Món ngon Hà Nội có an toàn?

Hà Nội không chỉ nổi tiếng là một thành phố ngàn năm văn hiến, Hà Thành thanh lịch mà đâu đó sự nổi tiếng này còn gắn liền với một thứ văn hóa phở mắng, bún chửi, cháo hăm he và những món ăn thượng vàng hạ cám nguồn gốc bất minh.

Nếu như trước đây, người dân Hà Nội tự tin về ẩm thực của thành phố này bao nhiêu thì hiện tại, mối nghi ngại của người dân Hà Nội về hầu hết các món ăn ở đây đã làm cho Hà Nội trở nên thiếu ý vị và đáng sợ trong chuyện miếng ăn, chỗ ở.

Không khí Hà Nội xưa trong quán ăn đã mất

Nhà nghiên cứu phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, nhận xét về ẩm thực đường phố Hà Nội: “Ăn thì ăn vậy thôi, ăn theo kiểu ăn coi như không biết chứ tin tưởng thì không, không an toàn, không tin tưởng hơn 80%. Là vì không gian chật hẹp nên mọi thứ cứ bày ra trước mắt, thấy không vệ sinh, đó mới là cái đập ngay trước mắt chứ còn chế biến thì còn không biết nữa. Nguồn thực phẩm thì như một hộp đen, mình không biết được. Họ rửa chén, bát ngay đó, múc phở cũng ở đấy, theo nguyên tắc khe khắt quá thì không được, nhưng cuối cùng thì cũng phải chấp nhận…!”

Đồng cảm với nhà nghiên cứu Phạm Xuân Nguyên, một nhà văn hiện đang làm việc trong ban điều hành Hội nhà văn Việt Nam, không muốn nêu tên, chia sẻ thêm là cái mà người ta gọi rằng “Tràng An thanh lịch” hay “ngàn năm văn hiến” gì đó chỉ còn đọng lại trên mấy mái ngói rêu phong, trên những bức tường cổ, trên tháp chuông nhà thờ, trên tháp rùa Hồ Gươm hay trên dáng đứng lẻ loi, buồn tủi của chùa Một Cột, và đâu đó còn đọng lại trong một góc khuất tâm hồn người Hà Nội.

Ăn thì ăn vậy thôi, ăn theo kiểu ăn coi như không biết chứ tin tưởng thì không, không an toàn, không tin tưởng hơn 80%.
- Ông Phạm Xuân Nguyên

Cái còn lại, dường như là một thế giới khác với hào nhoáng, cuồng nhiệt và đôi khi rỗng tuếch được khoác chiếc áo văn hóa và ngồi chễm chệ giữa lòng thủ đô Hà Nội. Chính cái kiểu văn hóa giả cầy này nhanh chóng đẩy Hà Nội đến chỗ ăn xổi ở thì. Người ta không còn quan tâm đến sức khỏe của người mua, trồng cẩu thả, bán cẩu thả và đến một lúc nào đó, người mua cũng mua cẩu thả và ăn cho có ăn, chẳng còn quan tâm đến vệ sinh an toàn thực phẩm hay chất lượng thức ăn nữa, miễn cho qua bữa, miễn thấy nggon miệng một chút là được, mọi thứ đều không sao cả.

Cái sự “không sao cả” này lâu ngày trở thành một thói quen và một sự chấp nhận, thậm chí là một điệu sống. Người ta nhầm tưởng giữa hưởng thụ với cam chịu để ăn. Bởi người ta vẫn cứ quan niệm rằng sáng cuối tuần, phải hưởng thụ một bát phở thật ngon miệng hay một bát bún, một phần đậu hủ mắm tôm chẳng hạn, ngồi đâu cũng được, chật chội, ồn ào và dơ dáy một tí cũng không sao, miễn là ngon. Và thậm chí chủ quán có chửi té tát vào mình cũng xem như giải trí, miễn sao có một chỗ ngồi để ăn cho ngon.

Nhà văn này nói rằng đó chỉ mới là khía cạnh bên ngoài, vấn đề người ta xử lý vệ sinh an toàn thực phẩm như thế nào và nguồn gốc, xuất xứ của nó từ đâu thì cả một cái hộp đen bí ẩn nói theo cách của nhà nghiên cứu Phạm Xuân Nguyên.

Đồng cảm với nhận xét của các văn nghệ sĩ, người lao động Hà Nội cũng thừa nhận là hầu hết các quán tại Hà Nội không còn an toàn. Anh Linh, một hướng dẫn viên du lịch, hiện sống tại Hà Nội, chia sẻ: “Nhà hàng cao cấp thì không biết chứ các quán bình thường thì chẳng an toàn, do nguồn gốc thực phẩm ấy. Bảo thực phẩm an toàn thì chẳng biết thế nào…Như bún đậu mắm tôm ấy, cái mắm tôm thì nhiều người ăn vào vẫn bị đi ngoài. Không an toàn chút nào. Như ngồi ngoài vỉa hè, người dân ta cứ ăn vậy thôi chứ ngồi bên vỉa hè làm sao an toàn, có gì che đậy đâu. Rồi mỡ nữa, họ lấy mỡ bẫn, vụn vặt từ Bắc Ninh, họ kiếm lời thì lấy thôi…!”

Anh Linh chia sẻ thêm là hầu hết nguồn thực phẩm tại thành phố Hà Nội đều đến từ hướng Đông Bắc và Tây Bắc, cụ thể là cửu khẩu Đồng Đăng, Lạng Sơn và cửa khẩu Cốc Lếu, Lào Cai. Và đương nhiên đây là nguồn thực phẩm của Trung Quốc. Bên cạnh đó, những người trồng rau xứ Bắc thời bây giờ không còn trồng rau theo phương pháp tự nhiên như trước đây mà chủ yếu dùng thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc tạo màu xanh mướt và thuốc trừ sâu được dùng một cách vô tội vạ.

Gia súc cũng được nuôi bằng thức ăn Trung Quốc để nhanh phát triển và tăng trọng lượng. Một khi thực phẩm từ rau xanh đến thịt, bún, phở đều dùng chất hóa học thì chẳng biết mức độ nguy hiểm của nó sẽ phát triển đến đâu. Hơn nữa, Hà Nội ngày càng trở nên náo nhiệt, quay cuồng, nhịp sống vội vã, người ta bắt đầu chạy đua với thời gian trong việc ăn uống và người bán thì chạy đua với lợi nhuận nên vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm bị bỏ qua một bên.

Giới chức nhà nước nói gì?

Bò bía bán trên đưởng Thanh Niên ở Hà Nội. RFA photo

Một cán bộ thuộc viện dịch tễ Hà Nội, không muốn nêu tên, chia sẻ: “Cái đó tôi không nắm chắt được. Nói về nguồn gốc thì mình bận lắm, không quan tâm sâu vào những cái đó. Nên mình không biết nỗi, việc của mình bận quá!”

Theo ông cán bộ này, hiện tại, có quá nhiều vấn đề để giới cán bộ nhà nước quan tâm nên ông không thể nào theo dõi, tìm hiểu một cách cặn kẽ để biết được là thực phẩm, thức ăn tại các hàng quán ở Hà Hội có an toàn hay không. Bởi vì muốn làm được điều này, phải tốn đến hàng chục ngàn tỉ đồng cho một chuyên đề, một dự án cụ thể.

Cái đó tôi không nắm chắt được. Nói về nguồn gốc thì mình bận lắm, không quan tâm sâu vào những cái đó. Nên mình không biết nỗi, việc của mình bận quá!
- Một cán bộ viện dịch tễ Hà Nội

Ông cán bộ này cũng khuyên mọi người hãy cứ yên tâm mà ăn uống ngon lành vì Hà Nội luôn xanh, sạch, đẹp, là điểm đến lý tưởng của mọi du khách trong nước và quốc tế. Ông cho rằng khi ăn uống mà quá quan tâm về nguồn gốc, xuất xứ của thức ăn mình dùng thì việc ăn uống chẳng còn ý nghĩa gì nữa và người ta ăn được thì mình ăn được.

Ông cán bộ này cũng khuyến cáo mọi người không nên ăn các thực phẩm trong các quán khi thực phẩm đó đã có mùi lạ, đã lên men hoặc có nấm lạ xuất hiện trong thức ăn. Đặc biệt, khi ngửi vào thức ăn mà nghe mùi gián, mùi chuột thì tuyệt đối không nên dùng và phải báo với cơ quan chức năng gần nhất.

Ông vui vẻ nói rằng nếu bất kì người dân nào cũng thực hiện đúng qui trình khoa học mà ông đã nói thì chắc chắn sức khỏe sẽ rất đảm bảo và chẳng còn gì để lo lắng.

Nghe ông cán bộ đầy lạc quan này nói chuyện xong, chúng tôi chỉ biết gật đầu cám ơn bài giảng về qui trình khoa học của ông và qua đó, chúng tôi cũng vỡ lẽ được ít nhiều vì sao thực phẩm độc hại ngày càng xuất hiện tràn lan ở Hà Nội cũng như xuất hiện khắp mọi nơi trên đất nước này!