អ្នកជំនាញ​ថា កម្ពុជា​គួរ​ឆក់​ឱកាស​ពី​កិច្ចប្រជុំ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​តំបន់​មេគង្គ និង​អាមេរិក និយាយ​ពី​រឿង​វិបត្តិទឹក​ទន្លេមេគង្គ​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ចិន

0:00 / 0:00

អ្នកជំនាញ លើកឡើង​ថា កម្ពុជា​គួរទាញ​យក​ឱកាស​ពី​កិច្ចប្រជុំ​រវាង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​តំបន់​មេគង្គ និង​អាមេរិក​ជាលើក​ដំបូង​ ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្តិ​ទៅ​តាម​ប្រព័ន្ធ​វីដេអូ នៅថ្ងៃទី១១ កញ្ញា។ ពួកគេ​ថា នេះ​គឺ​ជា​ឱកាស​មួយ​ដែល​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​មេគង្គ អាច​និយាយ​គ្នា​ជាមួយ​អាមេរិក ជុំវិញ​បញ្ហា​ប្រឈម​នានា​ដែល​ពួកគេ​មិន​អាច​និយាយ​គ្នា​បាន​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​វិបត្តិ​ទឹក​ទន្លេមេគង្គ។

អ្នកជំនាញ​យល់​ថា កម្ពុជា​គួរ​ឆក់​ឱកាស​ពី​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​នេះ និយាយ​ពី​រឿងរ៉ាវ​វិបត្តិទឹក​ទន្លេមេគង្គ​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ចិន។ ការលើក​ឡើង​នេះ នៅគ្រា​ដែល​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​មេគង្គ គ្រោង​បើក​កិច្ចប្រជុំ​ជាលើក​ដំបូង​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នៅ​ថ្ងៃទី១១ កញ្ញា ដែល​ត្រូវ​គេ​ដាក់​ឈ្មោះ​ផ្លូវការ​ថា​ជា​កិច្ចប្រជុំ​ភាពជាដៃគូ​នៃ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​មេគង្គ និង​សហរដ្ឋអាមេរិក។

អ្នកជំនាញ​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ បណ្ឌិត អៀ សុផល មើលឃើញ​ថា កិច្ចប្រជុំនេះ​ពិត​ជា​ឱកាស​មួយ​សម្រាប់​ប្រទេស​នីមួយៗ​ស្តាប់​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក ហើយ​បង្កើត​ជា​សម្ពន្ធភាព​នៃ​ក្រុម​ប្រទេស​ដែល​ចាំបាច់​ត្រូវ​ដោះស្រាយ​ទប់ទល់​នឹង​ឥទ្ធិពល​នៃ​គោលនយោបាយ​របស់​ប្រទេសចិន​មក​លើ​ទន្លេមេគង្គ និង​ប្រទេស​ក្នុង​ខ្សែទឹក​ខាងក្រោម។ លោកថា វិបត្តិទឹក​កំពុង​កើតមាន​ឡើង​ពេញបន្ទុក​នៅ​ក្នុង​តំបន់នេះ ហើយ​ប្រទេសចិន​កាលពីពេល​ថ្មីៗ​នេះ បាន​ព្យាយាម​បើក​កិច្ចប្រជុំ​មេគង្គ-ឡានឆាង ដែល​លោកថា មិនខុស​អ្វី​ទៅ​នឹង​ការបណ្តោយ​ឲ្យ​សត្វ​កញ្ច្រោង​ចាំ​យាម​ទ្រុង​មាន់​នោះទេ ដោយសារតែ​ចិន​កំពុង​គ្រប់គ្រង​ខ្សែទឹក​ខាងលើ​នៃ​ទន្លេមេគង្គ​ស្រាប់។ លោក​បន្ថែម​ថា ច្បាស់ណាស់​ថា ប្រទេសចិន​ចាំបាច់​ត្រូវ​តែ​បើក​បង្ហូរ​ទឹក​ពីខ្សែទឹក​ខាងលើ​នៃ​ទន្លេមេគង្គ​របស់​ខ្លួន ហើយ​ក្រុងប៉េកាំង​គួរតែ​គិតគូរ​ដល់​ប្រទេស​ខ្សែទឹក​ខាងក្រោម​ទន្លេមេគង្គ ដែល​ជា​អ្នករងគ្រោះ​ដោយសារ​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន ដែល​កំពុង​បណ្ដាល​ឲ្យ​កើតមាន​នូវ​សោកនាដកម្ម​រួម​ក្នុង​តំបន់​ទាំងមូល។

រីឯ អ្នកជំនាញ​អភិបាលកិច្ច​ទឹក លោក ហែម ឧត្តម យល់ថា កិច្ចប្រជុំនេះ ជា​ឱកាស​មួយ​សម្រាប់​កម្ពុជា​សម្លឹង​រកមើល​ដៃគូ​ជជែក​ជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បី​ស្វែង​រក​លទ្ធភាព ឬ​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​​ជុំវិញ​ការជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​ចុះ​សន្ធិសញ្ញា​ចែក​រំលែក​ទឹក​ជាក់លាក់​រវាង​ប្រទេស​ខ្សែទឹក​ខាងលើ និង​ប្រទេស​ខ្សែទឹក​ខាងក្រោម​នៃ​ទន្លេមេគង្គ៖ « ជាពិសេស​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​សម្លឹង​ឃើញ​ហ្នុង គឺ​យើង​ហាក់​ដូចជា​ខ្វះខាត​ធ្ងន់ធ្ងរ​ទាក់ទង​ជាមួយនឹង​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ស្តី​អំពី​ការគ្រប់គ្រង​ទឹក ... ។ អ៊ីចឹង កម្ពុជា​អាច​គិត​ពី​រឿង​នេះ​ដែរ ពីព្រោះ​អី​កន្លង​មក យើង​ស្តាប់​ឮ​ច្រើន​ទាក់ទង​ជាមួយ​ការអភិវឌ្ឍន៍​ ធ្វើ​ម៉េច​ឲ្យ​វា​មាន​និរន្តរភាព ប៉ុន្តែ អត់សូវ​ឮ​និយាយ​ពី​រឿង​ថា បើសិន​ជា​អ្នកណា​ធ្វើទៅ​មិនត្រូវ ឬ​ធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់​ទៅលើ​សង្គម បរិស្ថាន​នៅ​ប្រទេស​ខាងក្រោម ឬ​ខាងលើ​អ៊ីចឹង មាន​អី​យក​មក​ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​ទទួល​ខុសត្រូវ »

គិតត្រឹម​យប់ថ្ងៃទី០៩ កញ្ញា អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ការបរទេស លោក កុយ គួយ នៅ​មិនទាន់​ឆ្លើយតប​សំណួរ​របស់​អាស៊ីសេរី តាម​បណ្តាញ​សង្គម​តេឡេក្រាម (Telegram) ជុំវិញ​ជំហរ​ជាក់លាក់​របស់​កម្ពុជា​ជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក អំពី​រឿងរ៉ាវ​នៃ​​វិបត្តិទឹក​ទន្លេមេគង្គ​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ប្រទេសចិន​នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅឯ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​មេគង្គ-ឡានឆាង​លើកទី៣ កាលពីចុង​ខែសីហា លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រងការ​រិះគន់​ថា ក្លាហាន​តែ​ខាង​បង្ក្រាប និង​ចាប់ដាក់​គុក​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រួមឈាម​គ្នាឯង​ដែល​មាន​មតិ​មិន​ស្រប​នឹង​លោក ក៏ប៉ុន្តែ មិន​ហ៊ាន​លើក​យក​ពី​បញ្ហា​វិបត្តិទឹក​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​បឹងទន្លេសាប និង​ទន្លេមេគង្គ​នេះ ទៅ​និយាយ​តទល់​ជាមួយ​មេដឹកនាំ​ចិន ដោយសារ​តែ​កម្ពុជា​កំពុង​ជំពាក់គុណ​ចិន​ខ្លាំង។ យ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន បាន​ថ្លែង​ទទួលស្គាល់​ថា ការនិយាយ​ពីរឿង​គ្រប់គ្រង​ទឹក​ឆ្លងដែន គឺ​ជា​ប្រធានបទ​រស៊ើប។

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​របស់លោក​ ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​មេគង្គ-ឡានឆាង​លើកទី៣​ តាមប្រព័ន្ធវីដេអូ​កាលពី​ថ្ងៃទី២៤ សីហា។
លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​របស់លោក​ ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​មេគង្គ-ឡានឆាង​លើកទី៣​ តាមប្រព័ន្ធវីដេអូ​កាលពី​ថ្ងៃទី២៤ សីហា។ (រូបថត៖ ទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន)

ជុំវិញ​កិច្ចប្រជុំ​ភាពជាដៃគូ​នៃ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​មេគង្គ និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​លើកទីមួយ​នេះ អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក អ្នកស្រី ម័រហ្គេន អ័រតេហ្គាស (Morgan Ortagus) ធ្លាប់​បានគូស​បញ្ជាក់​ក្នុង​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​កាលពី​ថ្ងៃទី០២ កញ្ញា ថា នៅថ្ងៃទី១១ កញ្ញា រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​អាមេរិក លោក ម៉ៃ ផុមភីអូ (Mike Pompeo)នឹងចូល​រួម​ធ្វើ​ជា​សហប្រធាន​បើក​កិច្ចប្រជុំនេះ ព្រមទាំង​ដាក់ចេញ​នូវ​ភាពជាដៃគូរ​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​តំបន់មេគង្គ ជាមួយ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​កម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ឬ​ភូមា ថៃ វៀតណាម និង​អគ្គលេខាធិការ​អាស៊ាន។ អ្នកស្រីថា ភាពជាដៃគូ​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​តំបន់​មេគង្គ​នេះ នឹង​ពង្រីក​បន្ថែម​ទៅលើ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ដែល​បាន​ចាប់ផ្តើម​ឡើង​តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ មក​ក្រោម​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​តំបន់​មេគង្គ​ក្រោម ដោយ​ពង្រឹង​ស្វ័យភាព ឯករាជ្យ​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការអភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​របស់​ប្រទេស​នៅ​តំបន់​មេគង្គ។

ទន្ទឹម​នឹង​កិច្ចប្រជុំ​ថ្មីនេះ ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន​ទាំងមូល ក៏​កំពុង​បើក​កិច្ចប្រជុំ​សំខាន់ៗ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​ខ្លួន ក្នុងនោះ​មាន​ដូចជា កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ីបូព៌ា និង​កិច្ចប្រជុំ​កំពូលប្រចាំ​តំបន់​អាស៊ាន​ផងដែរ។

ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ចក្ខុវិស័យ​អាស៊ី (Asian Vision Institute) បណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ ប្រាប់​អាស៊ីសេរី​ថា បញ្ហា​ជម្លោះ​ដណ្តើម​ប្រជុំ​កោះ​រ៉ាំរ៉ៃ​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង ដោយ​សារតែ​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ចិន​កំពុង​តែ​ពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​តំបន់ ជាពិសេស​វត្តមាន​កងទ័ព​នៅ​ក្នុង​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង កំពុង​ក្លាយ​ជា​បញ្ហា​ស្មុគស្មាញ​ពិបាក​ទស្សន៍ទាយ និង​ប្រកបដោយ​គ្រោះថ្នាក់។ លោក​ថា ប្រទេស​ក្នុងតំបន់​អាស៊ាន​ កំពុង​តាមដាន​មើល​ការប្រកួតប្រជែង​អំណាច​រវាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ចិន នឹង​វិវឌ្ឍន៍​ទៅមុខ​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ទៀត។ បន្ថែម​ពីលើ​នេះ លោក​ថា បញ្ហា​ទន្លេមេគង្គ ក៏​កំពុង​កើនឡើង​កម្ដៅ​ដោយសារតែ​មានការ​ប្រកួត​ប្រជែង​យុទ្ធសាស្ត្រ​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយ​នឹង​ប្រទេសចិន៖ « ចំពោះ​ប្រទេស​អាស៊ាន ក៏​ដូចជា​ប្រទេស​នៅ​តំបន់​មេគង្គ​ហ្នុង​ អត់​ចង់​ឲ្យ​ឃើញថា ខ្លួន​ហ្នុង​ងាក​ទៅ​រក​ខាងណាទេ ខំប្រឹង​រៀងៗ​ខ្លួន​ឲ្យ​ឃើញថា អព្យាក្រឹត្យ។ ចំពោះ​កម្ពុជា​យើង អត់ចង់​បាន​ទទួល​ថ្មក្តៅ ឬក៏ Hot Potato នោះទេ។ អ៊ីចឹងទេ ចង់​ឲ្យ​បាន​តែ​សុខ​ទេ និយាយ​ឲ្យ​ចំ​ទៅ។ ប្រទេស​តូចៗ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ អត់​ចង់​ក្លាយ​ទៅជា​ឧបករណ៍ ឬក៏​ជា​កូនអុក​នៃ​ប្រទេស​មហាអំណាច​ទេ»។

យ៉ាងណា បណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ ព្រមាន​ថា ប្រទេស​តូចៗ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន​មិន​អាច​រក្សា​នូវ​លំនឹង​អព្យាក្រឹត្យ និង​ឯករាជ្យ​តែ​ម្នាក់ឯង​បានទេ លុះត្រា​ណា​តែ​ប្រទេស​ក្នុងតំបន់​ទាំងនេះ ​រួបរួម​គ្នា​ជា​ធ្លុង​មួយ ជាពិសេស​ក្នុង​រង្វង់​​គ្រួសារ​អាស៊ាន ដើម្បី​ធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​មាន​សំឡេង​តែមួយ​​ជួយគ្នា​ទៅវិញទៅមក​ក្នុងការ​ដោះស្រាយ​នូវ​វិបត្តិ​ក្នុង​តំបន់​ទាំងនេះ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។