សកម្មជនបរិស្ថានតំបន់អារ៉ែង ដែលរងការលបបាញ់ប្រហារកាលពីពេលកន្លងទៅ កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ដោយសារមិនមានមុខរបរ រកចំណូលផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ និងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពរស់នៅលាក់ខ្លួនពួនសំងំដើម្បីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន។ សកម្មជនរូបនោះមិនដឹងថា ត្រូវរស់នៅលាក់ខ្លួនបែបនេះយូរប៉ុនណាឡើយ ព្រោះសំណុំរឿងរបស់លោកនៅបន្តស្ងប់ស្ងាត់ មិនមានចំណាត់ការអ្វីពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅឡើយ។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សទទូចឱ្យសមត្ថកិច្ចមូលដ្ឋានស៊ើបអង្កេត និងមានចំណាត់ការជាក់លាក់លើករណីនេះ។
សកម្មជនបរិស្ថានតំបន់អារ៉ែង លោក វ៉ែន អែត អះអាងថា លោក និងក្រុមគ្រួសារ មិនហ៊ានវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះនៅឯភូមិច្រកឫស្សីនោះទេ ដរាបណាសំណុំរឿងរបស់លោកមិនទាន់ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចរកដំណោះស្រាយឱ្យបានជាក់លាក់ទេនោះ ព្រោះលោកជឿជាក់ថា ក្រុមជនបង្កនឹងមិនអត់ឱនឱ្យរូបលោកឡើយ បើលោកវិលត្រឡប់ទៅវិញ។ លោកទទូចឱ្យសមត្ថកិច្ចឃុំជំនាប់ជួយពន្លឿនសំណុំរឿងរបស់លោក ដើម្បីវែកមុខចាប់ជនប្រព្រឹត្តយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់ និងដើម្បីឱ្យលោកអាចវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញបាន៖ «បើសិនជាប៉ូលិសនៅក្នុងតំបន់នោះអត់មានការដោះស្រាយឱ្យទេ អញ្ចឹងខ្ញុំមិនហ៊ានត្រឡប់ទៅវិញនោះទេ តែបើសិនជាគេដោះស្រាយឱ្យមានការទុកចិត្ត ១០០ ភាគរយនោះ ខ្ញុំនឹងត្រឡប់ទៅវិញ»។
លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្ននេះ លោកកំពុងជួបប្រទះការលំបាកក្នុងការដោះស្រាយជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ព្រោះលោក និងភរិយាមិនទាន់មានមុខរបរអ្វីឡើយ មានតែការចំណាយជាប់ជាប្រចាំ ដោយក្នុងមួយៗថ្ងៃលោកចំណាយ អស់ជាមធ្យម ៥ ម៉ឺនរៀល និងត្រូវចំណាយលើការជួលកន្លែងស្នាក់នៅក្នុងមួយខែ ៦០ ដុល្លារទៀតផង។ លោកបញ្ជាក់ថា នឹងមិនអាចទ្រាំទ្រស្ថានភាពនេះបានយូរតទៅទៀតឡើយ ហើយលោកមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិរបស់លោកនៅក្នុងភូមិ មានដូចជា ដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងជាដើមនោះ ដែលមិនមានអ្នកណានៅថែទាំឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត កូនរបស់លោកក៏ខកខានមិនបានទៅរៀនសូត្រដែរ ព្រោះត្រូវរត់គេចខ្លួនជាមួយលោក។ «»
សកម្មជនបរិស្ថានតំបន់អារ៉ែង លោក វ៉ែន អែត អះអាងថា លោកត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខលបបាញ់ប្រហារប៉ុនប៉ងផ្ដាច់ជីវិត កាលពីម៉ោងជាង ១០ យប់ថ្ងៃទី១២ ឧសភា ពេលលោកកំពុងដើរតម្រង់ទៅបន្ទប់ទឹក ចម្ងាយប្រហែល ១០ម៉ែត្រពីផ្ទះរបស់លោក។ ហេតុការណ៍នេះ បានកើតឡើងក្រោយពេលរូបលោកបានវិលត្រឡប់ទៅភូមិវិញ ដើម្បីទៅបំភ្លឺករណីរងការគំរាមសម្លាប់ពីជំទប់ទីមួយឃុំជំនាប់ ឈ្មោះ ទិល ចាន់។ លោកសន្និដ្ឋានថា មូលហេតុសំខាន់នៃការលបបាញ់ប្រហារនេះ ដោយសារការរើសអើងផ្នែកនយោបាយ និងការគុំកួនពីសំណាក់ក្រុមជនល្មើសបំផ្លាញព្រៃឈើ។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងសមត្ថកិច្ចឃុំជំនាប់ជាច្រើនដងតាំងពីពេលមានករណីគំរាមសម្លាប់ និងរហូតដល់ការលបបាញ់ប្រហារលោក វ៉ែន អែត ដើម្បីសុំការបកស្រាយអំពីចំណាត់ការលើរឿងទាំងនេះ ប៉ុន្តែមិនដែលទទួលបានការឆ្លើយតបឡើយ ចំណែកសមត្ថកិច្ចស្រុកថ្មបាំងក៏មិនអាចទាក់ទងបានដូចគ្នា។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក គៀត ច័ន្ទថារិទ្ធ បានឆ្លើយនៅព្រលប់ថ្ងៃចន្ទ ទី២៨ ឧសភា ថា លោកកំពុងរវល់មិនអាចឆ្លើយសំនួរបាន៖ «មានការខ្វះខាតក្នុងការហូបចុកច្រើនដែរ ហើយម្យ៉ាងទៀតពេលផ្លាស់ទីលំនៅទៅកន្លែងផ្សេង កូនខ្ញុំមិនស្គាល់គេអ៊ីចឹង គាត់មិនហ៊ានចូលរៀនទេ និងម្យ៉ាងទៀតមានការព្រួយបារម្ភរឿងផ្ទះសម្បែង»។
លោក វ៉ែន អែត គឺជាសកម្មជនបរិស្ថានតំបន់អារ៉ែងដ៏លេចធ្លោមួយរូប ដែលធ្លាប់ចេញមុខតស៊ូមតិមិនឱ្យមានការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅតំបន់អារ៉ែង ព្រមទាំងជាអ្នកដែលបានចូលរួមខ្នះខ្នែងក្នុងការស្នើសុំឱ្យមានការទទួលស្គាល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជងតំបន់អារ៉ែងជាផ្លូវការពីសំណាក់ក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន។ សំខាន់ជាងនេះ លោកគឺជាអតីតបេក្ខជនសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំជំនាប់ និងជាសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមូលដ្ឋាន ដែលមិនព្រមចុះចូលជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក សឹង សែនករុណា ថ្លែងថា ការគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិត និងលបបាញ់ប្រហារលោក វ៉ែន អែត គឺជាករណីធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវមានចំណាត់ការ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពជូនជនរងគ្រោះ និងអ្នកភូមិដទៃទៀត។ លោកបន្តថា ការបណ្ដែតបណ្ដោយ ឬមិនអើពើចំពោះករណីពីសំណាក់សមត្ថកិច្ចមូលដ្ឋានឃុំជំនាប់ គឺជាការអនុវត្តផ្ទុយនឹងគោលការណ៍ច្បាប់ និងតួនាទីរបស់ខ្លួនដែលជាអ្នកការពារសុវត្ថិភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋ៖ «អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅតំបន់នោះ សូមបើកការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានដិតដល់ និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដើម្បីបំភ្លឺទៅសាធារណជន ព្រោះករណីនេះត្រូវបានដឹងលឺជាសាធារណៈតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរួចហើយ។ បើសិនជាសមត្ថកិច្ចដែលមានតួនាទីបំពេញការងាររបស់ខ្លួនក្នុងការរក្សាសេចក្ដីសុខ សុវត្ថិភាពនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម មិនបានចាត់វិធានការឱ្យបានត្រឹមត្រូវ អ្វីដែលជាផលប៉ះពាល់នោះ គឺទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅលើការអនុវត្តច្បាប់របស់កម្ពុជាកាន់តែថមថយ ហើយ ( ពលរដ្ឋ ) គ្មានជំនឿទៅលើផ្លូវច្បាប់ និងសមត្ថកិច្ច»។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន អង្គការជនជាតិដើមភាគតិចជាតិ និងអន្តរជាតិចំនួន ២ គឺសម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា (CIPA) និងសម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចអាស៊ី (AIPP) បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយ អំពាវនាវឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ស៊ើបអង្កេតជាបន្ទាន់ចំពោះករណីលបបាញ់ប្រហារទៅលើលោក វ៉ែន អែត ដែលជាសកម្មជនបរិស្ថាន និងជាជនជាតិដើមភាគតិចជងតំបន់អារ៉ែង ព្រមទាំងធានាសុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខដល់សកម្មជនរូបនេះ។ អង្គការទាំងពីរជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ រួមមាន ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការពារជាតិ ឱ្យសហការគ្នាក្នុងការតាមចាប់ខ្លួនជនល្មើស និងបក្ខពួកយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ លើសពីនេះ អង្គការទាំងពីរក៏បានស្នើឱ្យអាជ្ញាធរនៃរបបលោក ហ៊ុន សែន បញ្ឈប់ការក្រឡៃទៅជារឿងខុសច្បាប់ចំពោះសកម្មភាពតស៊ូមតិដោយអហិង្សារបស់សកម្មជនបរិស្ថានតំបន់អារ៉ែងតទៅទៀត និងបញ្ឈប់ការរំលាយអភិបាលកិច្ចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្រៅពីនេះ អង្គការទាំងពីរក៏បានស្នើឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញគាំទ្រចំពោះការការពារដីធ្លីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចជងតំបន់អារ៉ែងផងដែរ តាមរយៈការការចុះបញ្ជីកម្មសិទ្ធិដីសមូហភាពឱ្យពួកគេ។
សម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចអាស៊ី (AIPP) និងសម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា (CIPA) ក៏បានអំពាវនាវដល់ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា (UNOCHR) ឱ្យទាមទាររបបក្រុងភ្នំពេញចាត់ការករណីលោក វ៉ែន អែត ជាបន្ទាន់ និងជួយជ្រោមជ្រែងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជងតំបន់អារ៉ែងក្នុងការចុះបញ្ជីកម្មសិទ្ធិដីសមូហភាព។ អង្គការទាំងពីរក៏បានអំពាវនាវដល់ស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះឱ្យឈរខាងពលរដ្ឋកម្ពុជា និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងការទាញលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យងាកមកស្តារមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាវិញផងដែរ៕