အိုဝယ်လ်ေူပာတဲ့ူမန်မာူပည်�(အပိုင်း ၂)

ူမန်မာလိုတတ်သော စာရေးဆရာမ အမ်မာ လာကင်၏ Secret Histories (လ္တွြိႛဝြက်သမိုင်း) စာအုပ်မဵကိံြာဖုံး။ ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

လေလိြင်းထဲကစာအုပ်စင်

ယခု ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ်ေူပာတဲ့ူမန်မာူပည် အပိုင်း ၂ မြာ စာရေးဆရာမ အမ်မာ လာကင် (Emma Larkin) ရဲ့ မ္ဈိံလေးအတြေႚအုကံကြို တင်ူပပၝမယ်။ ူမန်မာူပည်ရဲ့ ထူးူခားခဵက်တခုက ူပည်ပမြာနေတုန်းက ူမန်မာ့အေုကာင်း အတော်မဵားမဵားသိရ္ဘပီး ူပည်တြင်းကို ရောက်လာတော့ သတင်းရဖိုႛခက်ခဲနေတာပဲ ူဖစ်ပၝတယ်တဲ့။ စာနယ်ဇင်း၊ ရေဒီယို၊ ႟ုပ်ူမင်သုံကား၊ ႟ုပ်ရြင်၊ တေးဂီတ စတာတေအြားလုံး စစ်အစိုးရက ခဵြပ်ကိုင်ထား္ဘပီး အစိုးရ သိစေူမင်စေခဵင်တာကိုသာ သိရူမင်ရတဲ့ တိုင်းူပည်ဟာ ူမန်မာူပည်ပၝပဲ။

ိံိုင်ငူံခားမြာ အ္ဘမဲတမ်းုကားနေရတဲ့ ဗမာစစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်ညၟဉ်းပန်းမြတေကြို ူပည်တြင်းမြာ သိရြိံိုင်ဖိုႛ မလြယ်ပၝဘူး။ ဗမာစစ်အစိုးရရဲ့ မကောင်းသတင်းနဲႛ အတိုက်အခံတေရြဲ့ ကောင်းသတင်းကို တမင်အခဵိန်ယူ္ဘပီး အသေးစိတ် ဖေဵာက်ဖဵက်နေတာကို အမ်မာ လာကင် ကိုယ်တိုင် တြေႚခဲ့ရပၝတယ်။ ထိုင်းနယ်စပ်မြာ ဒုက္ခသည်တေအြတြက် ဖြင့်ထားတဲ့ ဒေၝက်တာ စင်သီယာမောင်ရဲ့ စေတနာဆေးခန်းအေုကာင်း ရေးထားတဲ့ သတင်းဆောင်းပၝးကို Time မဂ္ဂဇင်းထဲက ဆုတ်္ဘဖဲထားတာကို သူကိုယ်တိုင် ဟိုတယ်တခုမြာ တြေႚခဲ့ရပၝတယ်။ ူပည်တြင်းသတင်းကိုလည်း အစိုးရခြင့်ူပခြဵက်ရမြ ဖော်ူပိံိုင်တာေုကာင့် ိံိုင်ငူံခားရေဒီယိုက ဖော်ူပတော့မပြဲ ူမန်မာူပည်သားတေကြ သိရပၝတော့တယ်။ ဒၝတောင် စစ်အစိုးရဟာ ဘာမမြူဖစ်သလို ိံြတ်ပိတ်နေတာမဵြိးတြေ ရြိပၝတယ်။

ဒၝေုကာင့်မိုႛ ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ် ပုလိပ်သင်တန်းတက်ခဲ့တဲ့ မ္ဈိံလေးကိုမသြားမီ ္ဘမိြႚခံတေနြဲႛ ဆက်သြယိံိုင်ဖိုႛ စီစဉ်ရပၝတယ်။ ူမန်မာဘာသာစကား တတ်ကဋ္ဋမ်းတဲ့ အမ်မာ လာကင် အဖိုႛ စကားဝိုင်းဖြဲႛဖိုႛ ခက်ခဲပုံမရပၝဘူး။ ရန်ကုန်မြ မိတ်ဆေတြယောက်က မိတ်ဆက်ပေးလိုက်လိုႛ စေဵးခဵြိထဲက စာအုပ်ဆိုင်ရြင်ကို သြားတြေႚရင်း လက်ဖက်ရည်ဆိုင်မြာ စကားဝိုင်းလုပိံိုင်ပုံကို ရေးထားပၝတယ်။ စေဵးခဵြိက စာအုပ်ဆိုင်ရြင်ဟာ သာမန်စေဵးသည်မဟုတ်ပၝဘူး။ တက္ကသိုလ်မြာ အဂဿလိပ်စာပေ ဝိဇ္ဆာတန်း တက်ရောက် သင်ုကားနေတုန်း ကေဵာင်းပိတ်လိုက်တာနဲႛ စာအုပ်ဆိုင်ရြင် စာဂဵပိုးူဖစ်လာတာပၝပဲ။ ဘဝအေုကာင်းမရေးဖိုႛ အမိန်ႛပေးခံခဲ့ရတဲ့ ကဗဵာဆရာတဦးနဲႛလည်း စေဵးခဵြိမြာ တြေႚဆုံခဲ့ရပၝတယ်။ သူတိုႛကပဲ မ္ဈိံလေး လဘက်ရည်ဝိုင်းကို စီစဉ်ပေးပၝတယ်။

စာအုပ်ဆိုင်ရြင်စာဂဵပိုး၊ ကဗဵာဆရာ၊ စိတ်ပညာရြင်နဲႛ အ္ဘငိမ်းစားပၝမောက္ခတခဵြိႚ ပၝဝင်တဲ့ စကားဝိုင်းပၝ။ သူတိုႛအားလုံး ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ်ရဲ့ အရေးအသားတေကြို အနည်းနဲႛအမဵား ဖတ်ဖူးသူတြေ ူဖစ်ုကပၝတယ်။ �႟ုရြားမြာ အမိန်ႛပေးတဲ့ ဆရာဋ္ဌကီး မရြိတော့ပေမဲ့ ူမန်မာူပည်မြာ ရြိနေသေးတယ်လိုႛ စိတ်ပညာရြင်ကစ္ဘပီး ဆြေးေိံြးပၝတယ်။ ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ်ရဲ့ ဟောကိန်းတေဟြာ ူမန်မာူပည်မြာ အခုအထိ မြန်နေတုန်းပဲလိုႛ အားလုံးယုံကည်ပၝတယ်။ လူဦးရေ သန်း ၅၀ကို အိံြစ် ၅၀ အကဵဉ်းခဵထားတာ ူမန်မာူပည်ပဲလိုႛ စိတ်ပညာရြင်က ဆိုပၝတယ်။

အတိတ်ကို ခဵြပ်ကိုငိံိုင်သူဟာ အနာဂတ်ကို ခဵြပ်ကိုင်တယ်၊ ပင်္စပြဍ္ဎန်ကိုခဵြပ်ကိုင်သူဟာ အတိတ်ကို ခဵြပ်ကိုင်တယ်လိုႛ ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ်ရဲ့ 1984 ဝတဉထြဲမြာ ရေးထားတာဟာ ူမန်မာူပည်အတြက် စပယ်ရြယ်ဟောကိန်းလို ူဖစ်နေပၝတယ်။

ဒၝပေမဲ့ အိုဝယ်လ်ရဲ့ 1984 ဝတဉထြဲကလို စိတ်ရောကိုယ်ပၝ ခဵြပ်ကိုငိံိုင်တဲ့ စနစ်ကတော့ အခုခေတ်မြာ မရြိတော့ဘူးလိုႛဆိုပၝတယ်။ ကြဲူပားူခားနားတဲ့ အယူအဆ အတြေးအခေၞတေဟြာ နည်းမဵြိးစုံနဲႛ ဝင်ရောက်နေတာမိုႛ တိုင်းသူူပည်သား စိတ်ဓာတ်ကို ရာခိုငိံြန်းူပည့် ခဵြပ်ကိုင်လြမ်းမိုးဖိုႛ မူဖစိံိုင်တော့ဘူးလိုႛ စိတ်ပညာရြင်က ယူဆပၝတယ်။ တြေးခေၞ ေူမာ်ူမင်တတ်သူတြေ မဵားလာရင် ခိုင်းတိုင်းလုပ်မြာ မဟုတ်တဲ့အတြက် ပညာရေးအဆင့်အတန်း နိမ့်ကဵအောင် တမင်လုပ်ထားတာလိုႛ ူမင်ုကပၝတယ်။ ပညာရေးဟာ စစ်အစိုးရရဲ့ ဝၝဒူဖန်ႛကြက်တခုပၝ။

ကေဵာင်းတြေ တိုးခဵဲႚဆောက်လုပ်္ဘပီး Ph.D ဒေၝက်တာဘဲြႚပေးတာကို ပညာရေးူမၟင့်တင်တာလိုႛ စစ်အစိုးရကယူဆပၝတယ်။ Ph.D ကေဵာင်းသား ၈၀ က ၈၀၀ ူဖစ်လာအောင်လုပ်ဘိုႛ စစ်အစိုးရက ရည်႟ြယ်ပၝတယ်တဲ့။ ငၝတိုႛခေတ်မြာ ငၝတိုႛအမိန်ႛကို နာခံတဲ့ Ph.D တြေ အမဵားဋ္ဌကီး မြေးထုတိံိုင်တယ်ဆို္ဘပီး့ကားလုံးထုတ်ဖိုႛ ဋ္ဌကံစည်နေတာလည်း ူဖစိံိုင်ပၝတယ်တဲ့။ ကေဵာင်းအဆောက်အအုံ အမဵားအူပား ဆောက်လုပိံိုင်တာကို ပညာရေးတိုးတက်မလြိုႛ ဗိုလ်ခဵြပ်တေကြ ယူဆနေပုံရပၝတယ်။ ကေဵာင်းအဆောက်အအုံ တိုးပြားလာတာနဲႛ ပညာအရည်အသြေး တိုးတက်ူမင့်မားလာတာဟာ တူခားစီူဖစ်ေုကာင်း ကိုယ်ခံပညာ အလြန်နည်းသူက သိဖိုႛမလြယ်ပၝဘူး။

ဆရာ၊ဆရာမတြေ အရည်အခဵင်းရြိုကသလား၊ ဝမ်းစာဖူလုံရဲ့လား၊ စာသင်ခန်းမြာ လိုအပ်တဲ့ပင်္စည်း အူပည့်အစုံရြိရဲ့လား စတာတေကြိုတော့ စစ်အစိုးရက ဂ႟ုစိုက်ပုံမရပၝဘူး။ ဒၝေုကာင့် စစ်အစိုးရခေတ်မြာ အရေအတြက်မဵားလ္ဘာပီး အရည်အခဵင်းက ကဵဆင်းသြားတယ်လိုႛ အ္ဘငိမ်းစားပၝမောက္ခတဦးက ေူပာပၝ တယ်။

ဒၝပေမဲ့ စစ်အစိုးရကောင်းမြေုကာင့် ူမန်မာူပည်ဟာ အဖက်ဖက်က တိုးတက်နေေုကာင်း စာရင်းဇယားတေကြို ဋ္ဌကံဖန်ဖော်ူပ္ဘပီး ေူဗာင်လိမ်နေတာ ုက္ဘာပီလိုႛ ူပန်ုကားရေးဌာန ဝန်ထမ်းဟောင်းတဦးက ေူပာပၝတယ်။ ကြန်ပဵတြာပညာ သင်ုကားတယ်ဆိုတဲ့ ကေဵာင်းတေမြြာ လ္တွပ်စစ်ဓာတ်မရပၝဘူး။ ကေဵာင်းတကေဵာင်းမြာ ကြန်ပဵတြာတလုံးထား္ဘပီး ကြန်ပဵတြာပညာမြာ ကမႝာနဲႛ ရင်ဘောင်တန်းနေေုကာင်း သတင်းစာတေကြရေးုကတာဟာ ူမန်မာူပည်ရဲ့ ပညာရေးတိုးတက်မပြဲ ူဖစ်ပၝတယ်။ အမြန်တရားကတော့ ကလေးတေဟြာ အခုထိ ကေဵာက်သင်ပုန်းနဲႛ ကေဵာက်တံကို ကိုင်နေရတုန်းပၝပဲ။ အစိုးရသတင်းစာမြာဖော်ူပတဲ့ တခုတည်းသော အမြန်တရားဟာ သာရေးနာရေးေုကာ်ူငာပဲူဖစ်ပၝတယ်။

ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ်ရဲ့ 1984 ဝတဉထြဲမြာလည်း အစိုးရအေုကာင်း သတင်းကောင်းခဵည်းရေးဖိုႛ အထူးဌာနဖြင့်ထားပုံကို ဖော်ူပပၝတယ်။ အိမ်တြေ၊ ကေဵာင်းတြေ၊ မော်တော်ကားတြေ၊ စားနပ်ရိက္ခာတြေ ိံြစ်စဉ် တိုးတက် မဵားူပားလာတာကိုသာ လုပ်ဋ္ဌကံဖော်ူပ္ဘပီး ရောဂၝတြေ၊ ရာဇဝတ်မြတြေ၊ ႟ူးသြပ်မြတြေ တိုးပြားလာတာကိုတော့ တမင်တကာဖုံးအုပ်ထားပၝတယ်။ အမြန်အတိုင်းေူပာသူကို ဗမာစစ်အစိုးရက အူပစ်ပေးပၝတယ်။

အလြန်႟ိုသေလေးစားခံရတဲ့ သမိုင်းဆရာဋ္ဌကီးတဦးဟာ ိံိုင်ငူံခားရေဒီယိုနဲႛ တြေႚဆုံမေးူမန်းခန်းမြာ အမြန်အတိုင်း ပြင့်ပြင့်လင်းလင်း ေူပာလိုက်တဲ့အတြက် ဆရာဋ္ဌကီးရဲ့အမည်ကို စာနယ်ဇင်းမြာ မဖော်ူပရဆို္ဘပီး ပိတ်ပင်လိုက်ပၝတယ်။ ဆရာဋ္ဌကီးရေးသားတဲ့ စာအုပ်တေကြိုလည်း စာအုပ်ဆိုင်မြာမတင်ဖိုႛ အမိန်ႛထုတ်လိုက်ပၝတယ်။ စာရေးသူ အမ်မာ လာကင် က ဆရာဋ္ဌကီးအမည်ကို မဖော်ူပပေမဲ့ အ္ဘငိမ်းစားပၝမောက္ခ သမိုင်းဆရာဋ္ဌကီး ဒေၝက်တာသန်းထြန်းကို ရည်ႌြန်းတာ သိသာပၝတယ်။ သာမန်လူဆိုရင် ထောင်ထဲရောက်သြားိံိုင်ပၝတယ်။ ကေဵာင်းသား လြပ်ရြားမသြမိုင်းကိုူပစြုဖိုႛ ဋ္ဌကြိးစားတဲ့ အောင်ထြန်းဆိုတဲ့ ကေဵာင်းသား ိံြစ်ရြည်ထောင်ဒဏ် ကဵခံသြားရ္ဘပီး သူတြေႚဆုံမေးူမန်းတဲ့ ကေဵာင်းသား ခေၝင်းဆောင်ဟောင်းတေပြၝ ထောင်ကဵကုန်ပၝတယ်။

အတိတ်ကို ခဵြပ်ကိုငိံိုင်သူဟာ အနာဂတ်ကို ခဵြပ်ကိုင်တယ်၊ ပင်္စပြဍ္ဎန်ကိုခဵြပ်ကိုင်သူဟာ အတိတ်ကို ခဵြပ်ကိုင်တယ်လိုႛ ဂေဵာ့ခဵ် အိုဝယ်လ်ရဲ့ 1984 ဝတဉထြဲမြာ ရေးထားတာဟာ ူမန်မာူပည်အတြက် စပယ်ရြယ်ဟောကိန်းလို ူဖစ်နေပၝတယ်။

ိံိုင်ငူံခားခရီးသည်တေဟြာ အစိုးရ ခြင့်ူပတြဲ့နေရာလောက်ကိုသာ သြားုကရတာမိုႛ ူမန်မာူပည်ရဲ့ အူဖစ်မြန်ကို မသိံိုင်ုကပၝဘူး။ ူမန်မာူပည်ဟာ ကင်ဆာရောဂၝခံစားနေရတဲ့ အမဵြိးသမီးတဦးနဲႛတူေုကာင်း ဗမာမိတ်ဆေတြဦးက ရြင်းူပပၝတယ်တဲ့။ ကင်ဆာရြိမြန်းသိလဵက်နဲႛ ဆရာဝန်ကိုူပ္ဘပီး ဆေးကုသဖိုႛစိတ်မကူးဘဲ ရောဂၝမူဖစ်သလို ဟန်ဆောင်နေပၝတယ်။ သနပ်ခၝးလိမ်း၊ ပန်းပန်္ဘပီး လုပ်႟ိုးလုပ်စဉ် လုပ်နေပေမယ့် သူႛမြာကင်ဆာရောဂၝရြိေုကာင်း တရပ်ကြက်လုံးက သိုကပၝတယ်တဲ့။ ူမန်မာူပည်ဟာ အမြောင်ဆုံး ကာလကို ရောက်န္ဘေပီမိုႛ အမြောင်္ဘပီးရင်တော့ လင်းရောင်ူခည်ကို ူမင်ရလိမ့်မယ်လိုႛ မ္တေွာ်လင့်နေုကပၝတယ်။

• လေလိြင်းထဲက စာအုပ်စင်
• Download story audio