សង្គម​ស៊ីវិល​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បន្ត​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​គប់​គ្រាប់​បែក​ឆ្នាំ​១៩៩៧

ក្រុម​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​នៅ​តែ​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​ភ្នាក់ងារ​ស៊ើបការណ៍​សំងាត់​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក បន្ត​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​គ្រាប់​បែក​ដៃ​ទៅ​លើ​ហ្វូង​បាតុករ កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៧។
ដោយ តាំង សារ៉ាដា
2012.03.31
ព្រឹត្តិការណ៍​បោក​គ្រាប់​បែក ៣០៥ រូបថត​របស់​អ្នក​បាត់​បង់​ជីវិត​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​បោក​គ្រាប់​បែក កាល​ពី​ថៃ្ង​៣០ មីនា ឆ្នាំ​១៩៩៧។
Photo: RFA

ក្រុម​នេះ​ក៏​ទាមទារ​ឲ្យ​សមត្ថកិច្ច​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក លាត​ត្រដាង និង​ចាត់​វិធានការ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​នូវ​អ្វី​ដែល​គេ​បាន​ប្រមូល​នូវ​ភស្តុតាង​ពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​នោះ។

សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ បាន​បង្ហាញ​ក្ដី​អស់​សង្ឃឹម​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា អស់​រយៈ​ពេល​ជាង ១៥​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដែល​ខកខាន​មិន​បាន​នាំ​ខ្លួន​ជន​ដៃ​ដល់ និង​ក្រុម​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​គ្រាប់​បែក​ដៃ​មុខ​អតីត​រដ្ឋ​សភា យក​មក​ផ្ដន្ទាទោស​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​នៅ​ឡើយ។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​របស់​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស Human Rights Watch លោក ប្រែត អាដាម (Brad Adams) មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​មិន​អាច​រំពឹង​ថា កម្ពុជា​នឹង​អាច​នាំ​ខ្លួន​ជន​ល្មើស​យក​ផ្ដន្ទាទោស​បាន​ទេ លើកលែង​តែ​ភ្នាក់ងារ​ស៊ើបការណ៍​សំងាត់ FBI របស់​អាមេរិក​ប៉ុណ្ណោះ ទើប​អាច​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​វិធានការ​លើ​បញ្ហា​នេះ​បន្ត​ទៀត។

លោក ប្រែត អាដាម៖ «យើង​ធ្លាប់​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​គប់​គ្រាប់​បែក​ដៃ​នេះ​ដែរ ប៉ុន្តែ​យើង​ដឹង​ច្បាស់​ណាស់​ហើយ​ថា វា​មិន​អាច​ទៅ​រួច។ សង្ឃឹម​តែ​មួយ​គត់​ប៉ុណ្ណោះ​ក្នុង​រយៈពេល​វែង គឺ​រដ្ឋាភិបាល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ត្រូវ​ជំរុញ​ដល់​ភ្នាក់ងារ FBI បន្ត​ការ​ស៊ើប​អង្កេត។ ទាំង​ជន​រង​គ្រោះ និង​ក្រុម​របស់​យើង ក៏​ចង់​ឲ្យ FBI បាន​បញ្ចប់​នូវ​អ្វី​ដែល​គេ​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​ស៊ើប​អង្កេត។ ពេល​នោះ​គេ​បាន​ធ្វើ​កិច្ចការ​យ៉ាង​ល្អ ប៉ុន្តែ​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​នោះ​បាន​ទម្លាក់​ចោល​ពាក់​កណ្ដាល​ទី ដោយសារ​ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ផ្នែក​នយោបាយ។ តែ​ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ មាន​តែ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា មួយ​គត់ ដែល​ជា​អ្នក​នាំ​ជន​ល្មើស​មក​ផ្ដន្ទាទោស ហើយ​ដើម្បី​ធ្វើ​ដូច្នោះ​បាន លុះ​ត្រា​ភ្នាក់ងារ FBI ជំរុញ​ឲ្យ​ខ្លាំង​ថែម​ទៀត ពីព្រោះ​ពួក​គេ​មាន​ភស្តុតាង​ថា អ្នក​ណា​ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ»

លោក ប្រែត អាដាម បន្ត​ថា ឧក្រិដ្ឋកម្ម​កម្រិត​ធ្ងន់​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ឡើង​ដោយ​មាន​អំណាច​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ ភាគ​ច្រើន​អ្នក​ទាំង​នោះ​មិន​ដែល​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ទង្វើ​របស់​គេ​នោះ​ឡើយ។

នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​១៩៩៧ ជន​មិន​ស្គាល់​មុខ​បាន​គប់​គ្រាប់បែក​ដៃ​ទៅ​លើ​ហ្វូង​បាតុករ​គ្រាប់​បែក​ដៃ​ចំនួន ៤​គ្រាប់ បណ្ដាល​ឲ្យ​មនុស្ស​ចំនួន ១៦​នាក់​ស្លាប់​នៅ​នឹង​កន្លែង​ និង​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ ហើយ​មនុស្ស​ជាង ១០០​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​រង​របួស ខណៈ​​លោក សម រង្ស៊ី ដែល​កាល​នោះ​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ជាតិ​ខ្មែរ បាន​ដឹក​នាំ​ហ្វូង​បាតុករ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​អហិង្សា ដើម្បី​ទាមទារ​កំណែ​ទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ និង​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។

របាយការណ៍​សំងាត់​របស់ FBI ដែល​លេច​ធ្លាយ​ចេញ​ផ្សាយ​តាម​គេហទំព័រ​នានា​នោះ បាន​សរសេរ​ថា ជន​ដៃ​ដល់​ដែល​វាយ​ប្រហារ​គ្រាប់​បែក​ដៃ​ទៅ​ហ្វូង​បាតុករ​នា​ពេល​នោះ ជា​មនុស្ស​របស់​កង​កម្លាំង​អង្គរក្ស​លោក ហ៊ុន សែន។

ការិយាល័យ​ស៊ើប​អង្កេត​សហព័ន្ធ FBI បាន​សរសេរ​ថា សមត្ថកិច្ច​របស់​ខ្លួន​បាន​សម្រេច​បិទ​ការ​ស៊ើប​អង្កេត ព្រោះ​សំណុំ​រឿង​នេះ​ជា​សំណុំ​រឿង​រសើប​​ស្ថិត​នៅ​ចំ​កណ្ដាល​នៃ​គ្រោះថ្នាក់​ខាង​ផ្នែក​នយោបាយ​ដ៏​ធំ​មួយ។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ មន្ត្រី​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មាន​ប្រសាសន៍​ថា រយៈពេល​ជាង ១០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​គប់​គ្រាប់បែក​ដៃ​នេះ ហាក់​នៅ​ជាប់​គាំង​លែង​មាន​ដំណើរការ។ លោក​ចង់​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បង្ហាញ​ជា​សាធារណៈ​នូវ​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​ខ្លួន ជុំវិញ​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​កន្លង​មក​នេះ។

ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​ប្រសាសន៍​របស់​លោក អំ សំអាត នេះ​ដែរ លោក ខៀវ សុភ័គ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា រដ្ឋាភិបាល​ពិត​ជា​មាន​ឆន្ទៈ​ពិត​ប្រាកដ​ក្នុង​ការ​ចាត់​វិធានការ​ភ្លាមៗ ហើយ​ថែម​ទាំង​បាន​កំណត់​មុខ​សញ្ញា គូស​ចេញ​ជា​គំនូរ​ព្រាង​មុខ​ជន​ដៃដល់​ទៀត​ផង។ លោក​បញ្ជាក់​ថា ក្រោយ​មក​ជនសង្ស័យ​រូប​នោះ​បាន​ស្លាប់​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​គណបក្ស​នយោបាយ​មួយ​ផ្សេង​ទៀត ដែល​លោក​មិន​បង្ហាញ​ឈ្មោះ។

ឯកសារ​របស់ FBI ដែល​ស៊ើប​អង្កេត​ក្នុង​រយៈពេល ២​ខែ​ដំបូង តាម​រយៈ​បណ្ដឹង​របស់​លោក រ៉ន អាប់នី ពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​ដែល​បាន​រង​គ្រោះ​ក្នុង​ហេតុការណ៍​គប់​គ្រាប់បែក​នោះ​ដែរ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ភ្នាក់ងារ FBI ដែល​ចុះ​ទៅ​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​គេ​បង្ខំ​ឲ្យ​ចាក​ចេញ​ពី​កម្ពុជា នៅ​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​១៩៩៧ មុន​ពេល​បញ្ចប់​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​ខ្លួន។

ទាក់ទិន​នឹង​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​របស់ FBI នេះ​ដែរ លោក សម រង្ស៊ី ប្រធាន​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែល​កំពុង​រស់​នៅ​និរទេស មាន​ប្រសាសន៍​ថា ការ​ស៊ើប​អង្កេត​របស់ FBI កន្លង​មក មាន​សារសំខាន់​ណាស់ ដែល​ត្រូវ​បន្ត​ធ្វើ​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ទៅ​មុខ​ទៀត។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​បន្ត​ថា តុលាការ​ប្រទេស​បារាំង កាល​ពី​ចុង​ខែ​មករា កន្លង​ទៅ បាន​ចាប់​ផ្តើម​បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ករណី​គប់​គ្រាប់បែក​នៅ​មុខ​រដ្ឋ​សភា​នេះ​ជា​ថ្មី ដោយ​ផ្អែក​លើ​ភស្តុតាង​ជា​ច្រើន​ដែល​គេ​ទទួល​បាន​ពី FBI ពី​គេហទំព័រ Wikileak និង​ពី​ចំលើយ​របស់​លោក ហេង ពៅ អតីត​ស្នងការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ ដែល​បាន​ផ្ដល់​បទសម្ភាសន៍​ជាមួយ​កាសែត​បរទេស​ក្នុង​ប្រទេស សិង្ហបុរី រួម​នឹង​ឯកសារ​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​មួយ​ចំនួន​ទៀត។

ជុំវិញ​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​កម្ពុជា​ដ៏​អួអាប់​ដែល​គេ​មិន​សូវ​ឃើញ​មាន​ដំណោះ​ស្រាយ​ដ៏​គួរ​ឲ្យ​ទុក​ចិត្ត​ក្នុង​ករណី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ធំៗ​នោះ​ដែរ លោក​បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ដែល​ជា​អ្នក​ឃ្លាំមើល​អំពី​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​នៅ​មិន​ទាន់​ឃើញ​រដ្ឋាភិបាល​បង្ហាញ​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​ខ្លួន​ជា​វិជ្ជមាន​ណា​មួយ​ក្នុង​ការ​វែក​មុខ​ជន​ដៃដល់​យក​ផ្ដន្ទាទោស​នៅ​ឡើយ​ទេ ក្នុង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​គប់​គ្រាប់បែក​ដ៏​រន្ធត់​រយៈពេល​ជាង ១០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​នោះ។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​មីនា អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស Human Rights Watch ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​របស់​ខ្លួន​សំរាប់​ខួប ១៥​ឆ្នាំ​នៃ​មរណភាព​របស់​ជន​ស្លូត​ត្រង់​ក្នុង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​គប់​គ្រាប់​បែក​មុខ​អតីត​រដ្ឋ​សភា​ជាតិ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​១៩៩៧។

សេចក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​នោះ​បាន​សរសេរ​ថា ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ពី​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា នឹង​មិន​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន​ទេ ប្រសិន​បើ​ប្រទេស​ម្ចាស់​ជំនួយ​មិន​ដាក់​លក្ខខណ្ឌ​ និង​សំពាធ​បន្ថែម​ឲ្យ​មាន​ការ​វិធានការ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​ដ៏​ចាំបាច់​ក្នុង​ករណី​នេះ។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ លោក ផៃ ស៊ីផាន ដែល​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​នៃ​ទីស្ដីការ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​មាន​ប្រសាសន៍​ថា សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​របស់​អង្គការ Human Rights Watch គ្រាន់​តែ​ជា​ការ​បង្កើន​សំឡេង​វាយ​ប្រហារ​មក​លើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​តែប៉ុណ្ណោះ។ លោក​ថ្លែង​ថា ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ក្នុង​ករណី​នេះ​គឺ​ជា​ដែន​សមត្ថកិច្ច​របស់​តុលាការ​កម្ពុជា។

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំមើល​ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា ចោទ​ប្រកាន់​ថា តុលាការ​កម្ពុជា មិន​កាត់​ទោស​អ្នក​ធំ និង​អ្នក​មាន​អំណាច​នោះ​ទេ។ ក្រុម​នេះ​និយាយ​ថា ករណី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ធំៗ​ដែល​អាច​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​ជា​មនុស្ស​ក្រុម​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ដ៏​មាន​អំណាច​នោះ តែង​នៅ​ជា​អាថ៌កំបាំង​ក្នុង​ឋានសួគ៌​និទណ្ឌភាព៕

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក សេង សារី បន្ត​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ពាក់ព័ន្ធ​សារ​បែក​ធ្លាយ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។

មតិយោបល់៖

Anonymous
Mar 31, 2012 02:32 PM

Probably Hun Sen did not order to kill(he is a nice guy) but the body guards acted beyond their mission to please the boss.

Anonymous
Mar 31, 2012 04:57 AM

Hok Long Dy knows well..