống, sữa mẹ là một thức ăn hoàn toàn phù hợp cho sự phát triển của trẻ nhỏ.”
Bên cạnh đó yếu tố tâm lý tác động đến sự phát triển trí tuệ của trẻ cũng là một đặc điểm vô cùng quan trọng, một chuyên gia về Dinh Dưỡng hiện đang làm việc tại một bệnh viện lớn ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết:
Sữa mẹ cung cấp nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho trẻ sơ sinh, sữa mẹ có chứa tất cả những thứ cần cho sự phát triển của trẻ, chất lỏng là nước, rồi đến các chất dinh dưỡng, các kháng thể.
Ông Hans Olsen
“Sữa mẹ bao giờ cũng là nguồn thực phẩm quý giá nhất đối với trẻ em. Bú sữa mẹ, bên cạnh nguồn dinh dưỡng quý giá, trí tuệ và thể chất của bé cũng sẽ phát triển tốt hơn khi trẻ đươc hưởng sự ôm ấp yêu thương của mẹ.”
Nhà dinh dưỡng học này cũng cho hay, sở dĩ trẻ bú mẹ ít bị nhiễm bịnh là nhờ sữa non (Colostrum). Loại sữa này được sản xuất trong vài ngày đầu tiên sau khi bé được sinh ra. Loại sữa này rất cô đặc, giàu chất đạm và những kháng thể. Sữa non lót ruột của trẻ sơ sinh và bảo vệ trẻ chống lại những vi khuẩn có hại. Nó dần dần giảm bớt khi sữa của người mẹ tiết ra vào những ngày kế tiếp. Do vậy các bác sĩ thường khuyên các bà mẹ nên cho trẻ bú ngay trong những ngày đầu tiên.
Các chuyên gia y tế cho biết, việc nuôi con bằng sữa mẹ giúp trẻ tránh được các bệnh viêm nhiễm, hen suyễn. Điều đặc biệt người ta thấy số trẻ được bú mẹ ở Hoa kỳ ít có khả năng bị béo phì. Một nghiên cứu mới được công bố hồi năm ngoái trên Tạp chí Nhi khoa Mỹ (Pediatrics) ước tính mỗi năm Hoa kỳ có thể tiết giảm 13 tỉ đô la chi phí y tế và chăm sóc sức khoẻ nếu như 90% trẻ sơ sinh được nuôi bằng sữa mẹ trong 6 tháng.
Tốt cho mẹ lẫn bé
Ngoài ra, khi nuôi con bằng sữa mẹ bà mẹ cần lưu ý đến chế độ dinh dưỡng để nguồn sữa có đủ các chất dinh dưỡng cho bé. Chuyên gia dinh dưỡng ở Thành phố Hồ Chí Minh cũng nói thêm:
“Bà mẹ tuyệt đối không nên ăn uống kiêng khem. Ăn nhiều, ăn tự do và ăn nhiều rau và trái cây. Ăn đủ 4 nhóm ví dụ như nhóm giàu đạm là thịt, cá, trứng, sữa. Nhóm nguồn rau xanh, rồi trái cây, và nên uống thêm 3 ly sữa nóng mỗi ngày, và uống nhiều nứơc để có đủ sữa cho bé bú.”
Sữa mẹ tốt với trẻ như vậy, còn đối với bà mẹ chon con bú thì có được lợi ích gì? Phụ nữ cho con bú sẽ giảm được trọng lượng sau khi sinh, và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng, và bệnh tiểu đường loại 2.
Việt Nam cũng hưởng ứng cuộc vận động nuôi con bằng sữa mẹ. Trong Tuần lễ Thế giới Nuôi Con Bằng Sữa Mẹ, các ngành chức năng tổ chức các hoạt động truyền thông, tư vấn trong việc bảo vệ, hỗ trợ và thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ. Các hoạt động này chủ yếu nhằm gửi tới các bà mẹ thông điệp: Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ nhỏ, sữa non vô cùng quý giá, hãy cho trẻ bú sữa non ngay sau khi sinh, nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu, đồng thời nâng cao nhận thức của bà mẹ và cộng đồng về nuôi con bằng sữa mẹ góp phần hạn chế tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em và cải thiện tầm vóc của trẻ em Việt Nam.
Mặc dù sữa mẹ là công thức dinh dưỡng hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong suốt 6 tháng đầu đời của trẻ, nhưng thực tế, trong thập kỷ qua, tỉ lệ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ ở Việt Nam đã sụt giảm nhanh chóng; từ 34% vào năm 1998 xuống còn 19% trong năm 2010. Hiện nay chỉ có 19,6% các bà mẹ Việt Nam cho con bú hoàn toàn trong giai đoạn quan trọng này, có nghĩa là chỉ 19 trong số 100 phụ nữ Việt Nam nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời của trẻ. Tỉ lệ này thấp hơn nhiều so với tỉ lệ trung bình trên thế giới, 35% trẻ sơ sinh được bú mẹ hoàn toàn trong bốn tháng đầu đời.
Việc không cho trẻ bú mẹ hoàn toàn ở Việt Nam đã gây hậu quả, trong ba trẻ có một trẻ quá thấp, bị còi cọc so với tuổi, và cứ năm trẻ thì có ba trẻ nhẹ cân. Hàng triệu trẻ em Việt Nam mắc nhiều bệnh do cách cho ăn không hợp lý.
Sữa mẹ không mất tiền mua, mà lại an toàn và đồng thời là một yếu tố quan trọng đối với sự sống còn và phát triển của trẻ. Ước tính việc nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ có thể ngăn chặn tới 13% tỉ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi tại các quốc gia đang phát triển.
Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là lợi ích mà còn là quyền của mọi trẻ em. Và để duy trì tập quán tốt đẹp này các bà mẹ trẻ cần được sự hướng dẫn của các chuyên gia y tế, chuyên gia dinh dưỡng về cách thức nuôi trẻ, cộng với sự hỗ trợ của xã hội và gia đình hầu tạo ra một bầu không khí thoải mái, tích cực động viên và giúp đỡ họ.