Mùa mưa, lũ: Lại lo sạt lở
Chúng tôi có mặt tại thôn Trung Phước 2, xã Quế Trung, huyện Nông Sơn tỉnh Quảng Nam vào những ngày đầu mùa mưa bão. Nước mưa gây ngập những đoạn đường dẫn vào thôn Trung Phước 2. Ở đây, nhiều nhà dân chỉ cách sông Thu Bồn chừng 3 mét và đang có nguy cơ đổ sập nếu có bão lớn, lũ cao.
Nhiều người dân (không muốn nêu tên) cho biết sạt lở đã xảy ra nhiều năm liên tiếp, mỗi năm lở một ít và hễ cứ đến mùa mưa bão, họ lại lo sợ:
“Năm vừa rồi là lở nhiều hơn mấy năm chứ năm nào cũng lở, ít, nhiều cũng lở, lở hết. Đi đường lần ngoài xa, mỗi năm lở từ từ tới đây. Nghiêm trọng chứ, sợ, năm vừa rồi lở luôn ở đây đuối luôn.”
“Sạt lở sợ nước lụt lôi chứ ở đây tháng nữa nước lên là lo chạy.”
“Mỗi mùa mưa lũ tới sợ lắm, có khi một đêm nó lấn thêm xíu nữa là đi thông nước miết, không ngủ được. Cũng dọn với chạy miết, nước lớn xíu cứ thông nước rồi chuẩn bị đồ, dẫn con đi, cực lắm.”
“Sạt lở ở đây trước là ở ngoài xa kia, nhiều bão lụt vô đây mỗi năm mỗi sát, lở chừng ra cách đây cũng xa, người dân cũng rối từ đó giờ, di chuyển, hay đưa đi, tính thế nào cho dân thì dân cũng chịu.”
Theo thống kê của tỉnh Quảng Nam, tính đến ngày 25/10, mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua đã gây lũ và sạt lở đất, khiến 5.373 căn nhà bị ngập và hơn 2.500 người dân nơi đây phải sơ tán.
Theo dự báo, khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên kể từ ngày 26/10 có khả năng xảy ra một đợt mưa to đến rất to và diễn biến phức tạp.
Được biết trong ngày 25/10, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã đề nghị các tổ chức, cá nhân khi di chuyển phải chủ động, có phương án phòng tránh tai nạn do lũ lụt, sạt lở đất bất ngờ gây ra.
Nhiều người dân thôn Trung Phước 2 cho biết họ đang cảm thấy bất an trước dự báo về tình hình mưa lũ những ngày sắp tới:
“Chỗ có nước lớn xíu là ở ngoài sông cứ tràn vô miết ở trong mạnh lắm, tràn mức độ mà nhà tôi bước ngang qua đường để thoát đi là trôi chân đi, không qua được. Phải cột dây bên đây rị qua bên kia mới thoát được.”
“Sợ lắm, tối mưa gió là ngủ không được, nghe sợ không biết tới khi nào.”
Địa phương không có kinh phí, chờ Chính phủ
Mới đây, trong một trả lời với truyền thông Nhà nước về giải pháp chống sạt lở của chính quyền địa phương trước mùa mưa lũ 2021, ông Đỗ Trường Thương - Phó Chủ tịch UBND xã Quế Trung xác nhận, tình trạng sạt lở ven sông Thu Bồn đoạn chảy qua xã Quế Trung là có. Ông Thương nói tiếp hiện có 2 điểm sạt lở, ảnh hưởng trực tiếp đến khoảng 50 hộ dân. Tạm thời chính quyền vận động người dân trồng tre chống sạt lở, vì để giải quyết triệt để việc sạt lở, theo ông Thương cần phải kè bê tông cốt thép. Tuy nhiên, về vấn đề này, chính quyền xã không thể nào đáp ứng được vì kinh phí quá lớn.
Trong thời gian chờ lãnh đạo địa phương báo cáo tình trạng sạt lở đến lãnh đạo tỉnh để rót kinh phí khắc phục, cuộc sống của hàng chục hộ dân tại thôn Trung Phước 2, mỗi ngày trôi qua là mỗi ngày lo lắng. Họ chia sẻ:
“Lo chứ mỗi lần lụt tới muốn bung ra đây sợ đi luôn nhà cửa, mất từ đây một mớ đất, đây cũng lở mất mớ đất.”
“Sập nhà sập cửa thì chưa nhưng ngập thì có, từ đường hồi xưa mà sạt tới giờ là cỡ 40-50m.”
“Đất đai mất chứ, nhiều đó, như tôi cái vườn này gần 2 sào mà bữa nay còn 1 sào 40m chứ mấy, đợt cận tới nó cũng ra làm mất một số đất nữa.”
“Gió bão sẵn nước lũ lung lay đất, sụp cây. Hồi lâu lụt dần dần, năm ngoái là sụp nhiều, bốn bụi tre, còn trên đây mấy bụi nữa có nước là không thấy, còn khô thì thấy.”
Tình trạng sạt lở tại thôn Trung Phước 2 được người dân nơi đây cho hay đã xảy ra từ hàng chục năm nay. Từ khi nhà cách sông hơn 30m mà nay sạt lở ăn vào tận móng nhà. Hiện người dân chỉ biết trông chờ vào các dự án kè bờ bao từ phía chính quyền tỉnh:
“Xã, huyện cũng tới kiểm tra hoài kêu cho đất nữa mà nghe nói chứ chưa có.”
“Lâu chứ, năm 64 còn ở ngoài đó rồi lụt, lở vô (một) khúc rồi lở lần, lở miết vô giờ tới đó, mỗi năm sạt ít.
Từ ngoài đó, ngoài xa mà sạt lở miết vô tới đây, từ đường tuốt ngoài đó mà sạt lở lần lần tới đây. Nghe nhà nước kiến nghị kè bờ này lâu lắm rồi mà không thấy làm. Đá mắc chỗ bờ sông họ kè cái này là đỡ mà họ không làm được hoặc không biết làm.”
“Sạt ở ở đây thì không nói đến, trước giờ không nghe nói, họ tới nói rồi thời gian nữa làm đường, bờ kè cho dân. Nói vậy thôi chứ cách đây 3-4 năm rồi chưa thi công.”
“Tôi cũng mong muốn nhà nước hỗ trợ cho dân an tâm.”
“Giờ nhờ ở trên giúp đỡ đất cho làm cái nhà đàng hoàng chứ sợ lở, lũ lụt.”
“Tôi mong muốn kè bờ này, nhà nước có kè được thì kè cho dân làng đỡ bớt. Nghe nhà nước có kiến nghị vậy, ngó chừng miết mắc đá, thử đất mà tại sao không thấy làm, để miết lở lần vô.”
“Mong muốn nhà nước làm một con đường hay kè bờ này cho dân ở đây thì mới đỡ chút.”
Trong khi chính quyền địa phương cũng như lãnh đạo Hà Nội chưa thể thực hiện những biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn tình trạng sạt lở tại thôn Trung Phước 2 mỗi khi bão lũ về, điều duy nhất người dân có thể làm là:
“Giờ cứ sống chứ biết làm sao, không biết giải pháp gì.”
Miền Trung Việt Nam thường phải hứng chịu những đợt lũ lụt nặng nề vào các tháng cuối năm do ảnh hưởng của mưa bão. Lũ lụt vào năm ngoái ở khu vực này đã khiến ít nhất 378 người thiệt mạng.